Kafkasya halkları

Kafkasya halkları, Kafkasya'da yaşayan halklar. Bu halklar, coğrafi olarak Kuzey Kafkasya halkları ve Güney Kafkasya halkları biçiminde adlandırılırlar. Etnik açıdan, özellikle dil açısından da Kafkasya yerlileri, Hint-Avrupa kökenliler ve Türk asıllı halklar biçiminde üç öbeğe ayrılırlar.

Kafkasya'da etnik yapı 1995

Kuzey Kafkasya'da Karadeniz kıyısından doğuya, Hazar Denizi'ne doğru, Rusya (RF) resmi tanımlamasına göre, şu halklar sıralanmıştır: Çerkes, Abaza, Nogay, Karaçay, Kabartay, Balkar, Oset, Çeçen-İnguş ve Dağıstan halkları. Dağıstan'da Ruslarla birlikte dili tanınmış 14 halk bulunur. Ayrıca Abhazlar, dil ve etnik yönden Kuzey Kafkasya halklarından sayılırlar. 2002'de Kuzey Kafkasya halklarının toplam nüfusu 6 milyona yakındı. Bu halklar arasında dil ayrılığına karşın tarihten gelen bir kültür birliği de vardır.

Krasnodar Kray, Stavropol Kray bölgesinde yoğunlaşan ve bu iki bölgede büyük çoğunluğu oluşturan Ruslar, Kuzey Kafkasya genel nüfusunun da çoğunluğunu oluştururlar.

Bugün Kuzey Kafkasya'daki cumhuriyetlerde, genel resmi dil Rusçadır; Rusça yanında, ayrıca 20'den çok yerel resmi dil (ya da edebiyat dili) vardır.

Güney Kafkasya'da ise, Karadeniz kıyısında Gürcistan, Hazar Denizi kıyısında Azerbaycan, bu iki ülkenin güneyinde de Ermenistan bulunur. Gürcistan'a bağlı Abhazya ve Güney Osetya ile Azerbaycan'a bağlı Karabağ, tek yanlı bağımsızlık ilan etmiş durumdadırlar. Ayrıca Ermenistan, Azerbaycan topraklarının bir bölümünü işgal altında tutmaktadır.

Bunun yanı sıra etnik anlamda dört tane Güney Kafkas halkı vardır. Gürcüler, Megreller, Lazlar ve Svanlar. Lazlar’ın tamamına yakını Müslümandır. Bunun yanı sıra daha çok Batum ve Acara'da yaşayan Gürcülerin yarıya yakını tıpkı diğer kardeş halk Lazlar gibi Müslümandır. Geri kalan Güney Kafkasyalılar ise Ortodokstur.

Etnik ve Genetik yönden, Kuzey Kafkasya halklarından Karaçay Balkar Abhaz, Abaza Oset, İnguş, Çeçen, Çerkes[1][2] ve Dağıstanlıların çoğu (Avar, Dargin, Lak, Lezgi, Tabasaran, Rutul, Agul ve Tsahur) ile Güney Kafkasya halklarından Gürcüler, Svanlar, Megreller ve Lazlar yerli Kafkasya halklarını oluştururlar.

Günümüzdeki Çerkeslerin ataları, Sind-Meot kabileleri olarak bilinmektedir.[1][2][3] Arkeolojik araştırmalar sonucu ortaya çıkan bulgular Sind-Meot kabilelerinin Kafkasya'nın yerli halkı olduğunu göstermektedir.[4][5] Sovyet araştırmacılar Çerkesler ve Hint-Avrupa dili konuşan topluluklar, özellikle Keltler arasında bağlantılar olduğunu ortaya atmıştır, ancak bu teorinin üzerine gidilmemiştir.[6] Bazı araştırmacılar Çerkesler ve Antik Anadolu Halklarından olan Hattiler arasında bağlantılar olduğunu, Çerkes dili ile bu medeniyetlerin dilleri arasında benzerlik olduğunu savunmuştur.[7][8][9]

Kuzey Kafkasya halklarından Karaçay, Balkar ve Kumuklar ile Güney Kafkasya halklarından Azerbaycanlılar ve Ahıska Türkleri Türk dilli ve Türk kökenli halkları; Kuzey Kafkasya halklarından sayılan Osetler, Güney Kafkasya'da yaşayan Ermeniler, sonradan Kafkasya'ya yerleşmiş olan Ruslar da Hint-Avrupa kökenli halklardır.