Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimleri

29 Ekim 1923'te cumhuriyetin ilanıyla Türkiye'nin kuruluşundan bu yana 12 farklı Türk vatandaşını Cumhurbaşkanlığı makamına getiren 21 Cumhurbaşkanlığı seçimi yapıldı. Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü dört defa, Celâl Bayar üç defa, Recep Tayyip Erdoğan iki defa, Cemal Gürsel, Cevdet Sunay, Fahri Korutürk, Turgut Özal, Süleyman Demirel, Ahmet Necdet Sezer ve Abdullah Gül bir defa cumhurbaşkanlığına seçildiler. Kenan Evren ise 1982 Türkiye anayasa referandumu kabul edilmesi sonucu cumhurbaşkanı olmuştur.[1]

Cumhurbaşkanı 2007 Türkiye anayasa değişikliği referandumuna kadar TBMM tarafından 7 yıllığına seçilmekte ve en fazla bir dönem görev yapabilmekteydi. Bu değişiklikle beraber cumhurbaşkanının halk tarafından 5 yıllığına seçilmesi ve bir kimsenin en fazla iki dönem görev yapabilmesi sağlandı.

Mustafa Kemal Atatürk
  • İlk seçiliş - 29 Ekim 1923
Ana madde: 1923 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

281 milletvekilinin 158'i oylamaya katıldı. Mustafa Kemal Atatürk 1. turda oybirliğiyle seçildi.

  • İkinci seçiliş - 1 Kasım 1927
Ana madde: 1927 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

316 milletvekilinin 288'i oylamaya katıldı. Mustafa Kemal Atatürk 1. turda oybirliğiyle seçildi.

  • Üçüncü seçiliş - 4 Mayıs 1931
Ana madde: 1931 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

317 milletvekilinin 289'u oylamaya katıldı. Mustafa Kemal Atatürk 1. turda oybirliğiyle seçildi.

  • Dördüncü seçiliş - 1 Mart 1935
Ana madde: 1935 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

399 milletvekilinin 386'sı oylamaya katıldı. Mustafa Kemal Atatürk 1. turda oybirliğiyle seçildi.

İsmet İnönü
  • İlk seçiliş - 11 Kasım 1938
Ana madde: 1938 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

399 milletvekilinin 348'i oylamaya katıldı. İsmet İnönü 1. turda oybirliğiyle seçildi.

  • İkinci seçiliş - 3 Nisan 1939
Ana madde: 1939 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

429[2] milletvekilinin 413'ü oylamaya katıldı. İsmet İnönü oybirliğiyle seçildi.

  • Üçüncü seçiliş - 8 Mart 1943
Ana madde: 1943 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

455 milletvekilinin 435'i oylamaya katıldı. İsmet İnönü 1. turda oybirliğiyle seçildi.

  • Dördüncü seçiliş - 5 Ağustos 1946
Ana madde: 1946 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

465 milletvekilinin 451'i oylamaya katıldı. İsmet İnönü 1. turda 388 oyla seçildi.

Celâl Bayar
  • İlk seçiliş - 22 Mayıs 1950
Ana madde: 1950 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

487 milletvekilinin 453'ü oylamaya katıldı. Celâl Bayar 1. turda 387 oyla seçildi.

  • İkinci seçiliş - 14 Mayıs 1954
Ana madde: 1954 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

541 milletvekilinin 513'ü oylamaya katıldı. Celâl Bayar 1. turda 486 oyla seçildi.

  • Üçüncü seçiliş - 1 Kasım 1957
Ana madde: 1957 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

610 milletvekilinin 413'ü oylamaya katıldı. Celâl Bayar 1. turda oybirliğiyle seçildi.

Cemal Gürsel
  • Seçiliş - 26 Ekim 1961
Ana madde: 1961 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

638[3] milletvekilinin 607'si oylamaya katıldı. Cemal Gürsel 1. turda 434 oyla seçildi.[4]

Cevdet Sunay
  • Seçiliş - 28 Mart 1966
Ana madde: 1966 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

634[5] milletvekilinin 532'si oylamaya katıldı. Cevdet Sunay 1. turda 461 oyla seçildi.[4]

Fahri Korutürk
  • Seçiliş - 6 Nisan 1973
Ana madde: 1973 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

635[6] milletvekilinin 557'si oylamaya katıldı. Fahri Korutürk 15. turda 365 oyla seçildi.[4]

Kenan Evren
  • Seçiliş - 7 Kasım 1982
Ana maddeler: 1982 Türkiye anayasa referandumu ve Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982)

Kenan Evren TBMM'de seçilmedi. 2709 sayılı T.C. Anayasasının halkoyu ile kabulü sonucu Anayasanın Geçici 1’inci maddesi uyarınca Cumhurbaşkanı sıfatını kazandı.

Turgut Özal
  • Seçiliş - 31 Ekim 1989
Ana madde: 1989 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

450 milletvekilinin 285'i oylamaya katıldı. Turgut Özal 3. turda 263 oyla seçildi.

Süleyman Demirel
  • Seçiliş - 16 Mayıs 1993
Ana madde: 1993 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

450 milletvekilinin 431'i oylamaya katıldı. Süleyman Demirel 3. turda 244 oyla seçildi.

Ahmet Necdet Sezer
  • Seçiliş - 5 Mayıs 2000
Ana madde: 2000 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

550 milletvekilinin 533'i oylamaya katıldı. Ahmet Necdet Sezer 3. turda 330 oyla seçildi.

Abdullah Gül
  • Seçiliş - 28 Ağustos 2007
Ana madde: 2007 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

550 milletvekilinin 448'i oylamaya katıldı. Abdullah Gül 3. turda 339 oyla seçildi.

Recep Tayyip Erdoğan
  • İlk seçiliş - 10 Ağustos 2014
Ana madde: 2014 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

Recep Tayyip Erdoğan, ilk kez halk oylamasıyla 1. turda %51.79 oyla cumhurbaşkanı seçildi.[7]

  • İkinci seçiliş - 24 Haziran 2018
Ana madde: 2018 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

Recep Tayyip Erdoğan, halk oylamasıyla 1. turda %52.59 oyla cumhurbaşkanlığı hükûmet sisteminin ilk cumhurbaşkanı olarak seçildi.[8]

Tablo
Parlamento oylaması
CumhurbaşkanıSeçildiği tarihToplam üyeKatılan üyeAldığı oy (Seçildiği Tur)Aldığı oy oranıGöreve başladığı tarih
Mustafa Kemal Atatürk 29 Ekim 1923287158158 (1. Tur)%10029 Ekim 1923
Mustafa Kemal Atatürk 1 Kasım 1927316288288 (1. Tur)%1001 Kasım 1927
Mustafa Kemal Atatürk 4 Mayıs 1931317289289 (1. Tur)%1004 Mayıs 1931
Mustafa Kemal Atatürk 1 Mart 1935399386386 (1. Tur)%1001 Mart 1935
İsmet İnönü 11 Kasım 1938399348348 (1. Tur)%10011 Kasım 1938
İsmet İnönü 3 Nisan 1939429[2]413413 (1. Tur)%1003 Nisan 1939
İsmet İnönü 8 Mart 1943455435435 (1. Tur)%1008 Mart 1943
İsmet İnönü 5 Haziran 1946465451388 (1. Tur)%865 Haziran 1946
Celâl Bayar 22 Mayıs 1950487453387 (1. Tur)%8522 Mayıs 1950
Celâl Bayar 14 Mayıs 1954541513486 (1. Tur)%9514 Mayıs 1954
Celâl Bayar 1 Kasım 1957638607434 (1. Tur)%711 Kasım 1957
Cemal Gürsel[4] 26 Ekim 1961541[3]513486 (1. Tur)%9526 Ekim 1961
Cevdet Sunay[4] 28 Mart 1966636[5]532461 (1. Tur)%8728 Mart 1966
Fahri Korutürk[4] 6 Nisan 1973635[6]557365 (15. Tur)%666 Nisan 1973
Kenan Evren 7 Kasım 1982[9]----9 Kasım 1982
Turgut Özal 31 Ekim 1989450285263 (3. Tur)%929 Kasım 1989
Süleyman Demirel 16 Mayıs 1993450431244 (3. Tur)%5716 Mayıs 1993
Ahmet Necdet Sezer 5 Mayıs 2000 550 533 330 (3. Tur) %62 16 Mayıs 2000
Abdullah Gül 28 Ağustos 2007 550 448 339 (3. Tur) %76 28 Ağustos 2007
Halk oylaması
CumhurbaşkanıSeçildiği tarihToplam seçmenKatılan seçmenAldığı oy (Seçildiği Tur)Aldığı oy oranıGöreve başladığı tarih
Recep Tayyip Erdoğan 10 Ağustos 2014 55.892.858[10] 41.026.021[10] 21.000.143 (1. Tur)[10] %51,79[10] 28 Ağustos 2014
Recep Tayyip Erdoğan 24 Haziran 2018 59.367.469[8] 51.197.959[10] 26.330.823 (1. Tur)[10] %52,59[10] 9 Temmuz 2018

Notlar
  1. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 7 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.
  2. 424 milletvekili + 5 Hatay milletvekili
  3. Millet Meclisi üye sayısı 450 + C. Senatosu üye sayısı 188 = TBMM üye sayısı 638’dir.
  4. Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosunun ortak toplantısında (TBMM’de) seçilmişlerdir.
  5. Millet Meclisi üye sayısı 450 + C. Senatosu üye sayısı 184 = TBMM üye sayısı 634’tür.
  6. Millet Meclisi üye sayısı 450 + C. Senatosu üye sayısı 185 = TBMM üye sayısı 635’tir.
  7. "Arşivlenmiş kopya". 26 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.
  8. "Arşivlenmiş kopya". 10 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.
  9. 2709 sayılı T.C. Anayasasının halkoyu ile kabulü sonucu Anayasanın Geçici 1’inci maddesi uyarınca Cumhurbaşkanı sıfatını kazandı.
  10. "2014 Cumhur Başkanlığı seçim merkezi". Cnnturk.com. 28 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2014.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.