2021 Boğaziçi Üniversitesi protestoları

Boğaziçi Üniversitesi protestoları; 4 Ocak 2021'de başlayan, Melih Bulu'nun Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Boğaziçi Üniversitesi'ne rektör olarak atanmasına karşı gerçekleştirilen gösterilerdir.

2021 Boğaziçi Üniversitesi protestoları
Tarih 4 Ocak 2021-günümüz
Yer Boğaziçi Üniversitesi kampüsleri merkezli olmak üzere muhtelif noktalar
Sebep Melih Bulu'nun rektörlüğe atanması
Hedef
  • Melih Bulu'nun istifası
  • Rektörlerin üniversite tarafından seçimle belirlenmesi
  • Akademik özgürlüğün ve bilimsel özerkliğin korunması
Yöntem Gösteri
Son durum 228 gözaltı[1]
Taraflar
  • Boğaziçi akademisyenleri
  • ODTÜ akademisyenleri
  • Boğaziçi öğrencileri
  • Lise öğrenci toplulukları

[5]

 İçişleri Bakanlığı
  • Öğrenci Toplulukları
Öne çıkan kişiler

Arka plan

Haliç Üniversitesi rektörlüğünü yürüten Melih Bulu, 2 Ocak 2021'de yayımlanan kararname ile rektörlüğe atandı. Öğretim üyeleri, bunun 1980 darbesinden bu yana üniversite dışından atanan ilk rektör olduğunu belirtti. Yeni atanan rektör Melih Bulu'nun daha önceden AK Parti'den milletvekilliği aday adayı olması ve AK Parti Sarıyer İlçe Teşkilatı'nı kurması nedeniyle atama siyasi bir hamle olarak yorumlandı.[19][20] Eylem, öğrenciler tarafından 15 Temmuz darbe girişiminden bu yana süre gelen anti-demokratik uygulamaların bir parçası olan bir siyasi hareket olarak görüldü.

Protestolar
Ana madde: 2021 Boğaziçi Üniversitesi protestoları kronolojisi

4 Ocak'ta başlayan protestoların ilk gününde polis müdahalesi gerçekleşti. Takip eden günlerde kampüsün içinde ve dışında çeşitli gösteriler yapıldı. Üniversitenin hocaları rektörlük binasına sırtlarını dönerek protesto ettiler. Öğrencilerin ve hocaların protestoları 3 hafta boyunca devam etti.[21]

Tartışmalar

Kâbe tartışması
Harici resim
Sergide yer almış görselin fotoğrafı - diken.com.tr

Boğaziçi Üniversitesi'nde protestolar çerçevesinde öğrenciler tarafından hazırlanan bir sergide, Mescid-i Haram'ın arka plan olarak kullanıldığı, mescidin ortasına, Kâbe'nin bulunduğu bölgeye Kâbe'nin üzerine kapatacak şekilde bir Şahmeran tasvirinin yerleştirildiği, resmin etrafına ise LGBTİ bayraklarının eklenmiş olduğu bir eser sergilendi. Bu eser, çeşitli politikacılar tarafından, İslam'da kutsal kabul edilen Kâbe'ye saygısızlık olarak yorumlandı. Muhafazakar ve hükümet yanlısı sosyal medya kullanıcıları tarafından görsel eleştirildi.[22] Görsel nedeniyle dört öğrenci gözaltına alındı ve Boğaziçi Güzel Sanatlar ile LGBTİ derneğine polis tarafından arama düzenlendi.[23][24]

Bu olay çeşitli siyasi figürler tarafından eleştirildi ve Kâbe'nin aşağılanması olarak yorumlandı.[25] Devlet Bahçeli eseri paçavra olarak tanımladı ve eseri üreten kişileri 1979 Kâbe Baskını'nın faillerine benzetti. Soylu ise LGBTİ bireyleri "sapkın" olarak nitelendirdi ve derneklerin Avrupa ve ABD tarafından finanse edilen kurumlar olduğunu öne sürdü. BBC ve Birgün durumu LGBTİ topluluğunun hedef gösterilmesi olarak nitelendirildi ve nefret söylemi olarak tanımlandı. Twitter, Süleyman Soylu'nun konuyla alakalı tweetlerine, tweetler "nefret davranışı hakkındaki Twitter kurallarını ihlal etmesi" gerekçesiyle sınırlama getirdi.[26][27]

Şiddet

Polislerin göstericilere karşı orantısız şiddet kullandığı iddia edildi. Protestolarda gazetecilere yönelik polis tarafından gerçekleştirilmiş şiddet kullanımı TGS, TGC ve DİSK Basın-İş gibi meslek örgütleri ve kuruluşları tarafından kınandı.[28] Boğaziçi Üniversitesi öğrencilerine destek için yapılan eylemlere karşı uygulanan polis şiddetine 35 baro başkanı yazılı açıklama ile tepki gösterdi ve göstericelere karşı uygulanan muameleninin Anayasa’ya, AİHS’e, AİHM’nin ile AYM’nin yerleşik içtihatlarına ve yasalarına aykırı olduğu açıklamasında bulunuldu.[29]

2 Şubat'ta Kadıköy'de toplanmış göstericilerin polis araçlarına taş ve tekme attığı bir video yayımlandı. Bu video İletişim Başkanı Fahrettin Altun tarafından sosyal medyada eleştirilerek paylaşıldı.[30]

Tepkiler
Ana madde: 2021 Boğaziçi Üniversitesi protestolarına tepkiler

Boğaziçi Üniversitesi Mezunları Derneği (BÜMED) üniversitenin ilkeleri, düşünce özgürlüğü ve seçim iradesine yapılan müdahaleleri kabul etmediklerini açıkladı.[31] 18.000 üyesi bulunan BÜMED, öğrencilerin, akademisyenlerin ve idari kadronun yanında olmaya devam edeceklerini duyurdu.[32][31]

Siyasi tepkiler

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "rutin bir atamanın üniversiteleri kışkırtmak için kullanıldığını" söyledi. Eylemcileri "terörist" olarak niteledi ve CHP İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu'nun 4 Ocak'ta eyleme katılmasına atıfla, Kaftancıoğlu'nun Devrimci Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi militanı olduğunu öne sürdü.[33] Erdoğan 8 Ocak'taki basın demecinde şöyle konuştu:

« Arkadaşlar ben öğrencilerle neden görüşeyim? Öğrenciler bu işin içinde değil. Bu işin içinde olan teröristler var. Ne yazık ki öğrencilikle alakası olmayan CHP'nin İstanbul İl Başkanı orada. Kendisi bir DHKP-C militanıdır.[33] »

Devlet Bahçeli, yaptığı yazılı açıklamada "Boğaziçi Üniversitesi’ne yasal yollardan rektör atanmış ve konu kapanmıştır." dedi ve göstericileri anarşist faaliyetlerde bulunmakla suçladı, ayrıca eylemleri "başı ezilmesi gereken bir komplo" olarak nitelendirdi.[34]

İç işleri bakanı Süleyman Soylu, olaylardan 3 gün önce Cemil Bayık'ın gün HDP'ye talimat verdiğini, olayların Osman Kavala'nın oluşturmuş olduğu bir sistemle finanse edildiğini, gözaltına alınmış protestocuların DHKP-C ve TKP/ML mensubu olduklarını ve Gezi Parkı olaylarının da aynı şekilde meydana gelmiş olduğunu iddia etti. Öne sürülmüş bu iddialar Evrensel gazetesi tarafından komplo teorisi olarak nitelendirildi.[35]

İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, Melih Bulu'ya karşı olan tepkilerinde öğretim üyelerinin ve öğrencilerin yanında olduğunu belirtti.[36]

Karşı protestolar
Anadolu Gençlik'in Beyazıt'ta düzenlediği eylemden bir kare

1 Şubat 2021 tarihinde Anadolu Gençlik Derneği (AGD), Boğaziçi Üniversitesi'nde önceki günlerde öğrenciler tarafından hazırlanan sergide, İslam'da kutsal kabul edilen Kâbe'nin yer aldığı Mescidi Haram'ın LGBT bayrakları ile beraber tasvirinin içeren görselin Kabe'ye saygısızlık olduğunu sebep göstererek Beyazıt Meydanı'nda bir eylem düzenledi ve karşı protesto gerçekleştirdi.[37]

Uluslararası tepkiler

Yurtdışında yaşayan Boğaziçi Mezunları ile protestolara destek veren bireyler küçük gruplar halinde gösteriler yapmaya başladı. Instagram, Twitter gibi sosyal medya üzerinden de paylaşılan bu etkinliklerde mezunlar sözkonusu atama kararını protesto etti ve üniversitedeki öğrencilere ve öğretim üyelerine desteklerini iletti.

Kuzey Amerika'da Amerika Birleşik Devletleri'nin New York,[38] Boston[39] ve Seattle[40] şehirleri ile Kanada’nın Vancouver[41] kentinde dayanışma ve protesto gösterileri düzenlendi. Avustralya'nın Sydney[42] ve Brisbane[43] şehirlerinde de benzer etkinlikler gerçekleşti. Avrupa'da ise İsveç'te Malmö,[44] Göteborg ve Halmstad,[45] Belçika'da Brüksel,[46][47] Almanya'da Münih[48] ve Berlin,[49] Hollanda'da Amsterdam,[50] Fransa'da Paris,[51] İrlanda'da Dublin[52] olmak üzere destek amaçlı pek çok protesto meydana geldi. Dubai’de de pankartlar açan mezunlar tepkilerini gösterdi.[53]

Analizler

Fatih Altaylı 4 Ocak 2021 tarihli Teke Tek programında atanan rektörün Boğaziçi Üniversitesi’ni dünyanın en iyi 100 üniversitesi arasına sokma vaadini gerçekçi bulmadığını belirtti.[54] Cüneyt Özdemir 26 Ocak 2021 tarihinde Melih Bulu'nun üniversitede fark yaratamayacağını ve seçim teamüllerine aykırı olarak atandığını belirtti.[55]

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/bogazici-eylemlerinde-gozalti-sayisi-228e-yukseldi-1810822
  2. "ODTÜ'den Boğaziçi'ne destek: Talepleri talebimizdir". mezopotamyaajansi26.
  3. "İTÜ Kulüpleri'nden Boğaziçi öğrencilerine destek". ari24.com. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  5. "Boğaziçi Üniversitesi öğrencilerine Türkiye'nin dört bir yanından destek". Evrensel.net. Evrensel Gazetesi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021.
  6. "Ankara Üniversitesi Öğrencilerinden Boğaziçililere Destek". birgun.net. 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  7. "Mülkiyeli öğrenciler: Bugünden itibaren yürümeye başlıyoruz, dayanışmayı büyütmeye çağırıyoruz". birgun.net.
  8. "Boğaziçi öğrencileri Kadıköy'de alkışlarla karşılandı". Tele1. 6 Ocak 2021. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
  9. "Akşener'den Boğaziçi tepkisi: Ekonomik imkanları zayıfsa başka türlü değerlendirin". birgun.net. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. Siz aday adaylığında bırakmışsınız, milletvekili adayı yapmamışsınız, Boğaziçi Üniversitesine rektör tayin ediyorsunuz ayıptır.
  10. https://twitter.com/LDP_istanbul_il/status/1346864828946784260?s=20
  11. https://twitter.com/emekpartisi/status/1346463905015496705?s=21
  12. "Dışarıdan AKP'li rektör atanmasını protesto eden öğrencilerden kan donduran ifadeler". www.cumhuriyet.com.tr. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
  13. "34 baro başkanından Boğaziçi Üniversitesi açıklaması: Öğrencilere yönelik hukuk dışı uygulamaları kınıyoruz". T24. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
  14. "Sanatçılardan Boğaziçi Üniversitesine Destek: Demokrasi Yalan Faşizm Gerçek". Medyafaresi.com. 5 Ocak 2021. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
  15. Damla Kırmızıtaş; Birkan Bulut. "Boğaziçi Üniversitesi mezunu sanatçılar: Tepeden inme değil, seçilmiş rektör gelmeli". Evrensel.net. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
  16. Congar, Kerem (4 Ocak 2021). "AK Parti Sözcüsü Çelik: Siyasi kimlik taşımak demokrasilerde suç değil". euronews.
  17. "Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Melih Bulu protesto edildi!". Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
  18. Yılmaz Özdil, Boğaziçi Üniversitesi’ne atanan Melih Bulu tartışmalarını ve Süleyman Soylu'nun "PKK yardakçıları" ifadesini değerlendirdi
  19. "Görevleri saymakla bitmiyor: Melih Bulu, AKP'nin 'Sanal Akıncı'sıymış". Cumhuriyet. 5 Ocak 2021. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021.
  20. "Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Boğaziçi Üniversitesi'ne yapılan rektör atamasını yorumladı: Siyasi atamanın bedeli üniversiteler için çok yüksek olur". t24. 14 Ocak 2021. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021.
  21. "Boğaziçi eylemleri üçüncü haftada devam ediyor: Öğretim üyeleri karlar altındaki kampüste rektörlüğe sırtını döndü". Medyascope. 18 Ocak 2021. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
  22. "Turkey LGBT: Four students arrested over artwork". BBC News (İngilizce). 30 Ocak 2021. Erişim tarihi: 3 Şubat 2021.
  23. "Kabe figürlü görsele tepkiler nasıl LGBTİ'lerin hedef alınmasına dönüştü?". BBC News Türkçe. Erişim tarihi: 3 Şubat 2021.
  24. "Boğaziçi'ndeki 'Kabe figürlü LGBTİ + bayraklı görsel'den dört öğrenciye gözaltı". Diken (İngilizce). 29 Ocak 2021. Erişim tarihi: 3 Şubat 2021.
  25. "Bahçeli: Kabe'yi aşağılayanların, 1979'da işgal eden teröristlerden farkı yoktur". Diken (İngilizce). 1 Şubat 2021. Erişim tarihi: 3 Şubat 2021.
  26. "Twitter'dan Süleyman Soylu'nun nefret söylemi içeren tweetlerine kısıtlama". birgun.net. Erişim tarihi: 3 Şubat 2021.
  27. "Kabe figürlü görsele tepkiler nasıl LGBTİ'lerin hedef alınmasına dönüştü?". BBC News Türkçe. Erişim tarihi: 3 Şubat 2021.
  28. "Gazetecilere yönelik polis şiddetine tepki ve kınama". www.cumhuriyet.com.tr. Erişim tarihi: 3 Şubat 2021.
  29. "Polis şiddetine karşı 35 baro başkanından Boğaziçi açıklaması: Öğrencilere yapılan muamele yasalara aykırıdır". www.cumhuriyet.com.tr. Erişim tarihi: 3 Şubat 2021.
  30. DHA. "Kadıköy'de göstericiler polis araçlarına saldırdı! Fahrettin Altun'dan sert tepki". www.hurriyet.com.tr. Erişim tarihi: 3 Şubat 2021.
  31. "BÜMED'DEN DUYURU, Boğaziçi Üniversitesi değerlerinin savunucusuyuz". Erişim tarihi: 15 Ocak 2021.
  32. "BÜMED hakkında". Erişim tarihi: 15 Ocak 2021.
  33. "Boğaziçi protestoları: Erdoğan, Soylu ve Kaftancıoğlu, gösteriler ve suçlamalar için ne dedi?". Erişim tarihi: 10 Ocak 2021.
  34. "Bahçeli, Boğaziçi eylemlerini hedef aldı: Başı ezilmesi gereken bir komplo!". BirGün. 6 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
  35. Gazetesi, Evrensel. "Bahçeli'den hakaret ve komplo teorisi dolu Boğaziçi açıklaması". Evrensel.net. Erişim tarihi: 3 Şubat 2021.
  36. "Ekrem İmamoğlu'ndan Boğaziçi Üniversitesi öğrencilerine destek". Cumhuriyet. 4 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2021.
  37. "Boğaziçi Üniversitesi kampüsü ve çevresinde neler yaşandı?". BBC News Türkçe. Erişim tarihi: 2 Şubat 2021.
  38. "Boğaziçililer, New York'ta rektör atamasını protesto etti". Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
  39. "Bogazici Abroad Yurt dışında yaşayan Boğaziçililer instagram sayfası". Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
  40. "Boğaziçi Mezunları – Worldwide twitter sayfası". Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
  41. "Bogazici Abroad Yurt dışında yaşayan Boğaziçililer instagram sayfası". Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
  42. "Avustralya'daki Boğaziçi mezunlarından öğrencilere destek:". Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
  43. "Bogazici Abroad Yurt dışında yaşayan Boğaziçililer instagram sayfası". Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
  44. "Bogazici Abroad Yurt dışında yaşayan Boğaziçililer instagram sayfası". Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
  45. "İsveç Üniversiteleri de "yüreğimiz sizinle" dedi". Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
  46. "Bogazici Abroad Yurt dışında yaşayan Boğaziçililer instagram sayfası". Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
  47. "Bogazici Abroad Yurt dışında yaşayan Boğaziçililer instagram sayfası". Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
  48. "Kayyım rektör Bulu protestolarına Münih'ten destek eylemi". Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
  49. "Berlin'de Boğaziçi'ne destek gösterisi". Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
  50. "Boğaziçi Üniversitesi mezunlarından Amsterdam'da 'Melih Bulu' protestosu: "Boğaziçi seçim istiyor"". Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
  51. "Boğaziçi direnişi Fransa'ya sıçradı!". Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
  52. "Bogazici Abroad Yurt dışında yaşayan Boğaziçililer instagram sayfası". Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
  53. "Boğaziçi Mezunları – Worldwide twitter sayfası". Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
  54. "Teke Tek - 4 Ocak 2021 (Boğaziçi'ne Melih Bulu'nun atanması neden tartışılıyor?) (video sayaç: 2:14:50)". Erişim tarihi: 1 Şubat 2021.
  55. "Cüneyt Özdemir'den flaş Boğaziçi Üniversitesi yorumu!". Erişim tarihi: 1 Şubat 2021.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.