Pratt & Whitney R-2800 Double Wasp

Pratt & Whitney R-2800 Double Wasp 2.800 inç küp (46 L) motor hacmine sahip, çift sıralı, 18 silindirli, hava soğutmalı Amerikan tasarımı yıldız tipi uçak motoru ve uzun ömürlü Wasp motor ailesinin bir parçası.

R-2800 Double Wasp
Tür Yıldız tipi motor
Üretici Pratt & Whitney
Ana kullanıcılar Canadair CL-215
Convair CV-240
Douglas A-26 Invader
Douglas DC-6
Grumman F6F Hellcat
Martin B-26 Marauder
Republic P-47 Thunderbolt
Sikorsky CH-37 Mojave
Vought F4U Corsair

R-2800, II. Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında birçok önemli Amerikan uçağında yaygın olarak kullanıldı. Savaş yıllarında, Pratt & Whitney, motoru geliştirmek amacıyla kargo ve yolcu uçaklarında kalkışa destek ve çarpışma sırasında acil durum gücü sağlamak için su enjeksiyonu dahil olmak yeni fikirler geliştirmeye devam etti.

46 litre motor hacmine sahip R-2800 ilk defa Mayıs 1937 çalıştırıldığında[1] rakibi daha büyük (54,9 litre) 18 silindirli Wright Duplex Cyclone'un geliştirme çalışmaları yeni başlıyordu. R-2800 ilk defa 1940'da, Wright Duplex Cyclone'dan bir yıl önce, uçtu. Double Wasp zamanında dünyadaki tek modern 18 silindirli 3.442 cu in (56,40 L) motor hacmine sahip Gnome-Rhône 18L'den daha güçlüydü. Double Wasp'ın motor hacmi 18 silindirli tasarımlara göre çok daha azdı ve soğutma sorunu vardı. Daha etkili soğuma sağlamak için diğer motor tasarımlarında kullanılan döküm veya dövme silindir başlığı soğutma kanatları yerine daha ince ve aralıkları daha ufak soğutma kanaları dövme silindir kafasına işlendi. Kanatların hepsi aynı anda bir dizi freze bıçağı tarafından açıldı. Otomatik olarak hareket ettirilen silindir kafası açılan yarıkların tabanının aynı anda kalkıp inmesini sağlayarak kesiklerin silindir kafası boyunca ilerlemesini sağladı. Bu hassas işlem kanatların yüzey alanını arttırdı.[2] Double Wasp'taki çift distribütörler[3] özellikle ön vites kutusu yuvasının üstüne takılmıştı -çoğu modelde manyeto çiftlerin biri ikisinin arasına takılmıştır- ve neredeyse her zaman motor kapağı açılınca görülebilir, buji kabloları distribütör kapağının ya tam önünden ya da tam arkasından çıkar veya daha sonra çıkan iki aşamalı vites kutulu C-serisi R-2800'lerde kablolar distribütör kutusunun "dışa bakan" yüzünden çıkar.[4]

Pratt & Whitney R-2800 Double Wasp motorunun kesiti

R-2800 1939'da piyasaya sürüldüğünde 2.000 hp (1.500 kW) gücündeydi. Spesifik gücü 0,71 hp/cu in (32 kW/L) seviyesindeydi. Geleneksel hava soğutmalı radyal motorların tasarımı o zamana kadar o kadar bilimsel ve sistematik hale geldi ki Double Wasp önceki motorlara göre daha küçük bir güç artışıyla piyasaya sürüldü. Bununla birlikte, 1941'de üretim modellerinin güç çıkışı 2.100 hp (1.600 kW) seviyesine yükseldi ve savaşının sonlarına doğru 2.400 hp (1.800 kW) seviyesine erişildi. R-2800-57 gibi fan soğutmalı alt tipler 2.800 hp (2.100 kW) üretti ancak genel olarak R-2800, ilk çıktığından beri oldukça gelişmiş bir motordu.[2]

İlk prototip F4U Corsair, özel olarak Double Wasp'ı kullanmak için tasarlanmış en eski uçak

R-2800, ABD Donanması tarafından kullanılan Vought F4U Corsair de dahil olmak üzere savaş sırasında birkaç tür avcı ve orta bombardıman uçağında kullanıldı; XF4U-1'in ilk prototipi Corsair, Double Wasp ile (orijinal olarak tasarlandığı gibi) uçan ilk uçak oldu.[5] 29 Mayıs 1940'ta XR-2800-4 prototip versiyonu uçtu[6] ve Ekim 1940'ta gerçekleştirdiği düz uçuş sırasında 400 mph (640 km/sa) hızını aşan ilk tek motorlu Amerikan savaş uçağı oldu. R-2800 ayrıca Corsair'in denizdeki rakibi Grumman F6F Hellcat'te, ABD Ordusu Hava Kuvvetleri'nin kullandığı Republic P-47 Thunderbolt'ta (benzersiz bir şekilde, tek motorlu uçaklar için bir General Electric turboşarj kullanıyordu), çift motorlu Martin B-26 Marauder ve Douglas A-26 Invader'da, ayrıca ilk gece operasyonu için geliştirilmiş çift motorlu radar donanımlı savaş uçağı Northrop P-61 Black Widow'da kullanıldı. ABD Aralık 1941'de savaşa girdiğinde, tasarımlar hızla ilerledi ve Wright Cyclone ve Double Wasp gibi köklü motorlar, önemli ölçüde daha fazla güç sağlamak için çok daha yüksek oktan dereceli (vuruntu önleyici katkılı) yakıtla yeniden derecelendirildi. 1944 yılında son model P-47'ler (ve diğer uçaklar), su enjeksiyonlu 115 dereceli yakıt kullanan (deneysel olarak) 2.800 hp (2.100 kW) güç ile derecelendiren R-2800 kullanıyordu.[2]

II. Dünya Savaşı'ndan sonra motor Kore Savaşı'nda da kullanıldı. Double Wasp motorlu II. Dünya Savaşı'ndan kalma üretim fazlası uçaklar Kore Savaşı'ndan uzun bir süre sonra bile diğer ülkelerde aktif olarak kullanıldı. Bazı uçaklar yeni modellerle değiştirilene kadar 1960'ların ikinci yarısına kullanıldı.[7]

Barış zamanı

Motor gücü geliştirme çalışmalarına paralel bir şekilde arttı ancak savaş koşulları içinde motorların cephede yalnızca bir veya iki ay içinde 50 saati geçmeyen uçuş süresi boyunca en yüksek performansı gerektiriyordu. Fakat barış zamanında, motorların on yıllar boyunca güvenilir bir şekilde çalışması gerekiyordu ve R-2800 güvenilir bir motor olduğu için uzun menzilli devriye uçakları ve Douglas DC-6, Martin 4-0-4 ve Convair 240 gibi nakliye uçaklarında kullanıldı. Son iki çift motorlu uçak büyüklük, yolcu kapasitesi ve yük taşıma kapasitesi açısından DC-4 -genellikle R-2000 Twin Wasp'ın bir varyasyonunu kullanıyordu- ve Wright Aeronautical'ın büyük Duplex-Cyclone'larını kullanan ilk Constellation'larla karşılaştırılabilir.[2]

Double Wasp, hava gösterilerinde sergilenen restore edilmiş eski savaş uçaklarıyla hala uçuyor ve Canadair CL-215 yangınla mücadele uçağı gibi uçaklarda dünya çapında hizmet veriyor. Ek olarak, R-2800'ler, Alaska gibi yerlerde Douglas DC-6 kargo ve yakıt taşıyan uçaklarda kullanılmaya devam ediyor. 1939 ile 1960 yılları arasında toplam 125.334 R-2800 motor üretildi.[1]

Varyantlar

Bu, Double Wasp'ın geliştirilmesi sırasında yapılan bazı mekanik değişiklikleri açıklayan temsili R-2800 varyantlarının bir listesidir. Belirtilen güç derecelendirmeleri genellikle motorun kalkışta ve yükseklikte üretebileceği maksimum "askeri" güçtür; aksi belirtilmedikçe 100 oktan yakıt kullanılmıştır.

R-2800, "A" ile "E" serileri arasında temel bir alt tip dizisi olarak geliştirildi ve modifiye edildi; bu serilerin her biri büyük iç ve dış parça değişimini ve geliştirmeyi ifade eder, "E" serisi motorlar ile "A" serisi motorların çok az ortak parçası vardır.

Not
-S14A-G gibi son ekler, diğer ülkelere ihracat için geliştirilmiş motorları belirtir.

Aksi belirtilmedikçe veriler White'tan (Airlife) alındı:[8]

Askeri
Notlar

Her askeri tip için ek sayı (örneğin: -21) motorun üretildiği spesifikasyona uygun olarak tüm motor modelini tanımlamak için tahsis edildi. Bu nedenle, gösterge panelleri motorların üretildiği sırayı belirtmek zorunda değillerdi. Örneğin: -18W, 1945'ten yapılmış "C" serisi bir motor, oysa -21, 1943'te yapılmış "B" serisi bir motor.

1940'a kadar silahlı kuvvetler, ABD Ordu Hava Kuvvetleri için üretilen motorların tek sayı son eklere sahip motor model numaralarını (örneğin: -5) kullanırken, ABD Donanması için inşa edilenlerde çift sayı (örneğin: -8) kullanımına sıkı sıkıya bağlı kaldı. Bununla birlikte, 1940'tan sonra, standardizasyon amacıyla, motorlar bazen ortak bir Ordu-Deniz Kuvvetleri sözleşmesine göre üretildi, bu durumda motorlar ortak bir sayısal son ek kullanıyordu (örneğin, -10 hem Ordu hem de Donanma uçakları tarafından kullanıldı).

W son eki örneğin -10W su enjeksiyonu kullanılan alt seri modifikasyonunu temsil eder. "Anti-Detonant Injection" (ADI, Patlama Karşıtı Enjeksiyon) sistemi gücü kısa süreliğine arttırmak için karbüratöre su ve metanol karışımı enjekte ediyordu. R-2800'ün bazı modellerinde ADI standart ekipmandı, bundan dolayı W son eki almamıştı. Çok az ticari uçakta su enjeksiyonu kullanıldı.

"A" Serisi:

  • R-2800-1
2.400 rpm ve 7.500 ft (2.300 m) yükseklikte 1.500 hp (1.100 kW). "A" serisi motorların üretim prototipi ilk test uçuşunu 29 Temmuz 1939'da gerçekleştirdi.[9] Tek hız iki aşamalı süperşarj. Üretim = 2 (P&W). Vultee YA-19B'de test edildi.[10]
  • R-2800-5
2.600 rpm ve 2.700 ft (820 m) yükseklikte 1.850 hp (1.380 kW). "A" serisi motorlar temel olarak Martin B-26A, ilk B serisi ve XB-26D ve Curtiss C-55/XC-46. Üretşm = 1.429 (P&W 475, Ford 954)[11]
  • 2800-39 R - 2,000 hp (1,491 kW)

"B" Serisi:

  • R-2800-8
2.700 rpm ve 1.000 ft (300 m) yükseklikte 2.000 hp (1.500 kW); 2.700 rpm ve 15.500 ft (4.700 m) yükseklikte 1.800 hp (1.300 kW). First series production "B" Serisi motorların ilk üretim serisinde iki aşamalı, iki hızda süperşarj vardı ve iç tasarımda yapılan mühendislik değişiklikleri gücün ve güvenilirliğin artmasını sağladı. Bendix-Stromberg PT-13D-4 basınçlı karbürator. İlk parti üretilen motorlar ABD Donanması'na 11 Kasım 1941'de teslim edildi. Brewster F3A-1, Goodyear FG-1, Vought F4U-1 ve F4U-2'de kullanıldı. Üretim = 3.903 (P&W 2.194; Nash 1.709)[12]
  • R-2800-8W
Su enjeksiyonu ile 2.250 hp (1.680 kW) savaş acil durum gücü. Üretilen ilk serideki motorlarda ve -8 serisinin çoğu motorunda ADI ekipmanı kullanıldı, motorlar F4U Corsair'ın bazı versiyonlarında kullanıldı. Üretim = 8.668 (P&W 5.574; Nash 3.094)[12]
  • R-2800-10 ve R-2800-10W
2.700 rpm ve 1.000 ft (300 m) yükseklikte 2.000 hp (1.500 kW); 2.700 rpm ve 15.500 ft (4.700 m) yükseklikte 1.800 hp (1.300 kW); su enjeksiyonu ile savaş acil durum gücü 2.250 hp (1.680 kW) seviyesine kadar çıkabilir. -8 serisine benziyor ancak PT-13G2-10 ve PT-13G6-10 (-10W) karbüratörü farklı. Curtiss XP-60E, Grumman F6F-3 (önce -10; sonra -10W) ve F6F-5 (-10W) serisi ve Northrop XP-61, YP-61, ve P-61A-1'de kullanıldı. Üretim = 4.621 -10 (P&W 2.931; Nash 1.690) ve 12.940 -10W (P&W 3.040; Nash 9.900); Toplam = 17.561[12]
  • R-2800-21
2.700 rpm ve 2.500 ft (760 m) yükseklikte 2.000 hp (1.500 kW); 2.700 rpm ve 25.000 ft (7.600 m) yükseklikte 2.000 hp (1.500 kW). İlk üretim varyantında General Electric C-1 tubosüperşarj kullanıldı.[13] Republic P-47B, C, D, G ve XP-47F ve K'de kullanılmak üzere tasarlandı. Üretim = 5.720 (P&W 1.049; Ford 4.671)[14]
  • 2800-25 R - 2.000 hp (1.500 kW) - Northrop P-61 Black Widow için
  • R-2800-27 - 2.000 hp (1.500 kW)
  • R-2800-30W - 2.250 hp (1.680 kW) - Grumman F8F-2 Bearcat için
  • 2800-31 R - 2.000 hp (1.500 kW)
  • R-2800-41 - 2.000 hp (1.500 kW)
  • R-2800-43 - 2.000 hp (1.500 kW)
  • R-2800-51 - 2.000 hp (1.500 kW)
  • R-2800-59
2.700 rpm ve 2.500 ft (760 m) yükseklikte 2.000 hp (1.500 kW); 2.500 rpm ve 25.000 ft (7.600 m) yükseklikte 2.000 hp (1.500 kW); su enjeksiyonu ile savaş acil durum gücü 2.300 hp (1.700 kW). Ana üretim varyasyonu P-47 serisinde kullanıldı, motorda geliştirilmiş C-23 turbosüperşarj kullanıldı.[15] -21 serisinden farkı ADI ve General Electric ateşleme sisteminin Scintilla şirketinin Bendix ile birlikte geliştirdiği basitleştirilmiş boru ateşleme sistemi koruması olmasıydı. P-47C ve D, XP-47L'de kullanıldı. Üretim = 11.391 (P&W 592; Ford 10.799).[16]
  • R-2800-59W - 2,500 hp (1,864 kW)
  • R-2800-65 - 2,000 hp (1,491 kW)
  • R-2800-65W - 2,250 hp (1,678 kW)
  • R-2800-71 - 2,000 hp (1,491 kW)
  • R-2800-75 - 2,200 hp (1,641 kW)
  • R-2800-79 - 2,000 hp (1,491 kW)

"C" Serisi

"C Serisi" R-2800, tork izleme ekipmanını içeren iki bölmeli burun muhafazası ve bir Spark Advance ünitesi, ikiz kapalı dağıtıcıların her biri için "dıştan takmalı" buji kablo kanalı konumu ile.
  • R-2800-18W
2.800 rpm ve 1.000 ft (300 m) yükseklikte 2.100 hp (1.600 kW); 2.800 rpm ve 25.500 ft (7.800 m) yükseklikte 1.800 hp (1.300 kW).[17] "C" serisinin üretilen ilk varyantı R-2800'ün tamamen yeniden tasarlanmış haliydi. Bazı ana değişiklikler: döküm yerine dövme silindirler sıkıştırma oranının arttırılmasını sağladı (6.65:1'den 6.75:1'e); yeniden tasarlanmış krank mili; tek parça (ayrının yerine) merkez krank koruması; iki parçalı burun kapağı, kapağa dahil hidrolik sistemli tork izleme ekipmanı ve otomatik vakumla çalışan ateşleme birimi.[18] Süperşarjda ikinci aşama için hidrolik kaplin.[19] Bendix-Stromberg PT-13G2-10 karbüratör. Vought F4U-4 ve -4 varyantlarında kullanıldı. Ürteim = 3.257 (P&W).[20]
  • R-2800-22W - 2.400 hp (1.800 kW)
  • R-2800-34 - 2.100 hp (1.600 kW)
  • R-2800-34W - 2.100 hp (1.600 kW),[21] su-metanol enjeksiyonu ile 2,400 hp (1,790 kW)
  • R-2800-44 - 2.300 hp (1.700 kW)
  • R-2800-44W - 2.400 hp (1.800 kW)
  • R-2800-48 - 2.500 hp (1.900 kW)
  • R-2800-48W - 2.400 hp (1.800 kW)
  • R-2800-54 - 2.100 hp (1.600 kW)
  • R-2800-57 - 2.800 hp (2.100 kW)
  • R-2800-57C - 2.800 hp (2.100 kW)
  • R-2800-73 - 2.800 hp (2.100 kW) - P-61C Black Widow için General Electric CH-5-A3 turboşarj ile
  • R-2800-77 - 2.800 hp (2.100 kW)
  • R-2800-83 - 2.100 hp (1.600 kW)
  • R-2800-83AM - 2.100 hp (1.600 kW)
  • R-2800-99W - 2.300 hp (1.700 kW)
  • R-2800-103W - 2.500 hp (1.900 kW)
  • R-2800-2SB-G - 1.850 hp (1.380 kW)
  • R-2800-CB16 - 2.400 hp (1.800 kW), 2.500 hp (1.900 kW)
  • R-2800-CB17 - 2.500 hp (1.900 kW)
  • R-2800-S1A4-G - 1.850 hp (1.380 kW)
  • R-2800-S1C3-G - 2.100 hp (1.600 kW)

"D" Serisi:

  • R-2800-23 - 2,200 hp (1,641 kW)
  • 2800-29 R - 2,000 hp (1,491 kW)

"E" Serisi:

  • R-2800-30W - 2.250 hp (1.680 kW)
  • R-2800-32W - 2.450 hp (1.830 kW), su-metanol enjeksiyonu ile 2.850 hp (2.130 kW)

Uygulamalar
Martin B-26 Marauder

Aşağıda, R-2800'ün kullanıldığı uçakların kısmi bir listesi (ve bu motoru bir noktada kullanan birkaç prototip) yer almaktadır:

* Brewster XA-32

Sergilenen motorlar
  • New England Hava Müzesi, Bradley Uluslararası Havaalanı, Windsor Locks, CT'de bir R-2800-39 sergileniyor.[22]
  • Finnair Convair Metropolitan'da kullanılan bir R-2800, Helsinki Havalimanı'nda halka açık olarak sergileniyor.
  • Florida Hava Müzesi'ndeki Aerospace Discovery'de bir R-2800 Double Wasp sergileniyor.
  • Ford Motor Company tarafından üretilen bir R-2800 Double Wasp Michigan, Belleville'deki Yankee Hava Müzesi'nde sergileniyor.[23]
  • Bir R-2800-8W Double Wasp, Kaliforniya MCAS Miramar'daki Flying Leatherneck Havacılık Müzesi'nde sergileniyor.
  • Kaliforniya, San Diego'daki USS Midway Müzesi'nde bir R-2800 Double Wasp hareketli kesiti sergileniyor.
  • Bir R-2800 Double Wasp, Colorado Springs, Colorado'da bulunan The National Museum of WWII Aviation' da sergileniyor.
  • Bir R-2800-34 Double Wasp, Kaliforniya Havacılık ve Uzay Müzesi'nde sergileniyor.
  • İki R-2800 Double Wasp Girua Havaalanı'nda bir B-25 yanında Popondetta, Oro Eyaleti, Papua Yeni Gine'de sergileniyor.[24]

Özellikler (R-2800-54)
Pratt & Whitney R-2800

Genel karakteristikler
  • Tip: 18-silindir hava soğutmalı çift sıralı su enjeksiyonlı yıldız tipi motor
  • Silindir çapı: 5,75 in (146,05 mm)
  • Strok: 6 in (152.4 mm)
  • Hacim: 2.804,5 in³ (45,96 L)
  • Uzunluk: 81,4 in (2.068 mm)
  • Çap: 52,8 in (1.342 mm)
  • Kuru ağırlık: 2i360 lb (1.073 kg)

Parçalar
  • Supap: Poppet, silindir başına iki valf
  • Süperşarj: Değişken hızlı (F8F-2'de, AEC otomatik motor kontrolü ile gaza bağlı), tek aşama tek hızlı merkezkaç tipi süperşarj
  • Yakıt sistemi: Bir Stromberg enjeksiyon karbüratör
  • Yakıt tipi: 100/130 oktan benzin
  • Soğutma sistemi: Hava soğutma

Performans
  • Güç çıkışı: 2.100 hp (1.567 kW) @ 2.700 rpm
  • Spesifik güç: 0,75 hp/in³ (34,1 kW/L)
  • Ağırlık güç oranı: 0,89 hp/lb (1,46 kW/kg)

Ayrıca bakınız

Muadil motorlar

  • Alfa Romeo 135
  • BMW 802
  • Bristol Centaurus
  • Fiat A.80
  • Fiat A.82
  • Gnome-Rhône 18L
  • Nakajima Homare
  • Shvetsov ASh-73
  • Wright R-3350 Duplex-Cyclone

İlgili listeler

Kaynakça
  2. "Pratt and Whitney R-2800". The Aviation History Online Museum. 28 Kasım 2015. 19 Ocak 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020.
  3. "Pratt & Whitney maintenance/overhaul manual for R-2800 Double Wasp". Connecticut Corsair. 8 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2015. From numbered callouts for photo: "3. Distributor Housing Cover, 16. Distributor Housing"
  4. "A preserved C-Series Double Wasp". 8 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. "Dışa bakan" kablo distribütör kapağından çıkıyor.
  5. "Chance Vought F4U Corsair - XF4U-1 - Genesis". F4UCorsair.com. 13 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2013.
  6. "Chance Vought F4U Corsair - XF4U-1 - Testing". F4UCorsair.com. 13 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2013.
  7. "Pratt & Whitney R-2800 Double Wasp". Pratt & Whitney. 12 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  8. White 2001 225-292.
  9. White 2001, p. 100.
  10. White 2001, p. 249.
  11. White 2001, p. 250.
  12. White 2001, pp. 251-252.
  13. Bodie 1994, p. 387.
  14. White 2001, p. 260.
  15. Bodie 1994, p. 392.
  16. White 2001, p. 280.
  17. USN history 1986, p. 8.
  18. White 2001, pp. 163-165, 167-169.
  19. White 2001, pp. 144-145, 148-152, 158-160.
  20. White 2001, p. 257.
  21. "Terminology and engine data". 6 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020.
  22. "Pratt & Whitney R-2800-39 Double Wasp". New England Air Museum. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020.
  23. Yankee Air Museum archives and floor display
  24. "Girua Airport (Kenney Strip, Dobodura No. 7)". Pacific Wrecks. 7 Nisan 2020. 18 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020.

Kaynak kitaplar
  • Bodie, Warren M. Republic's P-47 Thunderbolt: From Seversky to Victory. Hayesville, North Carolina: Widewing Publications, 1994. 0-9629359-1-3
  • Gunston, Bill. World Encyclopedia of Aero Engines: From the Pioneers to the Present Day. 5th edition, Stroud, UK: Sutton, 2006.0-7509-4479-X
  • Bridgman, Leonard, ed. Jane's All The World's Aircraft 1951–1952. London: Samson Low, Marston & Company, Ltd 1951.
  • White, Graham. Allied Aircraft Piston Engines of World War II: History and Development of Frontline Aircraft Piston Engines Produced by Great Britain and the United States During World War II. Warrendale, Pennsylvania: SAE International, 1995. 1-56091-655-9
  • White, Graham. R-2800: Pratt & Whitney's Dependable Masterpiece. Shrewsbury, UK: Airlife Publishing, 2001. 1-84037-335-0

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.