İletişim Başkanlığı

19. yüzyılın ilk çeyreğinde Osmanlı İmparatorluğu bünyesindeki çeşitli milletlerin gazete çıkarması, Türkçe gazetelerin yayımlanması ve nihayetinde Türklerin de gazete çıkarmaya başlamasıyla gazetenin önemini anlayan Babıâli, resmi bir gazetenin çıkarılmasını istemiştir. Bunun yanında sayıları gün geçtikçe artan gazetelerin bir nizama kavuşturulması için idari bir yapının lüzumu fikrinden hareketle 1862 yılında Maarif-i Umumiye Nezaretine bağlı olarak Matbuat Müdürlüğü kurulmuştur. Matbuat Müdürlüğünün görevleri, 1864 yılında ilk kez çıkarılan Matbuat Nizamnamesi ile tespit edilmiştir. Ancak Matbuat Müdürlüğünün İstanbul’da bulunması nedeniyle Millî Mücadele sırasında 23 Nisan 1920 tarihinde Ankara’da kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisi çatısı altında yeni bir yapılanmaya gidilmesi zorunlu hale gelmiştir. Millî Mücadele’nin başarılı olması, milletin inancının sağlanması, milletin birlik ve beraberliği ile verilen mücadelenin yurt içi ve yurt dışında anlatılması amacıyla gerekçesini bizzat Mustafa Kemal ATATÜRK’ün kaleme aldığı 7 Haziran 1920 tarih ve 6 sayılı “Matbuat ve İstihbarat Müdüriyet-i Umumiyesi Teşkiline Dair Kanun” ile TBMM ve aynı zamanda İcra Vekilleri Heyeti Reisi’ne doğrudan bağlı olarak “Matbuat ve İstihbarat Müdüriyet-i Umumiyesi” kurulmuştur. Millî Mücadele davası ile doğan “Matbuat ve İstihbarat Müdüriyet-i Umumiyesi” yalnız matbuat emirlerinin tamamının kaynağı olmakla bırakılmamış, iç ve dış yayınlar aracılığıyla aydınlatma ve istihbarat işleriyle ilgilenmek görevleri de uhdesine verilmiştir. 25 Aralık 1920’de Dışişleri Bakanlığına bağlanan Müdürlüğün çalışmalarına 1931 yılının Bütçe Kanunu ile son verilmiş, Müdürlük 1933’te “Matbuat Umum Müdürlüğü” adıyla bu kez İçişleri Bakanlığına bağlı olarak yeniden kurulmuştur. 1940 yılında Başbakanlığa bağlanmış, 1943’te “Basın Yayın Müdürlüğü”, 1949’da “Basın Yayın ve Turizm Müdürlüğü” adını almıştır. 1957’de “Basın Yayın Genel Müdürlüğü” adıyla Basın Yayın ve Turizm Bakanlığına bağlanan Genel Müdürlük, 1963’te yeni kurulan Turizm ve Tanıtma Bakanlığı bünyesinde yer almıştır. Daha sonraki dönemlerde çalışmalarını farklı isimler altında ve değişik bakanlıklara bağlı olarak sürdüren Genel Müdürlük, 18 Haziran 1984 tarihinde yayımlanan 231 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Başbakanlığa bağlı “Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü” adı altında teşkilatlandırılmıştır. Nihayet 24 Temmuz 2018 tarihli ve 30488 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 14 sayılı İletişim Başkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü lağvedilerek özellikle kamu diplomasisi ve stratejik iletişim alanlarını da kapsayan yeni bir vizyonla Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak kurulan İletişim Başkanlığı, faaliyetine devam etmektedir.[2]

Başkanlığın görevleri Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen temel ilke, hedef ve amaçlar çerçevesinde şunlardır:[3]

• Devletin tanıtma siyasetinin ve tanıtma ile ilgili alanlarda Cumhurbaşkanınca belirlenecek stratejilerin tespitine yardımcı olmak.
• Tanıtma Fonuna ilişkin iş ve işlemleri yürütmek.
• Kamuoyunun ve ilgili makamların zamanında ve doğru bilgilerle aydınlatılması için gerekli bilgi akışını sağlamak ve bunların kamuoyu üzerindeki etkisinin belirlenmesine ait hizmetleri yapmak.
• Türkiye'nin dış tanıtım faaliyetlerini yönlendirmek, uluslararası platformlarda, uluslararası kamuoyunun doğru bilgilendirilmesine yönelik kamu diplomasisi yöntem ve araçlarını kullanarak stratejik iletişim ve tanıtım faaliyetleri konusunda kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum kuruluşları arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamak.
• Kamu kurum ve kuruluşlarınca uygulanacak kurumsal iletişim standartlarını belirlemek.
• Türkiye hakkındaki propaganda faaliyetlerini takip etmek, değerlendirmek ve bunlara karşı sorumlu kamu kurumları ile işbirliği yapmak, gerekli tedbirleri almak.
• Yabancı ülkelerde Türkiye'nin menfaatleri doğrultusunda yapılan aydınlatma faaliyetlerine katılmak, enformasyon ve aydınlatma faaliyetlerini Türkiye'nin dış politikasını destekleyecek şekilde düzenlemek.
• Vatandaşların, kamu kurum ve kuruluşlarının faaliyetlerine ilişkin talep, görüş ve önerilerini kolayca iletebilmelerine yönelik tedbirleri almak.
• Basınla ilişkilerin düzenlenmesi için gerekli çalışmalarda bulunmak.
• Yerli ve yabancı basın-yayın organlarının ve mensuplarının çalışmalarını kolaylaştırmaya yönelik düzenlemeleri yapmak ve gerekli tedbirleri almak.
• Görev alanına giren konularda faaliyette bulunan sivil toplum kuruluşlarının başarılı çalışmalar yapabilmeleri için kapasite geliştirme program ve projeleri geliştirmek, uygulamak ve benzeri çalışmalara ve projelere idarî ve malî destekte bulunmak.
• Başkanlığın görev alanı ile ilgili, süreli ve süresiz yayınları planlayıp yayımlamak veya yayımlatmak.
• Basın-yayın kuruluşu mensuplarına basın kartı düzenlemek, Basın Kartı Komisyonunun sekretarya faaliyetlerini yürütmek.
• Türkiye Medya Veri Tabanını oluşturmak ve güncel kalmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almak.
• Basın yayın alanına yönelik yerli ve yabancı basın mensupları için mesleki eğitimler düzenlemek.

İletişim Başkanlığı; merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatlarından oluşur. Merkez teşkilatında Başkanlık Makamı, 2 başkan yardımcılığı, 1 özel kalem müdürlüğü, 1 hukuk müşavirliği ve 8 daire başkanlığı bulunmaktadır.[2]

Merkez Teşkilatı:

• Stratejik İletişim ve Kriz Yönetimi Dairesi Başkanlığı[4]

• Kamu Diplomasisi Dairesi Başkanlığı

• Basın ve Yayın Dairesi Başkanlığı

• Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığı

• Tercüme Dairesi Başkanlığı

• Yönetim Hizmetleri Dairesi Başkanlığı

• Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

• Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı

• Hukuk Müşavirliği

• Özel Kalem Müdürlüğü[4]

Taşra Teşkilatı:

İletişim Başkanlığının taşra teşkilatında 18 bölge müdürlüğü bulunmaktadır.[2]

• Adana Bölge Müdürlüğü, İstanbul Bölge Müdürlüğü, Gaziantep Bölge Müdürlüğü, Bursa Bölge Müdürlüğü, Antalya Bölge Müdürlüğü, Kayseri Bölge Müdürlüğü, İzmir Bölge Müdürlüğü, Diyarbakır Bölge Müdürlüğü, Çanakkale Bölge Müdürlüğü, Muğla Bölge Müdürlüğü, Konya Bölge Müdürlüğü, Erzincan Bölge Müdürlüğü, Edirne Bölge Müdürlüğü, Şanlıurfa Bölge Müdürlüğü, Samsun Bölge Müdürlüğü, Trabzon Bölge Müdürlüğü, Afyonkarahisar Bölge Müdürlüğü, Erzurum Bölge Müdürlüğü

Yurtdışı Teşkilatı:

Yurtdışı teşkilatı 38 basın müşavirliği ve 1 basın ataşeliğinden oluşmaktadır.[2]

• Abuja Basın Müşavirliği, Astana Basın Müşavirliği, Aşkabat Basın Müşavirliği, Atina Basın Müşavirliği, Lahey Basın Müşavirliği, Lefkoşa Basın Müşavirliği, Londra Basın Müşavirliği, Madrid Basın Müşavirliği, Bakü Basın Müşavirliği, Berlin Basın Müşavirliği, Bern Basın Müşavirliği, Beyrut Basın Müşavirliği, Moskova Basın Müşavirliği, New York BM Nezdinde T.C. Daimi Temsilciliği Basın Müş., Paris Basın Müşavirliği, Pekin Basın Müşavirliği, Bişkek Basın Müşavirliği, Brasilia Basın Müşavirliği, Brüksel Basın Müşavirliği, Cakarta Basın Müşavirliği, Pretoria Basın Müşavirliği, Riyad Basın Müşavirliği, Roma Basın Müşavirliği, Saraybosna Basın Müşavirliği, Cidde Basın Ataşeliği, İslamabad Basın Müşavirliği, Kahire Basın Müşavirliği,Kuala Lumpur Basın Müşavirliği, Sofya Basın Müşavirliği, Stokholm Basın Müşavirliği, Şam Basın Müşavirliği, Tahran Basın Müşavirliği, Varşova Basın Müşavirliği, Taşkent Basın Müşavirliği, Vaşington Basın Müşavirliği, Tokyo Basın Müşavirliği, Viyana Basın Müşavirliği, Trablus Basın Müşavirliği, Yeni Delhi Basın Müşavirliği

Başkan, Başkanlığın en üst amiri olup; Başkanlığı Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen amaç, politika ve stratejilere uygun olarak yönetir. Başkanlığın bütçe teklifini hazırlar, belirlenen amaç, politika, strateji ve performans hedef ve ölçütleri doğrultusunda uygulamayı yürütür, izler ve raporlar. Başkanlığın yönetim sistemlerini gözden geçirir, kurumsal yapı ile yönetim süreçlerinin etkililiğini gözetir ve yönetimin geliştirilmesini sağlar. Faaliyet alanına giren konularda kamu kurum ve kuruluşları ve sivil toplum kuruluşları ile işbirliği yapar ve koordinasyonu sağlar. Tanıtma Fonuna ilişkin incelenen projelerin kabulünü ve denetim sonuçlarını Cumhurbaşkanının onayına sunar. Cumhurbaşkanı tarafından verilen diğer görevleri yapar. Başkan, görevlerin yürütülmesinden doğrudan Cumhurbaşkanına karşı sorumludur.[3]