İslam'ın Altın Çağı dönemi bilim insanları listesi

İslam'ın Altın Çağı bilim insanları listesi, İslam'ın Altın Çağı'nda İslam coğrafyası içerisinde çalışmalarını yürüten bilim insanlarının listesi. Formal bilimler, fiziksel bilimler, yaşam bilimleri, sosyal bilimler, uygulamalı bilimler ve disiplinlerarası bilimler üzerine çalışan bilim insanları 8. yüzyıldan 15. yüzyıla uzanan dönemde çalışmalarını yürütmüşlerdir.

8. yüzyıl

701 ile 800 arası
Bilim insanı Doğum t.
Ölüm t.
Alanı
Ebu Musa Câbir bin Hayyan[Dipnot 1][1][2] 721 - 815 Tıp, Astronomi, Fizik, Kimya, Coğrafya
Abdülhamid İbn Türk ? - 830 Matematik
Sind bin Ali ? - 864 Astronomi
Abdulmelik el-Esmaî 740 - 828 Zooloji
Yakub bin Tarık ? - ? Astronomi, Matematik
Halil ibn Ahmed el-Ferahidi[3] 718 - 786 Filoloji
İbrahim el-Fezari ? - 777 Matematik, Astronomi
Muhammed bin İbrahim el-Fezari ? - 796 Matematik, Astronomi
Ahmed en-Nihâvendî ? - ? Astronomi
İbn Sa'd 777 - 845 Tarih
Sehl bin Bişr 786 - 844 Astronomi, Matematik
Ziryab 789 - 857 Müzik, Coğrafya, Astronomi
Hacac bin Yusuf bin Matar 786 - 833 Matematik
El Fadl ibn Naubaht ? - ? Astronomi

9. yüzyıl

801 ile 900 arası
Bilim insanı Doğum t.
Ölüm t.
Alanı
Hârizmî 780 - 850 Astronomi, Coğrafya, Matematik
Ferganî 805 - 870 Astronomi
Kindi [Dipnot 2][4][5] 801 - 868 Matematik, Fizik, Kimya, Farmakoloji, Tıp
El-Cahiz 777 - 869 Tarih, Biyoloji
Ahmed bin Musa 803 - 873 Astronomi, Geometri
Abbas Kasım İbn Firnas 810 - 888 Astronomi,
Ebu Hanife Dinaveri 815 - 896 Botanik, Astronomi, Tarih, Matematik
El-Yakubi ? - 897 Coğrafya
Ahmed bin Yusuf 835 - 912 Matematik
Belâzürî ? - 892 Tarih
Ebu Said Gürgani ???? Geometri, Astronomi
Ahmed bin Sehl el-Belhî 850 - 934 Coğrafya, Matematik, Tıp
İbn Hurdâzbih 820 - 912 Coğrafya
Zünnûn-ı Mısrî 796 - 859 Simya, Tıp
Sabit bin Kurra 821 - 901 Matematik
İbn-i Hurdazbih 820 - 912 Coğrafya
Ebu Ma'şer el-Belhi 787 - 886 Astronomi

10. yüzyıl

901 ile 1000 arası
Bilim insanı Doğum t.
Ölüm t.
Alanı
Meryem el-İcliyye ? - ? Astronomi
Battanî 858 - 929 Astronomi, Matematik
Ahmed bin Sehl el-Belhî 850 - 934 Tıp, Coğrafya, Matematik
Farabi 870 - 950 Astronomi, Matematik
Ebu'l Vefâ el-Bûzcânî[Dipnot 3][6][7] 940 - 988 Astronomi, Matematik
Râzî[1][1][Dipnot 4] 865 - 925 Kimya, Tıp
Ahmed bin Musa 803 - 873 Astronomi, Geometri
El-Mesûdî 896 - 956 Tarih, Coğrafya
Abdurrahman es-Sufî 903 - 986 Astronomi
İbn Havkal ? - 988 Coğrafya
İbn Fadlan ? - ? Coğrafya
Hemdani 893 - 945 Tarih, Astronomi, Coğrafya
Muvaffak ? - ? Fizik
İbn-i Yunus 950 - 1008 Astronomi, Matematik
İstahri ? - 957 Coğrafya
Ali bin Abbas 932 - ? Fizik, Tıp
Siczi 945 - 1020 Astronomi, Geometri
Hucendi[8] ? - 1000 Astronomi, Matematik
İbn el-Fakih el-Hamadani ? - ? Tarih, Coğrafya
Ebu'l Kasım El-Zehravi 936 - 1013 Tıp

11. yüzyıl

1001 ile 1100 arası
Bilim insanı Doğum t.
Ölüm t.
Alanı
Ali bin İsa 940 - 1010 Tıp
Ebu Nasr Mansur 960 - 1036 Matematik, Astronomi
El-Kerecî 953 - 1029 Matematik
İbn-i Sina 980 - 1037 Fizik, Tıp
İbn-i Heysem[2][Dipnot 5] 965 - 1040 Fizik, Tıp
Birûni[Dipnot 6] 973 - 1048 Astronomi, Matematik, Tarih
Ebu Said Gardezî ? - 1061 Coğrafya, Tarih
Ebu Hasan Behmenyar 993 - 1066 Astronomi
Ali bin Rıdvan 998 - 1068 Fizik, Tıp
Yusuf Has Hacib 1017 - 1077 Siyasetbilim
Zerkâlî 1029 - 1087 Astronomi
El-Bekrî 1014 - 1094 Coğrafya
İbn Hazm 994 - 1064 Tarih
Dânî 1068 - 1134 Geometri, Fizik
Muhammed Zerrindeşti ? - ? Tıp

12. yüzyıl

1101 ile 1200 arası
Bilim insanı Doğum t.
Ölüm t.
Alanı
Kâşgarlı Mahmud 1008 - 1105 Dil, Tarih
Fahreddin Râzî 1148 - 1209 Fizik
Cabir bin Eflah 1100 - 1150 Astronomi, Matematik
Hazini[Dipnot 7][9] 1100 - 1155 Fizik, Astronomi, Matematik
İbn Rüşd 1126 - 1198 Astronomi, Tıp
Ferîdüddin Attâr 1136 - 1221 Hekim
İbn-i Zühr 1091 - 1161 Tıp
Şerafeddin el-Tusî 1135 - ? Astronomi, Matematik
İbn Asakir 1105 - 1176 Tarih
Muhammed İdrisi 1100 - 1166 Coğrafya
Ebu'l-Berekât Bağdâdi 1076 - 1166 Tıp
İbnü'l Cevzî 1116 - 1201 Tarih, Tıp
Abdüllâtif Bağdâdi 1162-1231 Tıp

13. yüzyıl

1201 ile 1300 arası
Bilim insanı Doğum t.
Ölüm t.
Alanı
İbn-i Cübeyr 1145 - 1217 Coğrafya
Abdullâtif el-Bağdadî 1162 - 1231 Tıp
El-Cezeri[7][9][Dipnot 8] 1136 - 1233 Sibernetik
İbn-i Şeddad 1162 - 1234 Hukuk, Tarih
Şemseddin Semerkandi 1250 - 1310 Astronom, Matematik
Abdullah bin Ahmed el-Baytar 1197 - 1248 Tıp, Farmakoloji
Usame bin Munkiz 1095 - 1188 Tarih
Nasîrüddin Tûsî 1201 - 1274 Astronomi, Coğrafya
Zekeriya el-Kazvinî 1202 - 1283 Astronomi, Coğrafya, Fizik, Jeoloji
İbn Nefis 1213 - 1288 Tıp, Sosyoloji
Şemseddin Şehrezuri 1250 - ? Tıp, Tarih
El-Dimeşkî 1256 - 1327 Coğrafya
Esireddin el-Ebherî ? - 1262 Matematik, Astronomi
Nureddin Batrucî ? - 1217 Astronom
Zehebî 1274 - 1348 Tarih
İbn Ebî Useybia 1203 - 1270 Tıp, Tarih
Fahreddin Ahlatî ? - ? Astronomi
Necibüddin Semerkandi ? - ? Tıp
Reşîdüddîn Hamedani 1249 - 1318 Tarih
Muhammed Ufî 1171 - 1242 Tarih
İbrahim Hilati 1242 - 1322 Kimya, Tıp

14. yüzyıl

1301 ile 1400 arası
Bilim insanı Doğum t.
Ölüm t.
Alanı
Kutbeddin Şirazî 1236 - 1310 Tıp, Astronomi, Fizik, Coğrafya
Kemaleddin El Farisi 1267 - 1319 Matematik, Fizik
Ebu el-Fida 1273 - 1331 Coğrafya
İbn Teymiyye 1263 - 1328 Sosyoloji
İbn Battuta 1304 - 1369 Coğrafya
İbn Kesir 1301 - 1373 Tarih
Aydınlı Hacı Paşa 1339 - 1397 Tıp
Şemseddin Halîlî ? - 1397 Matematik, Astronomi
İbnu’ş-Şâtır 1306 - 1375 Astronomi
Bursalı Kadızade Rumi 1364 - 1436 Astronomi, Matematik
Ahmed Eflâkî ? - 1360 Astronomi
Ahmedî 1334 - 1413 Tıp
Makrîzî 1364 - 1442 Tarih
Hamdullah el-Müstevfî 1281 - 1340 Coğrafya, Tarih
Zehebî 1274 - 1348 Tarih

15. yüzyıl

1401 ile 1500 arası
Bilim insanı Doğum t.
Ölüm t.
Alanı
İbn-i Haldun 1332 - 1406 Felsefe, Tarih, Sosyoloji
Aydınlı Hacı Paşa 1339 - 1413 Tıp
Bursalı Kadızade Rumi 1337 - 1437 Astronomi, Matematik
Gıyaseddin Cemşid 1380 - 1437 Astronomi, Tıp
Uluğ Bey[2][Dipnot 9] 1393 - 1449 Astronomi, Matematik
Sabuncuoğlu Şerefeddin 1385 - 1468 Tıp
Ali Kuşçu 1403 - 1474 Astronomi, Dilbilim, Matematik
II. Mehmed[Dipnot 10] 1432 - 1484 Fizik
Şükrullâh ? - ? Tarih
Bahaüddin Amilî ? - 1622 Matematik, Astronomi
Akşemseddin 1389 - 1459 Tıp
Molla Abdülvacid ? - 1434 Astronomi
Pîrî Reis 1465 - 1554 Coğrafya
İbn Tağrıberdî 1410 - 1470 Tarih
İbn Gazi el-Miknasi 1437 - 1513 Matematik

Dipnotlar

  1. Çeliklerde paslanmanın önlenmesini sağlama, Maddenin en küçük parçasının cüz-ü la yetecezza (atom) olarak tarifi ve parçalandığında Bağdat'ın altını üstüne getirebilecek enerjiyle yüklü olduğunun tespiti
  2. Einstein'dan 1100 yıl önce rölativite (izafiyet-görecelik) teorisinin ortaya atılması
  3. Yoğunluk aleti piknometre, matematikte kosinüs formülü, sekant, kosekant kavramaları ve üçgenin alan formülleri
  4. İlk göz ameliyatı, bağırsağın ameliyat dikişlerinde kullanılması, ameliyat sonrası oluşan iltihapları çıkaran seton (kıl fitili),Petrolün ilk defa damıtılıp naft adı altında kullanılmaya başlanması
  5. Görme hâdisesi ve anatomisinin açıklanması; karanlık oda, mercek, prizma, aynalar, optik, atmosfer basıncı, atmosfer tabakasının kalınlığı gibi konularda öncü çalışmalar
  6. Galilei 'den 600 yıl önce dünyanın döndüğünü söylemiştir. El-Biruni (973 - 1051) 23 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  7. Newton'dan 500 yıl önce yerçekimi ivmesinin bulunması
  8. İlk robotlar ve sibernetik ilmi. Ayrıca pistonlu motorlarda kullanılan ve doğrusal hareketi dönme hareketine çeviren krank mekanizması.
  9. Dünya'nın Güneş etrafındaki dönüşünün 365 gün 6 saat 9 dakika 6 saniye olduğunun günümüzdeki değerden sadece 58 saniyelik farkla hesaplanması
  10. Şahi isimli bir top icat etmiştir ki havan ve yivli topların mucidi sayılır.

Kaynakça

  1. Prof. Dr. Mehmet Bayraktar, “İslam’da Bilim ve Teknoloji Tarihi”, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınlar, Ankara, 2000.
  2. Şaban Döven, “Müslüman İlim İnsanları”, Yani Asya neşriyat, İstanbul, 2004
  3. Abit Yaşar Koçak, Handbook of Arabic Dictionaries, s. 19. Berlin: Verlag Hans Schiler, 2002. ISBN 9783899300215
  4. M. Bayraktar, Kindi ve Einstein’e Göre Rölativite ve Benzerlikleri. Bilim ve Teknik, C.XIII. sayı 153.1980.
  5. Ebu Rida, M., Kindi ve Falsafatü’l-Ula, Kahire 1950, c.l, s.119.
  6. Şaban Döven, “Müslüman İlim Öncüleri”, Yeni Asya Neşriyat, İstanbul, 2004
  7. İslâm Dünyasının Mucitleri” Focus, Sayı:2005/01-112414 Ocak 2005.
  8. "Arşivlenmiş kopya". 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2016.
  9. Şaban Döven, “Müslüman İlim Öncüleri”, Yani Asya neşriyat, İstanbul, 2004.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.