Jansen Planı

1924-1925 yılları arasında yine Ankara için hazırlanmış başka bir plan olan Lörcher Planı'nın zaman içerisinde yetersiz kalması üzerine 1927 yılında yeni bir kent planlaması yapılması gerekli görülmüştür. Dönemin Ankara Belediyesi, sadece Hermann Jansen, Joseph Brix ve Leon Jausseley’in davet edildiği özel bir yarışma düzenlemiş; yarışma sonucunda da Hermann Jansen’in önerdiği plan kabul görmüştür.[1] Sonradan kendi adıyla Jansen Planı olarak anılacak olan plan 1928 yılında hazırlanmıştır. 23 Temmuz 1932 yılında kabul edilen Jansen Planı’nın uygulanması için Hermann Jansen 1939 yılına kadar Ankara ile Berlin arasında sürekli gidip gelmiştir.

Hermann Jansen tarafından 1928'de hazırlanan, Jansen Planı olarak da bilinen Ankara'nın nazım planı.

Açılan yarışmada, Ankara'nın nüfusunun 1977 yılına kadar 300.000'i bulacağı öngörülmüş ve hazırlanacak projelerin bu bilgi göz önünde bulundurularak düzenlenmesi istenmiştir. Fakat Ankara, 1970'li yıllara gelindiğinde bile nüfusu çoktan 2.000.000'u aşmış olan bir şehirdi. Jansen Planı'yla esas olarak amaçlanan şeyler de; şehirdeki araç ve yaya trafiğinin düzgünce belirlenmiş bir hat üzerinden akması ve kentin genişleme yönünün güneye doğru yönlendirilmesiydi. Ancak günümüzde Ankara'nın kentleşme durumu kontrol edildiğinde açıkça görülebilir ki, Ankara hızla doğu ve batı yönünde gelişip genişlemekte, şehrin kuzey ve güney kısımları ise hem gelişmişlik hem de nüfus açısından geride kalmaktadır.

Jansen Planı'nın bir başka kilit noktası ise Ankara Kalesi’nin adeta kentin tacı kabul edilerek çevresinin yeşillendirilmesi ve Eski Ankara bölgesinin yeniden düzenlenerek imarlaşma faaliyetlerinin hızlandırılmasıydı. Günümüzde kalenin etrafında neredeyse hiç yeşil alan kalmamış olması ve Eski Ankara diye tabir edilen tarihi şehir bölgesinin hala önemli bir kısmının viran vaziyette olması, Jansen Planı'nın düzgün uygulanamadığını veya zaman içerisinde ciddi bir şekilde içeriğinin talan edildiğinin bir göstergesidir. Ayrıca bu planda; bakanlık binalarının yeni oluşturulacak olan kısımda konumlanması ve Ankara ile Sivas arasında yer alan demiryolu hattının geçtiği bölgenin sanayi bölgesi olarak düzenlemesi düşünülmekteydi. Ana ulaşım arteri olarak da Atatürk Bulvarı önerilmişti.[2]

Ankara'nın o yıllarda küçük bir kasaba olması ve her şeyin sıfırdan planlanacak olması, Jansen’e motorlu taşıtlar için uygun ve geniş caddeler yapabilmesi adına önemli ve büyük bir fırsat vermişti. Jansen bu durumu şu sözlerle açıklamıştır: "Yepyeni bir şehir kuracaksınız, dünyaya yepyeni ve çok güzel bir örnek vereceksiniz… Biliyorsunuz, Avrupa şehirlerinin hemen hepsi motordan önce yapılmıştır. Motor eski nizamları ve anlayışları altüst etti. Ben size şehircilik sanatının son sözlerini getiriyorum.".[3] Jansen; planını hazırlarken şehrin motorlu taşıtlara uygun yollara sahip olmasının yanı sıra yeşil alan açısından da zengin bir kent yaratmayı amaçlamış, Ankara’yı bahçeli evlerden oluşan semtler ve açık alanlara ulaşım imkânı veren bir şehir olarak kurgulamıştır.[3]