Türkiye cumhurbaşkanları listesi
Türkiye cumhurbaşkanları listesi, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı olarak görev yapmış kişileri içeren liste.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına göre Cumhurbaşkanı devlet ve hükûmet başkanıdır. Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanlığını temsil eder. Cumhurbaşkanı beş yıllığına görev yapar. Bir kimse en fazla iki defa cumhurbaşkanı seçilebilir. Cumhurbaşkanının hastalık, yurt dışına çıkma, ölüm, çekilme veya başka bir nedenle görevini sürdürememesi durumunda yenisi seçilene kadar en yaşlı Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cumhurbaşkanlığına vekâlet eder.[1] Cumhurbaşkanı 40 yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış ve milletvekili seçilme yeterliğine sahip Türk vatandaşları arasından doğrudan halk tarafından seçilir.[2]
Bugüne kadar 12 kişi ant içerek cumhurbaşkanlığı yaparken 5 kişi de cumhurbaşkanlığına vekillik etmiştir. Bu kişilerden ikisi görevleri sırasında doğal nedenlerden hayatlarını kaybetti (Mustafa Kemal Atatürk ve Turgut Özal), ikisi askerî darbeler sonucu devrildi (Celâl Bayar ve İhsan Sabri Çağlayangil) ve biri Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından sağlık sebepleriyle görevden alındı (Cemal Gürsel).
İlk Cumhurbaşkanı Atatürk, 1923'te oy birliği ile seçildi. 15 yıl 12 gün ile bu görevde en çok kalan kişi olan Atatürk, dört dönem Cumhurbaşkanlığı yaptı. Özal ise 3 yıl 159 gün Cumhurbaşkanlığı yaparak bu görevde en az kalan kişi oldu. Göreve geldiğinde 42 yaşında olan Atatürk en genç, 69 yaşında olan Fahri Korutürk ise en yaşlı Cumhurbaşkanıdır.
Cumhurbaşkanları listesi
| Sıra | Fotoğrafı | Cumhurbaşkanı | Görev başlangıcı | Görev bitişi | Görev süresi | Dönem | Önceki görevi | Notlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  |
Mustafa Kemal Atatürk (1881-1938) |
29 Ekim 1923 | 10 Kasım 1938 [n 1] |
15 yıl, 12 gün | 1 (1923) |
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı (1920-1923) |
Cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanıydı. |
| 2 (1927) | ||||||||
| 3 (1931) | ||||||||
| 4 (1935) | ||||||||
| – |  |
Mustafa Abdülhalik Renda (1881-1957) Vekâleten |
10 Kasım 1938 | 11 Kasım 1938 | 1 gün | – | Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı (1935-1946) |
Vekâleten cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde Cumhuriyet Halk Partisi üyesiydi. |
| 2 |  |
İsmet İnönü (1884-1973) |
11 Kasım 1938 | 22 Mayıs 1950 | 11 yıl, 192 gün | 5 (1938) |
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı (1925-1937) |
Cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanıydı. |
| 6 (1939) | ||||||||
| 7 (1943) | ||||||||
| 8 (1946) | ||||||||
| 3 |  |
Celâl Bayar (1883-1986) |
22 Mayıs 1950 | 27 Mayıs 1960 [n 2] |
10 yıl, 5 gün | 9 (1950) |
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı (1937-1939) |
Cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde Demokrat Parti üyesiydi. |
| 10 (1954) | ||||||||
| 11 (1957) | ||||||||
| – |  |
Cemal Gürsel (1895-1966) |
27 Mayıs 1960 | 25 Ekim 1961 | 1 yıl, 151 gün | – | Türk Kara Kuvvetleri Komutanı (1958-1960) |
27 Mayıs Darbesi'yle göreve gelip askerî yönetim boyunca başbakanlık ve devlet başkanlığı yaptı. TBMM yeniden açılınca cumhurbaşkanlığına seçildi. |
| 4 | 26 Ekim 1961 | 2 Şubat 1966 [n 3] |
4 yıl, 99 gün | 12 (1961) | ||||
| – |  |
İbrahim Şevki Atasagun (1899-1984) Vekâleten |
2 Şubat 1966 | 28 Mart 1966 | 54 gün | — | Cumhuriyet Senatosu Başkanı (1965-1970) |
Vekâleten cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde bağımsızdı. |
| 5 | %252C%252C_Bestanddeelnr_916-7536.jpg.webp) |
Cevdet Sunay (1899-1982) |
28 Mart 1966 | 28 Mart 1973 | 7 yıl, 0 gün | 13 (1966) |
Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı (1960-1966) |
Cumhurbaşkanlığı öncesinde asker ve bağımsızdı. |
| - |  |
Tekin Arıburun (1903-1993) Vekâleten |
28 Mart 1973 | 6 Nisan 1973 | 9 gün | – | Cumhuriyet Senatosu Başkanı (1970-1977) |
Vekâleten cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde Adalet Partisi üyesiydi. |
| 6 |  |
Fahri Korutürk (1903-1987) |
6 Nisan 1973 | 6 Nisan 1980 | 7 yıl, 0 gün | 14 (1973) |
Türk Deniz Kuvvetleri Komutanı (1957-1960) |
Cumhurbaşkanlığı öncesinde asker ve bağımsızdı. |
| – | .jpg.webp) |
İhsan Sabri Çağlayangil (1908-1993) Vekâleten |
6 Nisan 1980 | 12 Eylül 1980 [n 4] |
159 gün | — | Cumhuriyet Senatosu Başkanı (1979-1980) |
Vekâleten cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde Adalet Partisi üyesiydi. |
| – | .png.webp) |
Kenan Evren (1917-2015) |
12 Eylül 1980 | 9 Kasım 1982 | 2 yıl, 58 gün | – | Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı (1978-1983) |
12 Eylül Darbesi'yle göreve gelip askerî yönetim boyunca devlet başkanlığı yaptı. 1982 Anayasası'nın birinci geçici maddesi gereği Anayasa'nın halkoylamasında kabulüyle cumhurbaşkanı oldu. |
| 7 | 9 Kasım 1982 | 9 Kasım 1989 | 7 yıl, 0 gün | 15 (1982) | ||||
| 8 | _Felipe_Gonz%C3%A1lez_ofrece_una_rueda_de_prensa_con_el_primer_ministro_de_Turqu%C3%ADa._Pool_Moncloa._15_de_septiembre_de_1989_(cropped).jpeg.webp) |
Turgut Özal (1927-1993) |
9 Kasım 1989 | 17 Nisan 1993 [n 1] |
3 yıl, 159 gün | 16 (1989) |
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı (1983-1989) |
Cumhurbaşkanı olmadan önce Anavatan Partisi Genel Başkanıydı. |
| – |  |
Hüsamettin Cindoruk (1933-) Vekâleten |
17 Nisan 1993 | 16 Mayıs 1993 | 29 gün | – | Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı (1991-1995) |
Vekâleten cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde Doğru Yol Partisi üyesiydi. |
| 9 |  |
Süleyman Demirel (1924-2015) |
16 Mayıs 1993 | 16 Mayıs 2000 | 7 yıl, 0 gün | 17 (1993) |
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı (1991-1993) |
Cumhurbaşkanı olmadan önce Doğru Yol Partisi üyesiydi. |
| 10 |  |
Ahmet Necdet Sezer (1941-) |
16 Mayıs 2000 | 28 Ağustos 2007 | 7 yıl, 104 gün | 18 (2000) |
T.C. Anayasa Mahkemesi Başkanı (1998) |
Cumhurbaşkanı olmadan önce sivil ve bağımsızdı. |
| 11 | .jpg.webp) |
Abdullah Gül (1950-) |
28 Ağustos 2007 | 28 Ağustos 2014 | 7 yıl, 0 gün | 19 (2007) |
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı (2003-2007) |
Cumhurbaşkanı olmadan önce Adalet ve Kalkınma Partisi üyesiydi. |
| 12 | .jpg.webp) |
Recep Tayyip Erdoğan (1954-) |
28 Ağustos 2014 | Görevde | 6 yıl, 161 gün | 20 (2014) |
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı (2003-2014) |
Cumhurbaşkanı olmadan önce Adalet ve Kalkınma Partisi genel başkanıydı. 21 Mayıs 2017'de tekrar genel başkan oldu. |
| 21 (2018) |
Zaman çizelgesi
Eğitimlerine göre
Mezun olduğu en üst seviye eğitim kurumuna göre Türkiye cumhurbaşkanlarının listesi aşağıdaki gibidir:
- Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi 1936 yılına kadar Mülkiye Mektebi adıyla İstanbul'da faaliyet göstermiştir. Bu yüzden Ankara Üniversitesi ve Mülkiye Mektebi bazı isimler için ayrı olarak ele alınmıştır.
Yaşayan eski cumhurbaşkanları
2021 itibarıyla yaşayan iki eski cumhurbaşkanı ve bir eski cumhurbaşkanı vekili bulunmaktadır:
| № | Fotoğrafı | Cumhurbaşkanı | Görev süresi | Doğum tarihi |
|---|---|---|---|---|
|
Hüsamettin Cindoruk | 1993 Vekâleten |
1933 (87-88 yaşında) | |
|
Ahmet Necdet Sezer | 2000-2007 | 13 Eylül 1941 | |
|
Abdullah Gül | 2007-2014 | 29 Ekim 1950 |
Süleyman Demirel (1924-2015), 17 Haziran 2015'te 90 yaşında hayatını kaybederek ölen son eski cumhurbaşkanı olmuştur.
Görevde bulunduğu sırada ölen cumhurbaşkanları
2021 itibarıyla görevde bulunduğu sırada hayatını kaybeden iki cumhurbaşkanı bulunmaktadır:
| № | Fotoğrafı | Cumhurbaşkanı | Görev süresi | Ölüm tarihi |
|---|---|---|---|---|
|
Mustafa Kemal Atatürk | 1923-1938 | 10 Kasım 1938 (57 yaşında) | |
|
Turgut Özal | 1989-1993 | 17 Nisan 1993 (65 yaşında) |
Turgut Özal (1927-1993), 17 Nisan 1993'te 65 yaşında görevde bulunduğu sırada ölen son eski cumhurbaşkanı olmuştur.
Ayrıca bakınız
Notlar
- Doğal nedenlerle öldü.
- 27 Mayıs Darbesi ile devrildi.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından görevden alındı.
- 12 Eylül Darbesi ile devrildi.
Kaynakça
- "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 7 Nisan 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020.
- "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 7 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020.
Dış bağlantılar
 |
Wikimedia Commons'ta Presidents of Turkey ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- T.C. Cumhurbaşkanlığı: Cumhurbaşkanlarımız10 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
