Uygur Latin yazısı

Uygur Latin Yazısı, (ULY) (Yeni Uygur Türkçesi: Uygur Latin Yëziqi) Uygur dilinin latin harfleri yardımıyla yazımıdır.

Oluşum

ULY tasarımı Şincan Üniversitesi (XJU) (Çince: basit: 新疆大学; geleneksel: 新疆大學) tarafından Urumçi'de 2000 yılının Kasım ayında başlatılmış, bu amaçla beş toplantı en sonuncusu 2001 yılının Temmuz ayında yapılmış, böylece Uygur Latin Alfabesi oluşturulmuştur.

Uygur Latin Yëziqi

A a, B b, Ch ch, D d, E e, Ë ë, F f, G g, Gh gh, H h, I i, J j, K k, L l, M m, N n, Ng ng, O o, Ö ö, P p, Q q, R r, S s, Sh sh, T t, U u, Ü ü, W w, X x, Y y, Z z, (Zh zh)

İmlâ Karşılaştırması

sıra Ereb Yëziqi (UEY) Latin Yëziqi (ULY) Kiril Yëziqi (UKY) Pinyin Yëziqi (UPNY) IPA
01ا/ئاA aА аA a/a/
02ە/ئەE eӘ әƏ ə/æ/
03بB bБ бB b/b/
04پP pП пP p/p/
05تT tТ тT t/t/
06جJ jҖ җJ j/ʤ/
07چCh chЧ чQ q/ʧ/
08خX xХ хH h/x/
09دD dД дD d/d/
10رR rР рR r/r/
11زZ zЗ зZ z/z/
12ژZh zhЖ ж /ʒ/
13سS sС сS s/s/
14شSh shШ шX x/ʃ/
15غGh ghҒ ғƢ ƣ/ʁ/
16فF fФ фF f/f/
17قQ qҚ қ /q/
18كK kК кK k/k/
19گG gГ гG g/g/
20ڭNg ngҢ ңNg ng/ŋ/
21لL lЛ лL l/l/
22مM mМ мM m/m/
23نN nН нN n/n/
24ھH hҺ һ /h/
25و/ئوO oО оO o/o/
26ۇ/ئۇU uУ уU u/u/
27ۆ/ئۆÖ öӨ өƟ ɵ/ø/
28ۈ/ئۈÜ üҮ үÜ ü/y/
29ۋW wВвW w/V v/w,v/
30ې/ئېË ëЕ еE e/e/
31ى/ئىI iИ иI i/i,ɨ/
32يY yЙ йY y/j/

Alfabeler

Ereb Yëziqi Latin Yëziqi Örnekler Türkçe karşılığı
ئېË ëëyiq, ëshek, ëkran, ëriq, ëghir, ëlipbeayı, eşek, ekran, erik, ağır, alfabe
ېE eenjür, esker, eynek, endüwe, etirgül, ejdihaincir, asker, ayna, mala, güzel kokulu gül, ejderha
دD ddap, dutar, depterler, dolqun, derya, doxturtef, dutar, defterler, dalga, nehir, doktor
چCh chchapan, chaqpelek, chayan, chay, chöje, chashqanlarkaban, çarkıfelek (yel değirmeni), çayan, çay, dalga, civci, fareler
بB bbëliq, bir, besh, böre, bowaq, bürkütbalık, bir, beş, kurt, bebek, kartal
ئاA aalma, at, achquch, alte, arslan, araelma, at, anahtar, altı, kedi, ara (mesafe)
جJ jjin, jurnallar, jiger, jadiger, jip, jeynekcin, dergiler, ciğer, cadı, jip, dirsek
ئېI iit, iger, iz, ikki, iskilit, ishikköpek (it), eğer (at), iz (ayak), iki, iskelet, eşik

Örnek Metin

İnsan Hakları Evrensel Bildirisi (1. maddesi) değişik alfabelerle Uygur yazım örnekleri
Kona Yëziq ھەممە ئادەم تۇغۇلۇشىدىنلا ئەركىن، ئىززەت-ھۆرمەت ۋە ھوقۇقتا بابباراۋەر بولۇپ تۇغۇلغان. ئۇلار ئەقىلگە ۋە ۋىجدانغا ئىگە ھەمدە بىر-بىرىگە قېرىنداشلىق مۇناسىۋىتىگە خاس روھ بىلەن مۇئامىلە قىلىشى كېرەك.
Yengi Yeziⱪ Ⱨəmmə adəm tuƣuluxidinla ərkin, izzət-ⱨɵrmət wə ⱨoⱪuⱪta babbarawər bolup tuƣulƣan. Ular əⱪilgə wə wijdanƣa igə ⱨəmdə bir-birigə ⱪerindaxliⱪ munasiwitigə has roⱨ bilən mu’amilə ⱪilixi kerək.
kiril Yëziqi Һәммә адәм туғулушидинла әркин, иззәт-һөрмәт вә һоқуқта баббаравәр болуп туғулған. Улар әқилгә вә виҗданға игә һәмдә бир-биригә қериндашлиқ мунасивитигә хас роһ билән муамилә қилиши керәк.
Latin Yëziqi Hemme adem tughulushidinla erkin, izzet-hörmet we hoquqta babbarawer bolup tughulghan. Ular eqilge we wijdan'gha ige hem de bir-birige qërindashliq munasiwitige xas roh bilen muamile qilishi kërek.
Türkçe Uygur Hemme adem tuğuluşidinla erkin, izzet-hörmet ve hoquqta babbaraver bolup tuğulğan. Ular eqilge ve vicdanğa ige hem de bir-birige qérindaşliq munasivitige xas roh bilen muamile qilişi kérek.

Notlar

    Kaynakça

      Ayrıca bakınız

      This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.