Disprozyum

Disprozyum (Fonetik: /dɪsˈprəʊziəm/, periyodik tabloda simgesi Dy, atom numarası 66 ve atom ağırlığı 162.51 olan kimyasal element.

Grup 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Lantanitler 57
La		 58
Ce		 59
Pr		 60
Nd		 61
Pm		 62
Sm		 63
Eu		 64
Gd		 65
Tb		 66
Dy		 67
Ho		 68
Er		 69
Tm		 70
Yb

Disprozyum (Dy)

H Periyodik tablo He
Li Be B C N O F Ne
Na Mg Al Si P S Cl Ar
K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
Cs Ba   Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
Fr Ra   Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og  
  La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu
  Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr  


Temel özellikleri
Atom numarası 66
Element serisi Lantanitler
Grup, periyot, blok Lantanit, 6, f
Görünüş Gümüş beyaz
Kütle numarası 162.500(1) g/mol
Elektron dizilimi
Enerji seviyesi başına
Elektronlar		 2, 8, 18, 28, 8, 2
CAS kayıt numarası {{{CAS_kayıt_numarası}}}
Fiziksel Özellikleri
Maddenin hâli katı
Yoğunluk 8.540 g/cm³
Sıvı hâldeki yoğunluğu 8.37 g/cm³
Ergime noktası 1680 °K
1407  °C
Kaynama noktası 2840 °K
2562 °C
Ergime ısısı 11.06 kJ/mol
Buharlaşma ısısı 280 kJ/mol
Isı kapasitesi (25 °C) 27.7 J/(mol·K)
Atom özellikleri
Kristal yapısı Hegzagonal
Yükseltgenme seviyeleri 3 (zayıf bazik oksit)
Elektronegatifliği 1.22 Pauling ölçeği
İyonlaşma enerjisi 573.0 kJ/mol
Atom yarıçapı 175 pm
Atom yarıçapı (hes.) 228 pm
Kovalent yarıçapı pm
Van der Waals yarıçapı pm
Diğer özellikleri
Elektrik direnci (r.t.) (α, poly) 926 nΩ·m (20°C'de)
Isıl iletkenlik 10.7 W/(m·K)
Isıl genleşme (r.t.) (α, poly)9.9 µm/(m·K) (25°C'de)
Ses hızı 2710 m/s (20 °C'de)
Mohs sertliği ---
Vickers sertliği 540 MPa
Brinell sertliği 500 MPa

Özellikleri

Disprozyum, nadir toprak elementlerinden biridir. Metalik, parlak gümüş renklidir. Oda sıcaklığında havada tepkimeye girme eğilimi düşüktür, ancak seyrek veya derişik mineral asitlerinde hidrojen açığa çıkartarak çözünmeye eğilimlidir. Çelikten daha sert alaşımlarla kesilebilir ve aşırı ısınması engellendiği sürece kıvılcım çıkartmadan üzerinde çalışılabilir. Disprozyumun karakteristikleri ufak safsızlıklarda bile değişim gösterir.

Uygulamaları

Disprosiyum lazer yapımı için vanadyum ve diğer elementlerle alaşım halinde kullanılır. Yüksek termal nötron emilim kesiti ve yüksek erime noktası sayesinde nükleer reaktörlerde kontrol çubukları yapımında kullanılmasını sağlar. Disprozyum oksit (diğer adıyla disprosiya/dysprosia), nikel çimento içinde nükleer reaktörlerin soğutma çubuklarında kullanılır. Disprozyum-kadmiyum kalkogenitler kimyasal reaksiyon gözlemlerinde kızılötesi ışınım kaynağı olarak kullanılır. Kompakt disk (CD) yapımında az miktarda kullanılan disprosiyum, yüksek paramanyetikliği sebebiyle manyetik rezonans görüntüleme tekniklerinde kontrast ajanı olarak görev yapar.

85 Kelvin altındaki sıcaklıklarda ferromanyetik olması sebebiyle araştırma amaçlı nanomıknatıs yapımında kullanılabilir, ancak oksitlenmeye eğilimi sebebiyle pratikte bu yapılamamıştır.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.