Haydarpaşa Garı

Haydarpaşa Garı, İstanbul'un Anadolu yakasında, Kadıköy ilçesinde yer alan TCDD'ye ait eski ana tren istasyonudur. Bağdat Demiryolu hattının başlangıç istasyonu olması amacıyla inşa edilerek 1908'de hizmete girmiştir. Günümüzde TCDD 1. Bölge Müdürlüğü'ne ev sahipliği yapmaktadır.

Haydarpaşa Garı
Diğer adlar Haydarpaşa Tren Garı
Konum Haydarpaşa Gar Sokak, Rasimpaşa Mahallesi, 34716
Kadıköy, İstanbul
Koordinatlar 40°59′46.42″K 29°01′07.09″D
Sahip TCDD
İşletmeci TCDD Taşımacılık
Bağlantılar Turyol
Yapı
Yapı türü Hemzemin
Otopark Evet
Engelli erişimi Evet
Diğer bilgiler
Durum Geçici Olarak Kapatıldı
Tarihçe
Açılış 1872'de demiryolu hattı, 1908'de gar binası
Kapanış 19 Haziran 2013 (Tren seferleri durduruldu)
24 Temmuz 2014 (Tamamen kapatıldı)
Hizmetler
Demiryolu ulaşımı
Haydarpaşa Garı'nın iç görünümü

Gar, 19 Haziran 2013'te tren hizmetlerine kapatılmıştır. Hizmette olduğu dönemde İstanbul-Haydarpaşa - Ankara demiryolu'nun başlangıç noktası idi. 24 Temmuz 2014'de gara ait tüm tren hatları Pendik Tren İstasyonu'na devredilmiştir.

Beşiktaş vapuru üzerinden Haydarpaşa Garı (26 Ağustos 2014)

Tarihi

Devrin Osmanlı padişahı II. Abdülhamid döneminde, 30 Mayıs 1906 tarihinde yapımına başlanmış ve 19 Ağustos 1908 tarihinde hizmete girmiştir. Bir rivayete göre binanın bulunduğu sahaya III. Selim'in paşalarından Haydar Paşa'nın adı verilmiştir. Binanın inşaatı, Anadolu Bağdat adı altında bir Alman şirketi gerçekleştirmiştir. Ayrıca bir Alman'ın teşebbüsüyle garın önünde mendirek inşa edilerek Anadolu'dan gelecek veya Anadolu'ya gidecek vagonların ticari eşyasını yükleme ve boşaltma işlevi için tesisler yapılmıştır.

İki Alman mimar Otto Ritter ve Helmuth Cuno tarafından hazırlanan proje yürürlüğe girmiş, garın yapımında Alman ustalarla İtalyan taş ustaları birlikte çalışmıştır. I. Dünya Savaşı sırasında gar deposunda bulunan cephanelere 1917'de yapılan bir sabotajla çıkan yangın sonucu binanın büyük bir bölümü hasar görmüştür. Yeniden onarılan bina bugünkü şeklini almıştır. 1979'da Haydarpaşa'nın açıklarında Independenta adlı tankerin bir gemiyle çarpışması sonu meydana gelen patlamadan ve sıcaktan dolayı binanın O Linneman adlı ustanın yaptığı kurşun vitrayları hasara uğramıştır. 1976'da aslına uygun olarak yeniden geniş çapta onarılmış ve 1983'ün sonunda dört dış cepheyle iki kulenin restorasyonu tamamlanmıştır.

28 Kasım 2010 tarihinde çatısında çıkan ağır yangından dolayı çatısı çökmüş ve 4. katı kullanılamaz hâle gelmiştir.[1]

Ankara - İstanbul YHD projesi kapsamında İstanbul-Eskişehir bölümündeki demiryolu çalışmaları nedeniyle, 1 Şubat 2012 tarihinden itibaren tren seferlerine ara verildi.[2] Gar, 19 Haziran 2013 günü tren seferlerine tamamen kapatıldı.

Garın altından Khalkedon Antik Kentine ait tarihi kalıntılar çıkmıştır[3].

Çatı saati

Garın çatısında bulunan saat Anadolu'daki benzer birçok çatı ve cephe saatinin aksine 1908 yılında yapının kendisiyle birlikte tamamlanmıştır.[4] Barok süslemeli alınlıkta yer alan saat dairesel bir kadrandan ibarettir. Saatin orijinal mekanizması korunmakla birlikte kadrandaki Doğu Arap rakamları Harf Devrimi ile birlikte Arap rakamları ile değiştirilmiştir.

Demiryolu hatları

Fotoğraf galerisi
  • Haydarpaşa Garı'nın Miniatürk'teki maketi
  • İç görünüm
  • Haydarpaşa Garı soldan sağa dış görünümü
  • 28 Kasım 2010 tarihindeki yangında yapı ağır hasar görmüştür.
  • Haydarpaşa Garı
  • Deniz ve demiryolu bağlantısını gösteren bir fotoğraf
  • Haydarpaşa Garı ve arkada Sarayburnu
  • Restorasyon sonrası yenilenen çatı ve devam eden dış cephe çalışması

Hakkında basılı yayınlar
  • Yavuz, M., Eine vergleichende Studie über den Bahnbau und die Bahnhofsarchitektur der Anatolischen Bahnen und der Bagdadbahn mit ihren Vorbildern im Deutschen Reich [Anadolu- Bağdat Demiryollarındaki İstasyon Binaları ile Bunların Almanya İmparatorluğu’ndaki Öncü Modelleri Arasında Mukayeseli Bir Araştırma], Doktora Tezi, Ruhr Üniversitesi, Tarih Fakültesi, Sanat Tarihi Enstitüsü, Bochum-Almanya.
  • Yavuz, M. -"Large Railway Station Buildings in Ottoman Geography: From Rumeli to Hidjaz", XI. International Symposium on Mediterranean Archaeology (SOMA), 24-29 April 2007 in İstanbul-Turkey. (Edited by Çiğdem Özkan aydın), BAR İnternationals Series 1900, Oxford/England 2009, s. 431-438.
  • Yavuz, M. "Hellmuth CUNO", Anadolu-Bağdat Demiryollarının Yapımında Görev Alan Mimar ve Mühendisler“, Uluçam Armağanı, Ankara 2008, 299-311.

Kaynakça
  1. "Haydarpaşa Garı'nda yangın: Tarihi çatı tamamen yandı". Milliyet gazetesi. 8 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2010.
  2. Basın Duyurusu: Köseköy-Gebze YHT Hattının İnşaası Nedeniyle Eskişehir – İstanbul Hattında 1 Şubat 2012'den İtibaren 24 Ay Tren Trafiğine Ara Verildi. TCDD. 30 Ocak 2012 tarihinde erişilmiştir.
  3. https://www.ntv.com.tr/galeri/sanat/khalkedonun-yeni-kalintilari-tarihi-bulgular,9oSnY6fiwEGP7YKV7ATBRw
  4. Cansever, Meltem (Haziran 2009), Türkiye'nin Kültür Mirası 100 Saat Kulesi, İstanbul: NTV Yayınları, s. 123, ISBN 9786055813239

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.