Trabzonspor (futbol takımı)

Bu dönem, Trabzonspor'un Türkiye 2. Futbol Ligi'nde (şimdiki adıyla 1. Lig) oynadığı yıllar olarak tarihe geçti. 1967'de Trabzonspor Kulübü'nün çatısı altında oluşturulan Trabzonspor Futbol Takımı, aynı yıl (1967-68 futbol dönemi) İkinci Lig Beyaz Grup'ta mücadele etmeye başladı.[5] Trabzonspor, profesyonel liglere katıldığı bu ilk yılı; 20 takımlı bu ligde Boluspor'un ardından ligi altıncı bitirdi.[5] Daha sonraki iki yıl ligi dördüncü tamamladı[6][7] ve bir sonraki sene ligde 8.[8] oldu. 1971-72 futbol döneminde, Kırmızı Grup'ta ter döken Trabzonspor; liderden iki puan geride kalıp Türkiye 1. Futbol Ligi'ne (şimdiki adıyla Süper Lig) çıkamadı.[9] Bir sene sonra yeniden aynı kaderi yaşan Trabzonspor, bu kez liderle (Kayserispor) aynı puana sahip olmasına rağmen; averajla ligi ikinci bitirip Türkiye 1. Futbol Ligi'ne çıkmayı bir kez daha başaramadı.[10] 1973-74 sezonuna geldiğimizdeyse; Kırmızı Grubu en yakın rakibi Sakaryaspor'a altı puan fark atarak birinci bitiren Trabzonspor, diğer grubun birincisiyle (Zonguldakspor) oynadığı şampiyonluk maçını penaltılarda kaybetse de Türkiye 1. Futbol Ligi'ne yükseldi.[11]

Bu yıllarda: Necmi Perekli, Şenol Güneş ve Cemil Usta gibi daha sonra şampiyon olan takımın oyuncuları da kadroda yer almaya başladı.[11] Perekli, Trabzonspor'da oynadığı dönemde iki kez gol kralı olmayı başardı.[12] Bu gol krallıklarından sonra Beşiktaş ve Altay gibi 1. Lig takımlarına transfer oldu.[12]

Bu dönem Trabzonspor'un Türkiye 1. Futbol Ligi'ne (şimdiki adıyla Süper Lig) yükseldikten sonraki evreyi kapsar.

Trabzonspor 1974'te Türkiye 1. Futbol Ligi'ne yükseldi.[11] Bu ligde mücadele ettiği ilk dönem 1974-1975 sezonu oldu ve sezonun sonunda ligi 30 puanla 9. olarak tamamladı.[13] Bunun yanında aynı yıl; Türkiye Kupası'nda finale kadar çıkmayı başaran Trabzonspor, evinde Beşiktaş'ı 1-0 yenmesine rağmen, İstanbul'da 2-0 yenilince kupaya uzanamadı.[14]

1975-76 futbol dönemi, Trabzonspor'un ilk Türkiye 1. Futbol Ligi şampiyonluğunu kazandığı sezon oldu.[15] 1975-76 sezonunda, Trabzon'da oynanan ve Trabzonspor'un 1-0 kazandığı Fenerbahçe maçından sonra Trabzonspor liderliğe yükseldi ve sezon sonuna kadar liderliğini korudu.[15] Ahmet Suat Özyazıcı önderliğindeki takım, Fenerbahçe'nin 3 puan önünde şampiyonluğa uzanırken, lig sonunda 43 puan toplamayı başardı.[15]

Trabzonspor ilk şampiyon olduğu 1975-76 sezonundan 1983-84 sezona kadar olan süreç içerisinde; altı kez lig şampiyonluğu yaşadı.[14] Sözü geçen süreçte 1977-78[16] ve 1981-82[17] sezonlarında 1, 1982-83[18] sezonunda 2 puan farkla şampiyonluğu kaçıran Trabzonspor; son şampiyonluğunu Fenerbahçe'nin beş puan önünde bitirdiği 1983-84 sezonunda kazandı.[19] 1976-77 sezonunda attığı 18 golle gol kralı olan Necmi Perekli ise, Trabzonspor'un Türkiye 1. Futbol Ligi'ndeki ilk gol kralı oldu.[20] Zamanın Trabzonspor kalecisi Şenol Güneş'se 17 Eylül 1978 ile 18 Şubat 1979 arasında oynanan lig maçlarında kalesinde gol görmeyerek (1110 dakika), hem Türk liglerinin en uzun süre gol yemeyen kalecisi hem de dünya tarihindeki en uzun süre gol yemeyen 15. kaleci oldu.[21]

Ayrıca Trabzonspor bu dönemde, 3 Türkiye Kupası, 6 Cumhurbaşkanlığı Kupası, 3 Başbakanlık Kupası ve Kıbrıs Barış Kupası'nı kazandı.[22] Elde edilen iki şampiyonluk Özkan Sümer yönetiminde diğer dört şampiyonluksa Ahmet Suat Özyazıcı'nın teknik direktörlüğü döneminde geldi.[23] Özyazıcı, şu an Trabzonspor Futbol Danışmanlığı görevini yürütmektedir. Sümer'se, bir dönem Trabzonspor'da başkanlık yapmış, ancak bir Fenerbahçe maçında çıkan olaylardan sonra federasyonu protesto ederek görevinden ayrılmıştır.[24]

Trabzonspor, 1984'ten 1994-95 sezonuna kadar; sezonları üçüncülük, yedincilik ve bu aradaki derecelerle tamamladı.[25] Yeni kadro yapılanmasına giden Trabzonspor, teknik direktör Georges Leekens döneminde (1992-93 sezonu) sezonun ilk on haftasında liderin on puan gerisine düştü; altı hafta hiç maç kazanamadı ve Trabzonspor tarihinin en kötü dönemlerinden birini yaşadı.[26] Ancak, bu dönemde takıma kazandırılan Ünal Karaman (Millî Takım'da kaptanlığa kadar yükseldi.) ve Tolunay Kafkas gibi oyuncular; 1994-95 ile 1995-96 sezonlarında ligi ikinci bitiren[25] ve yeniden şampiyonluk yarışına dahil olan Trabzonspor'un kadrosunda, ilk on birin değişmez isimleri arasında yer aldı.[27][28] Bu dönemde; Trabzonspor'un en büyük başarıları olarak: 1992 ve 1995'te kazanılan Türkiye Kupası, 1995'te kazanılan Cumhurbaşkanlığı Kupası ve 1985 ile 1994 yıllarında kazanılan Başbakanlık Kupası oldu.[22]

Trabzonspor, 1993-94 sezonunun bitişiyle birlikte; takımın başına İstanbulspor'u çalıştıran eski kaptanı Şenol Güneş'i getirdi.[29] 218 golle Trabzonspor formasıyla en fazla gol atan oyuncu olan Hami Mandıralı ve Ogün Temizkanoğlu gibi oyuncuların yanına[30], Şota Arveladze ve Arçil Arveladze gibi oyuncular eklendi. Şota, takıma katıldığı ilk yıl önemli sayıda gol attı.[31] 1994-95 sezonunda şampiyonluğu Beşiktaş'a kaptıran ama hem Türkiye Kupası'nı hem de Cumhurbaşkanlığı Kupası'nı kazanan Trabzonspor[22]; Şota'nın gol kralı olduğu 1995-96 sezonunda;[20] 5 Mayıs 1996'da Hüseyin Avni Aker Stadyumu'nda 1-0 öne geçtiği maçta; Aykut Kocaman ve Oğuz Çetin'in golleriyle Fenerbahçe'ye 2-1 yenilerek, bir kez daha şampiyonluğu kaçırdı.[32] Bu şampiyonluğun kaçışı Trabzonspor tarihindeki önemli bir travma olarak tarihe geçti. Öyle ki, maçın ardından, Giresun'un Görele ilçesinde şampiyonluğun kaçışına üzülen bir taraftar, yazdığı:"Gömerken beni Trabzonspor bayrağına sarın. Ölümümden kimse sorumlu değil. Yeniden doğsam yine Trabzonlu doğmak isterim." içerikli notla birlikte intihar etti.[33]

Şampiyon olamayan Trabzonspor; sezon sonunda Başbakanlık Kupası'nı kazansa da[22], bir sonraki sezon kaçırılan şampiyonluğun etkileri devam etti. Kocaelispor deplasmanının dönüşünde trafik kazası geçirip, yaşamını yitiren taraftarların cenaze töreninde; futbolcular büyük bir tepki ile karşılaştı ve kaptan Ogün Temizkanoğlu taraftarların saldırısına uğradı.[34] 2000'li yılların başına geldiğimizdeyse, takımda büyük bir değişime gidildi ve Abdullah Ercan, Ogün Temizkanoğlu ve Tolunay Kafkas gibi oyuncular takımdan gönderilerek, Rune Lange gibi yüksek bonservis ücretli oyuncularla sözleşme imzalandı. Ancak Rune Lange, Kevin David Campbell ve Jean-Jacques Missé-Missé gibi oyuncular Trabzonspor'da başarılı olamadı. Hatta Rune Lange'de olduğu gibi itilaflar ortaya çıktı ve konular FIFA nezdine taşındı.[35]

Trabzonspor taraftarından bir görüntü. (Atatürk Olimpiyat Stadyumu, 12 Aralık 2010)

2000'li yılların başı, Trabzonspor'un en başarısız dönemlerinden biri oldu. Takım 2001-2002 sezonunda, ligi 14. bitirerek; tarihinin en kötü sezonunu yaşadı.[36] Ayrıca bu sezon Trabzonspor'un en çok gol yediği ve en çok yenildiği sezon olarak tarihe geçti.[36] Bu sezondan sonra zamanın başkanı Özkan Sümer teknik direktörlüğe Samet Aybaba'yı getirerek, yeniden yapılanma kararı aldı.[37] Bu yeni yapılanma ile birlikte; Trabzonspor'da asist kralı ve en uzun süre forma giymiş yabancı futbolcu olan Ibrahim Yattara ve Michael Petković gibi yabancı isimlerin yanında; Gökdeniz Karadeniz ve Fatih Tekke gibi kulüp içinde yetişmiş yerli oyuncular da takımın bünyesine katıldı. Kurulan bu iskelet, 2002-03[38] ve 2003-04[39] sezonlarında Türkiye Kupası'nı kazanıp; 2003-04[40] ve 2004-05[41] sezonlarında sezon sonuna dek şampiyonluğu kovaladı ve her iki sezonda da Fenerbahçe'nin ardından ikinci oldu. Trabzonspor'un 2004'te İstanbul'da Fenerbahçe'ye yenildiği maçtan sonra; Trabzonspor taraftarları, maçın hakemi Cem Papila'nın yanlış kararlar verdiğini ve bunun Trabzonspor'un şampiyonluğuna mal olduğunu iddia etti.[42] Taraftarlar, Trabzon'da düzenlenen ve 40 bin kişinin katıldığı bir gösteriyle, Federasyon'u ve Merkez Hakem Kurulu'nu istifaya davet etti.[42] Bu tepkilerin ardından Cem Papila hakemliği bıraktığını açıkladı.[42] Trabzonspor, başkanlığa Nuri Albayrak'ın gelmesiyle birlikte; kariyerli yabancı oyuncular getirerek başarıya ulaşma yoluna gitti. Marcelinho[43] ve Kiki Musampa[44] gibi oyuncular transfer edilse de, bunlar takıma uyum sağlayamadı.

2008'de Sadri Şener'in başkan seçilmesiyle birlikte[45] takımdaki oyuncuların büyük bir kısmıyla yollar ayrıldı, teknik direktörlüğe Ersun Yanal getirilip, 25 transfer yapıldı.[46] Yapılan bu transferlerle, Trabzonspor 2008-09 sezonunda şampiyonluk yarışını son haftaya kadar sürdürdü ve lig üçüncüsü oldu.[47] Bir sonraki sene göreve Hugo Broos'u getiren Trabzonspor yönetimi, takım başarısız sonuçlar alınca; Hugo Broos'un görevine son verdi.[48] Broos'un yerine Şenol Güneş'le anlaşıldı. Güneş'in gelmesiyle birlikte takım başarılı sonuçlar aldı. 2009-2010 sezonunda Trabzonspor; hem Türkiye Süper Kupası'nı hem de Türkiye Kupası'nı kazandı.[49] Trabzonspor, 2010-2011 sezonunun ilk yarısını lider kapatmayı başardı.[50] Fakat sezonu 82 puanla bitirmesine rağmen şampiyonluğu ikili averajla Fenerbahçe'ye kaptıran Trabzonspor, o sezon Fenerbahçe'nin 3 Temmuz 2011'de şike davası nedeniyle şampiyonluk kupasının kendisine verilmesini istedi. Aynı süreçte Fenerbahçe UEFA kararıyla Avrupa kupalarından 2 yıl boyunca men edildi. Sonraki süreçte Trabzonspor konuyu CAS ve FIFA'ya taşıma kararı aldı. Bu süreç devam ederken Trabzonspor birçok oyuncusunu elinden kaçırdı ve 2011-2012 sezonuna farklı bir kadroyla giren Bordo-Mavililer sezonu 3. sırada bitirdi.

2012-2013 sezonunda Sadri Şener'den sonra başkanlığa İbrahim Hacıosmanoğlu geldi. Bu sezonun 19. haftasındaki 3-1 kaybedilen Elazığspor maçı sonrası 2009 yılından bu yana takımda görev yapan Şenol Güneş görevi bıraktı ve yerine sezon sonuna kadar Tolunay Kafkas getirildi. Bir önceki sezona göre daha kötü sonuçlar alan ve başarılı olamayan Trabzonspor ligi 9. sırada tamamladı fakat Türkiye Kupası'nda Fenerbahçe'ye finalde 1-0 mağlup olmasına rağmen final oynadığı için Avrupa ligine gitmeye hak kazandı. 2013-2014 sezonunda Florent Malouda ve Jose Bosingwa gibi isimleri takıma getiren Trabzonspor teknik direktörlüğe de Mustafa Reşit Akçay'ı getirdi fakat ligde istediği sonuçları alamamasına rağmen UEFA Avrupa Ligi'nde sırasıyla Derry City, Dinamo Minsk ve Kukesi'yi eleyip gruplara kalmayı başardı. Gruplarda Lazio, Apollon Limasol ve Legia Varşova ile eşleşen Trabzonspor grubu 14 puanla namağlup lider bitirdi ve 2. tura yükseldi ve Juventus'la eşleşti. Bordo-Mavililer rakibine iki maçta da 2-0'lık sonuçlarla yenilerek elendi. Ligin 20. haftasında Mustafa Reşit Akçay görevi bıraktı ve yerine Hami Mandıralı getirildi. Bu sezonda ligi 4. bitirerek yine Avrupa Ligi'ne katılmayı başaran Trabzonspor, 2014-2015 sezonu öncesinde teknik direktörlüğe Vahid Halilhodzic'in getirilmesinden sonra kadrosunu büyük oranda değiştirerek yaklaşık 20 transfer yaptı. Başta Oscar Cardozo olmak üzere Mehmet Ekici, Constant, Waris ve Yatabare gibi oyuncuları takıma transfer eden Trabzonspor, kötü sonuçlar nedeniyle teknik direktör Vahid Halilhodzic iie yollarını ayırdı ve 10. haftada takımın başına 2. kez Ersun Yanal'ı getirdi. Ersun Yanal'ın gelişiyle birlikte başarılı sonuçlar alan Bordo-Mavililer Avrupa Ligi'nde Metalist Kharkiv, Lokeren ve Legia Varşova ile birlikte olduğu grubu ikili averajla 2. sırada bitirdi ve 2. turda Napoli ile eşleşti. Bu maçların birincisinde rakibine Hüseyin Avni Aker stadında 4-0 mağlup olan Trabzonspor rövanşta da rakibine 1-0'lık sonuçla yenilerek elendi. Ligi 5. sırada bitiren Trabzonspor'da teknik direktör Ersun Yanal'la yollar ayrıldı. 2015-2016 sezonu öncesinde Şota Arvelazde takımın başına geçti fakat ligin 11. haftasında 1-0 kaybedilen Medipol Başakşehir maçı sonrası o da istifa etti. Sonrasında 6 Aralık 2015'te yapılan seçim sonrası başkanlığa Muharrem Usta getirildi. Bu süreçte takım devre arasına kadar Sadi Tekelioğlu'na emanet edildi ve devre arasını orta sıralarda tamamlayan Trabzonspor yeniden Hami Mandıralı'yı takımın başına getirdi. Bu süreçte mali krizlerle boğuşan Trabzonspor, takımdaki futbolcularla ödeme konusunda kriz yaşadı ve bazı yabancı futbolcular sezon bitmeden takımdan ayrıldı. Ligde kötü sonuçlar almaya devam eden Bordo-Mavililer 2001-2002 sezonundan sonraki en kötü dönemini yaşadı. Ligi 12 galibiyet, 4 beraberlik, 18 mağlubiyetle 40 puanla 12. sırada bitiren Trabzonspor ligin 33. haftasında Antalyaspor'a 7-0 yenilerek lig tarihinin en farklı mağlubiyetini aldı. Bu mağlubiyetten sonra Hami Mandıralı görevi bıraktığını açıkladı. Trabzonspor 2016-2017 sezonu öncesinde teknik direktörlüğe 3. kez Ersun Yanal'ı getirdi ve Muharrem Usta önderliğindeki Trabzonspor, sezon öncesi takımın teknik direktörü Ersun Yanal'la birlikte 50. yıl öncesi yeniden yapılanma kararı aldı. Sezon öncesi takımdaki birçok oyuncuyu gönderen Bordo-Mavililer, UEFA'nın getirdiği mali kısıtlama nedeniyle maliyeti düşük futbolculara yöneldi. Ligin ilk yarısında yaptığı transferlerden verim alamayan Trabzonspor, ligi 18 puanla 13. sırada bitirdi. Devre arası kadrosunu güçlendiren Trabzonspor ikinci yarısında yeni stadı Medical Park Arena'ya geçtikten sonra çıkışa geçti ve 5. sıraya kadar yükseldi. Trabzonspor, Medical Park Arena'daki ilk resmi maçına 29 Ocak 2017'de Gaziantepspor karşısında çıktı ve maçı 4-0 kazandı. Bu maçta Fabian Castillo yeni stattaki ilk golü atan futbolcu oldu ve tarihe geçti. Trabzonspor yeni stadındaki ilk mağlubiyetini de 8 Nisan 2017'de Beşiktaş'a 4-3 yenilerek aldı.

Hüseyin Avni Aker Stadyumu, Trabzon'da bulunan, Trabzonspor'un maçlarını oynadığı ve 1. Karadeniz Oyunları'nda ana stat görevini gören, doğal çim zeminli kent stadı.[56]

Stadın, 19.800[57] kişilik kapasitesine 2008'den sonra yapılan eklemelerle stadın kapasitesi 21.260[58][59]'a ulaşmıştır.

Hüseyin Avni Aker Stadyumu, 1951'de yılında 2.400 kişilik yapılmıştır, daha sonra birçok kez onarım geçirmiştir.[60] Stada 1981'de büyük bir tadilat yapılmış, 1994'te stadın üstü kapatılıp ışıklandırılmıştır.[60] 2008'de +1.200,[58] 2010'da +260[59] kişilik kapasite artışına tabii tutulan stat bugünkü halini almıştır. Ayrıca 2008'de yapılan onarımda, maraton tribününün üzeri açılmıştır.[61]

Hüseyin Avni Aker Stadı, UEFA kriterlerine uygun ve UEFA organizasyonlarında kullanılan bir stattır.[62]

Stat, adını Hüseyin Avni Aker'den almıştır. Stada ad vermek için valilikte yapılan toplantıda; stadın yapılması için çokça uğraşıp, uçurum zeminin toprak dolgusunun yapılması için önemli mesai harcayan, zamanın Trabzon Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü Asbaşkanı ve Trabzon'un ilk beden eğitimi öğretmeni Hüseyin Avni Aker'in adı, Hayri Gür'ün teklifiyle stada verilmiştir.[63][64]

Şenol Güneş Spor Kompleksi Medical Park Stadyumu

Trabzon'un Akyazı beldesinde yer alan, yapımına 24 Kasım 2013'te başlanılan ve 18 Aralık 2016'da açılan futbol stadyumudur. Süper Lig kulüplerinden Trabzonspor'un maçlarına ev sahipliği yapmaktadır. Stadın kapasitesi 40.782 kişilik olup, tahmini olarak 350 milyon TL'ye mal oldu. Stat denize dolgu yapılan bir alanda inşa edildi.

Trabzonspor'un maçlarını oynadığı Hüseyin Avni Aker Stadyumu 1951 yılında inşa edilmişti. Bu tarihten itibaren birçok kez onarımdan geçirilen stat çok eskimesi, taraftarın maçlara ilgi göstermemesi gibi sebeplerden ötürü tartışılmaya başlandı.

Trabzonspor'a yeni bir stat yapma fikri ilk olarak Nuri Albayrak döneminde ortaya atıldı. Albayrak, Mart 2007'de açıkladığı projede Avni Aker Stadı'nın yıkılıp aynı yere yeniden yapılacağını açıkladı. Ancak birkaç ay sonra yaptığı açıklamada aynı yere stat yapmanın şehri boğacağını belirtip yeni stadın Akyazı beldesinde dolgu alana yapılabileceğini belirtti. Projenin tanıtılmasından sonra pek fazla ilerleme kaydedilemeyen proje için somut adımlar 2010 yılında Sadri Şener'in başkanlığı döneminde atılabildi.[65]

Trabzonsporlu sporcuların, çalışmalarını gerçekleştirdiği tesislerdir. Tesislerde: antrenman alanları (5 antrenman sahası[66]); kafeterya vb. dinlenme alanları ve organik tarım alanı[67] gibi bölümler bulunur. Tesisin toplam kapladığı alan, 50 bin m².dir.[68]

Mehmet Ali Yılmaz Tesisleri'nin sponsoru İstikbal Mobilya'dır.[69] 1983'te yapımına başlanan ve 1985'te hizmete açılan tesisler[66], 2010 yazında yenilenmiştir.[69] Tesislerde 60 idari, 24 [67] teknik (organik tarım alanı dahil) olmak üzere; toplamda 84 kişi çalışmaktadır.[66]

Bu tesisler isimlerini; eski Spor Bakanı ve Trabzonspor'un onursal başkanı Mehmet Ali Yılmaz'dan almaktadır.[70]