Karayavşan Höyüğü

Höyükte 1965 yılında Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nin girişimi ile[3] Müze Müdürü Raci Temizer başkanlığında bir kazı yapılmıştır. Kazı çalışmaları, biri tepede, diğeri ise doğu yamaçta iki açmada yürütülmüştür.[2] Kazılarda ele geçen ve Anadolu Medeniyetleri Müzesi'ne teslim edilen buluntular üzerinde Gülçin İlgezdi Bertram ve Jan - K. Bertram tarafından 2010 yılında sistematik bir çalışma başlatılmıştır.[4]

Tepedeki açmada Erken Tunç Çağı'nın son evresi, yamaçtaki açmada ise Erken Tunç Çağı'nın erken evresi tabakaları ortaya çıkarılmıştır. Höyükte, yaklaşık olarak 12 metre kalınlıkta Erken Tunç Çağı kültür dolgusu vardır.[2] Bu kültür dolgusunda en az dört olmak üzere çok sayıda yapı katı vardır.[3]

Kazıda ortaya çıkan mimari, taş temeller üzerinde kerpiç duvarlarla dörtgen planlı yapılardır. Duvarlar beyaz renkli bir sıva ile kaplanmıştır. Odalardan birinde taştan yapılma büyük bir fırın ortaya çıkarılmıştır. Kapı mil taşlarına dayanılarak yapılara kapılardan girildiği belirtilmektedir. Açık alanlarda 200 – 150 cm. çapında erzak çukurları vardır.[2]

Ele geçen çanak çömlek buluntuları, çoğunlukla el yapımı, kırmızı yüzey renkli ve açkılı örneklerdir.[2] En sık görülen biçimler ağızçapı 10 – 20 cm. arasında değişen, ağızdan yükselen kulplu büyük fincanlar ve gaga ağızlı testilerdir. Biçim olarak çoğunluk kalın cidarlı kaseler, küpçükler, büyük çömlekler ve düz dipli, silindir gövdeli küçük kaplardır. Çanak çömlek buluntularını inceleyen David French, bunlar arasında Batı Anadolu Bölgesi'nin Erken Tunç Çağı II. ve III. evresi ile İç Anadolu Bölgesi'nin Erken Tunç Çağı II. evresine ait mallar olduğunu belirtmektedir.[2]

Ele geçen pişmiş kil idollerden ikisi İç Anadolu Bölgesi'nin sıkça görülen iri gözlü idolleridir. Bunlardan birinde bel kısmı biraz daraltılarak hem kalça, hem de kollar oluşturulmuştur.[2]

Bulunan birkaç obsidiyen dilginin güneyden yerleşmeye getirildiği ileri sürülmektedir.[2]

Küre – topuz başlı iğneler ve iki tunç keskicik gibi çok sayıda metal buluntu ele geçmiştir.[4]

Yapılar arasında çeşitli yönlerde yatırılmış gömütlere rastlanmıştır. Açılan bir sandık mezarda gömüt armağanı olarak bırakılmış bakır – tunç bilezik ve iki altın kulak tıkacı vardır.[2]

Ankara bölgesinin önemli yerleşmelerinden biri olarak görülen Karayavşan, bu önemine karşın bulguların ayrıntılı olarak yayınlanmadığı höyüklerden biridir. Ele geçen kulak tıkacı benzeri Koçumbeli'nde de vardır. Yerleşme muhtemelen Koçumbeli, Ahlatlıbel, Etiyokuşu yerleşmeleriyle aynı kültür çevresine dahildir.[2] Bununla birlikte Karayavşan'ın Ahlatlıbel ve Koçumbeli'den daha genç olduğu belirtilmektedir.[4]

• Yakın plan kroki ve buluntu profilleri
• Fotoğraflar