Opera Meydanı

Henüz İncesu Deresinin ıslah edilip üstünün asfaltla kapatılmadığı yıllarda; ölümü yaklaşmış olan yaşlı atların serbest bırakılıp gezdiği, bataklık ve çayır karışımı bir alanda bulunan meydana başlarda Hergele Meydanı denmiştir. Şehirlerarası otobüslerin yazıhanelerinin bu meydana taşınmasından sonraysa söyleniş değişikliğine maruz kalıp "herkesin geldiği yer" anlamında Hergelen Meydanı olarak anılmaya başlamıştır.[2] Cumhuriyetin ilk yıllarında ise Ankara İtfaiyesinin bu meydanda konumlanmış olmasından dolayı İtfaiye Meydanı adını alan meydan[3], bugün güneybatı ucunda bulunan Opera Sahnesi'nin açılmasıyla artık Opera Meydanı olarak anılır olmuştur.[4]

Opera Meydanı'nın eski bir fotoğrafı

1923 yılında Cumhuriyet'in ilan edilmesiyle birlikte hızlı bir bayındırlık sürecine giren Ankara, 1950'li yılların başına kadar tek merkezli bir kent olarak gelişim gösterdi. Bu süreçte şehirdeki bütün eğlence ve kültür mekanları, kamu binaları, bankalar ve konaklama tesisleri de günümüz Ulus semtinin sınırları içerisinde inşa edildi. Başkent olmasının yanı sıra genç cumhuriyetin diğer şehirleri için de bir örnek temsil etmesi maksadıyla oldukça planlı ve nizami bir şekilde imar faaliyetlerinin sürdürüldüğü, hatta zamanla bu meselenin bir ideolojiye dönüştüğü Ankara'da, sırasıyla Lörcher ve Jansen Planları uygulandı. Bu planlarda, adeta bir atardamar gibi uzun bir hat boyunca şehri ortadan ikiye bölen Atatürk Bulvarı üzerinde başta Hakimiyet-i Milliye Meydanı olmak üzere Sıhhiye, Zafer ve Cumhuriyet Meydanlarından oluşan dört ana nokta tasarlandı. Fakat bu tasarılar içerisinde yer almayan Opera Meydanının ortaya çıkışı ise diğerlerinin aksine planlı değil, tesadüfi oldu.[5][6]

1930'lu yıllardan itibaren Yeni Şehir olarak adlandırılan ve yaklaşık olarak Sıhhiye civarına denk düşen bölge, Ulus'un "tek merkez" olma unvanını elinden almaya başladı. Alternatif eğlence mekanlarının, bulvar kafeleri olarak anılan yeni pastane ve restoranların açılmasıyla birlikte insan yoğunluğu da bu hat boyunca güneye doğru kaydı. II. Evkaf Apartmanı'nın yenilenerek Küçük Tiyatro olarak hayata geçirilmesi, önceleri Sergi Evi olarak anılan Opera Sahnesi'nin inşa edilmesi ve son olarak bu erken cumhuriyet döneminin en büyük simgelerinden biri olan Gençlik Parkı'nın ıslah edilmesiyle birlikte Ulus ve Sıhhiye arasında bir ara merkez oluştu. Pek çok kültürel binaya ev sahipliği yapması nedeniyle de bir dönemin sanat merkezi haline gelen bu nokta, artık Opera Meydanı olarak anılmaya başlandı.[5]