Türk Hava Kuvvetleri

Türk Hava Kuvvetleri, Türkiye'yi havadan gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Türk Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 2. kuvvettir. Türk Hava Kuvvetleri barışta hava sahasını korumak ve gözetlemek, savaşta kara ve deniz kuvvetlerine destek olmak amacıyla kurulmuştur. Türk Hava Kuvvetleri'nin karargâhı Ankara'da bulunmaktadır. 2020 sayımlarına göre envanterinde 1.055 uçak ve 497 helikopter[6] ile birlikte çok sayıda insansız hava aracı bulundurmaktadır. Avrupa ülkeleri arasında en kalabalık insansız hava aracı filosuna sahiptir. Göktürk-1 ve Göktürk-2 isimli uydular da hava kuvvetleri tarafından kullanılmaktadır. Göktürk-3 ise geliştirme aşamasındadır.

Türk Hava Kuvvetleri
Türk Hava Kuvvetleri arması
Etkin 1911 (Havacılık Komisyonu)[1][2]
1 haziran 1911 (Hv.K.K.lığı)
Temmuz 1949-günümüz
Ülke  Türkiye
Bağlılık Millî Savunma Bakanlığı[3]
Tipi Hava Kuvvetleri
Görevi Hava sahası
Büyüklük 80.000 Personel (2020)
1.196 Toplam Uçak
308 Avcı uçağı
195 İnsansız hava aracı
46 Bombardıman uçağı
80 Nakliye uçağı
287 Eğitim uçağı
600 Helikopter
120 Saldırı helikopteri [4]
Parçası Türk Silahlı Kuvvetleri
Karargâh Hava Kuvvetleri Komutanlığı
Bakanlıklar, Ankara
Slogan Etkin. Caydırıcı. Saygın.
Renkler Üniforma: Lacivert     
Forslar: Lacivert, Beyaz         
Marş HHO Marşı, Havacı Marşı Oynat 
Maskot Kartal
Savaşları

Türkiye'nin katıldığı savaşlar listesi

Website hvkk.tsk.tr
Komutanlar
Komutan Orgeneral Hasan Küçükakyüz
Kurmay Başkanı Korgeneral İsmail Güneykaya
Nişanlar
Hava Kuvvetleri Komutanlığı Forsu
Madalyon
Kanat Sembolü
Havacı Rozeti
Hava Araçları
Bombardıman F-4E-2020 Terminator
Elektronik
savaş
Boeing 737 AEW&C,CN-235 EW
Avcı F-16C/D
Helikopter UH-1H, TUSAŞ T-129 Atak, Boeing CH-47 Chinook, Eurocopter Cougar [5]
Keşif TUSAŞ Anka, Baykar Bayraktar TB2, GNAT 750, Heron, Predator
Eğitim F-5F 2000, SF-260D, T-38M, KT-1T, T-41, F-16C/D, Hürkuş
Nakliye A400M, C-160T, C-130B/E, CN235-100M

31 Temmuz 2016 tarihinde yürürlüğe giren kanun hükmünde kararname ile bu tarihe dek Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı olan komutanlık savaş dönemlerinde yine buraya bağlı kalmak üzere barış dönemlerinde Millî Savunma Bakanlığına bağlanmıştır.[7] Ayrıca aynı kararname ile gerekli görüldüğü durumlarda cumhurbaşkanının ve başbakanın kuvvet komutanı ve astlarına direkt olarak emir verebilmesi, bu emirler hiçbir kurumun onayı gerekmeden yerine getirilmesi karara bağlanmıştır.[7]

Tarihçe

İlk Süreç

Osmanlı Tayyare Bölükleri'nin tarihi Haziran 1909'a kadar uzanmaktadır.[8] Osmanlıya ait hava savaş birlikleri Balkan Savaşları'na (1912-1913) ve I. Dünya Savaşı'na (1914-1918) aktif katılımda bulundular.[9] Filo Aralık 1916 tarihinde bu süreçteki en yüksek uçak sayısına ulaştı, Osmanlı Tayyare Bölükleri'nin elinde 90 adet aktif uçak bulunmaktaydı. Osmanlı Hava Kuvvetlerinin kurulabilmesi için birçok dış yardım geldi bunların çoğu İttifak devletleri tarafından yapıldı. Bu yardımlara bir örnek Alman İmparatorluğu Luftstreitkräfte'da görevli As Pilot unvanına sahip Hans-Joachim Buddecke'nın Osmanlı pilotları ile birinci dünya savaşı öncesi tatbikat uçuşu yapmasıdır.[10] Birinci dünya savaşı sonrası ağır hasar gören tayyare bölükleri, Genel Hava Müfettişiliği (Kuva-yı Havaiye Müfettiş-i Umumiliği) tarafından yeniden kurulmaya çalışılsa da personel ve kaynak yetersizliğinden kâğıt üzerinden kalmaktan öteye geçememiştir.[11]

Birinci dünya savaşının bitmesiyle beraber Osmanlı Devleti, itilaf devletleri tarafından işgal edilince bazı Türk havacıları İstanbul, İzmir, Konya ve Diyarbakır gibi şehirlerde birinci dünya savaşından kalan uçaklar ile yeni birlikler kurmaya çalıştılar. Bu süreçte kalan Türk pilotları Konya Hava Üssünde toplandı. Mustafa Kemal ve silah arkadaşları tarafından 23 Nisan 1920’de Ankara’da Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kurulmasından sonra Büyük Millet Meclisi ilk iş olarak düzenli ve disiplinli orduların kurulmasını esas kabul etmiş ve bu esasın paralelinde, Ankara hükûmeti Millî Savunma Bakanlığının 13 Haziran 1920 tarihli emriyle, Harbiye Dairesi’ne bağlı olarak Hava Kuvvetleri (Kuva-yı Havaiye) Şubesi kurulmuştur. Bu şube Harbiye Dairesinin yönetimi altında süratle, elde kalan uçakların tamiri ve tekrar kullanılması üzerine çalışma yaptı. Kurtuluş Savaşı sırasında onarılan uçaklar kullanılmıştır.[11]

1 Şubat 1921 tarihinde teşkilat değişikliği yapılmış ve Hava Kuvvetleri (Kuva-yı Havaiye) Şubesi’nin ismi de Hava Kuvvetleri Genel Müdürlüğü (Kuva-yı Havaiye Müdüriyeti Umumiyesi) şeklinde değiştirilmiştir. Bunu takiben, 5 Temmuz 1922 tarihinde bir teşkilat değişikliği daha yapılmış, Hava Kuvvetleri Genel Müdürlüğü yerine tümen yetkisinde Hava Kuvvetleri Müfettişliği (Kuva-yı Havaiye Müfettişliği) kurulmuştur.[11][12]

Hava Kuvvetleri Müfettişliği

29 Ekim 1923'te Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra, çağdaş havacılığa uyum sağlayacak güçlü ve modern bir hava kuvvetlerinin kurulması için çalışmalara başlanmıştır. 1923 yılında, üç hava bölüğü, bir deniz hava bölüğü ve bir hava okulundan oluşan Hava Kuvvetleri Müfettişliği’nin gücü 1926 yılına kadarki süreçte gittikçe arttırılarak, hava bölüklerinin sayısı on’a, deniz hava bölüklerinin sayısı ise üç’e çıkarılmış ve bölükler, grup komutanlıkları ve hava istasyon komutanlıkları bünyesinde sevk ve idare edilmiştir.[13] 1924 yılında, uçuş eğitimi için diğer ülkelere personel gönderilmeye başlanmış, 1925 yılında Eskişehir’de Hava Okulu yeniden kurulmuş ve aynı yılın ekim ayında Hava Okulu ilk mezunlarını vermiştir.

1928 yılında Hava Kuvvetleri Müfettişliği, Millî Savunma Bakanlığı bünyesinde Hava Müsteşarlığı olarak tekrar yapılandırılmıştır. Aynı yıl, havacılığın pilot dışındaki diğer ihtisas ve branşları için çeşitli okullar açılmıştır ve bununla beraber 1930 yılında, Fransa ve İngiltere’ye çeşitli eğitimler için personel gönderilmiştir buna ilave olarak, İtalya ve ABD’ye de eğitim için personel gönderilmiştir.[13]

1932 yılının başlarında, hava alayları kurulmuş ve 1 Temmuz 1932 tarihinde yürürlüğe giren bir kanunla havacı personel ayrı bir muharip sınıf olarak kabul edilmiştir. (Bu tarihe kadar, Kara ve Deniz Kuvvetleri’nden seçilerek yetiştirildikten sonra Hava Kuvvetleri’nde görevlendirilen personel, Hava Kuvvetleri’nde görev almadan önceki sınıftan sayılmaktaydı.)[13]

1933 yılından itibaren Türk havacıları, havacılığın sembolü olan mavi renkli üniformayı giymeye başlamışlardır. 1937 yılında Hava Harp Akademisi açılmıştır. Bu sene içinde dünya savaş tarihinde bir ilk meydana gelmiş ve Atatürk'ün manevi kızı Sabiha Gökçen ilk kadın savaş pilotu olmuştur.

Hava Kuvvetleri Komutanlığı

1940 yıllarına gelindiğinde hava birlikleri envanterindeki uçak sayısı yaklaşık 500 civarına ulaşmıştır. Bu sene içerisinde hava birlikleri, Balkanların en güçlü hava birliği hâline gelmiştir. Hava birliklerinin büyümesi ile daha kolay komuta edilebilmesi için 1940 yılından itibaren lojistik destek yönünden Millî Savunma Bakanlığı bünyesindeki Hava Müsteşarlığına, Harekât ve eğitim yönünden Hava Müşavirliğine bağlanmıştır. 1944 yılında ise tek bir komuta altında toplanmasına karar verilmiş ve bu amaçla 31 Ocak 1944 tarihinde Hava Kuvvetleri Komutanlığı kurulmuştur. Böylece, Kara Kuvvetleri Komutanlığı ve Deniz Kuvvetleri Komutanlığına ilave olarak, Türk Hava Kuvvetleri de, Türk silahlı kuvvetleri bünyesinde ayrı bir komutanlık seviyesine kavuşmuştur. 4 Şubat 1944 tarihinde kolordu seviyesinde fiilen faaliyete geçirilen Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın teşkilatlanmasında, sadece muharip hava birlikleri Hava Kuvvetleri Komutanlığı’na bağlanmış, lojistik destek birlikleri Millî Savunma Bakanlığına, eğitim kuruluşları da Genelkurmay Başkanlığına bırakılmıştır. Türk Hava Kuvvetleri, Hava Kuvvetleri Komutanlığı ismini aldıktan sonra kuvvet komutanlığına da ilk olarak Korgeneral Zeki Doğan atanmıştır.

1947 yılında Hava Kuvvetleri Komutanlığı, ordu seviyesine çıkarılmış ve 1948 yılında lojistik destek kuruluşları, 1950 yılında da Hava Harp Akademisi dışında kalan bütün hava birlik ve kurumları Hava Kuvvetleri Komutanlığına bağlanmıştır. Bunu takiben, havacılığın gelişen teknolojilerine bağlı olarak, havacılığın pilot dışındaki diğer ihtisas ve branşları ile ilgili personelin yetiştirilmesi için çeşitli dönemlerde açılmış olan okullar, 1950 yılında tek komuta altında toplanmış ve bu amaçla Hava Teknik Okullar komutanlığı kurulmuştur.

Bu gelişmelere ek olarak, Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterindeki uçak tiplerine artı olarak 1950 yılında jet uçaklarının alınmasına karar verilmiştir. Bu nedenle, 15 Ekim 1950’de ABD’ne jet eğitimi için sekiz uçuş personeli gönderilmiş ve bu personeller 31 Ağustos 1951’de eğitimlerini tamamlayarak yurda döndükten sonra jete intibak öğretmeni olarak görevlendirilmişlerdir. Aynı yıl Hava Kuvvetleri Komutanlığında üs ve filo kuruluşuna geçilmeye başlanmış ve Balıkesir’de kurulan 9’uncu Jet Üs Komutanlığı, Türk Hava Kuvvetleri’nin ilk jet üssü, 191, 192 ve 193’üncü filolar da ilk jet filoları olmuşlardır.

Türkiye’nin 1952 yılında NATO’ya girmesiyle birlikte, jet uçaklarına geçiş dönemi hızlanmış, pervaneli uçaklar hizmet dışı bırakılmıştır. 30 Ağustos 1956 tarihinde Hava Eğitim Kolordu Komutanlığı kurulmuş ve Türk Hava Kuvvetlerinin eğitimle ilgili bütün birlik ve kurumları da bu komutanlık emrinde toplanmıştır. 1957 yılında Hava Eğitim Komutanlığı adını almıştır.

Önemli olaylar

  • Sabiha Gökçen, dünyanın ilk kadın savaş pilotu unvanının almıştır. 1936'da Türk Hava Kuvvetlerine katılan Sabiha Gökçen, 1937'de Dersim İsyanını bastırmak için düzenlenen askerî operasyonda görev yapmıştır. Bu göreve katılmasıyla beraber, dünyanın ilk savaş deneyimli kadın pilotu unvanını da almıştır. Türk Hava Kuvvetlerindeki kariyeri boyunca, ki bu 1964 yılına kadarki sürece denk gelmektedir 22 çeşit uçak uçurmuş, havada 8000 saatten fazla kalmış ve 32 farklı askerî operasyona katılmıştır.[14]
  • 1995'te Türk Hava Kuvvetleri NATO'nun, Kararlı Güç Harekâtında yer almıştır. Bu operasyonda F-16'lar ilk defa kullanılmış, Türk Hava Kuvvetleri 100 yakın sorti atmıştır.
  • Bosna Savaşı'ndan beri amborgo altından bulunan Yugoslavyaya karşı ABD öncüllüğünde, 11 NATO üyesi ülke tarafından başlatılan NATO'nun Yugoslavya'yı bombalaması operasyonuna, Türk Hava Kuvvetlerinden 18 adet F-16 tipi uçak katılmıştır. Operasyon boyunca bu uçakların 11 tanesi İtalyadaki Natoya bağlı Aviano Hava üssünde, geri kalan 7 tanesi ise Ankarada konuşlanmış şekilde görev yapmıştır. Bu 18 uçağın hepsi TAI yapımıdır, Lantirn isimli gece görüş sistemi ile donatılmışlardır ve lazer güdümlü bomba atabilmektedirler.
  • Türkiye, Birleşmiş Milletlerin Bosna-Hersek için barışı koruma operasyonunda yer almıştır 2001'de bu operasyonda görev yapan birlikler vatana geri dönmüştür.
  • 2006'da, 4 Türk F-16'sı Natonun Baltık Hava Polisliği operasyonuna katılmıştır.
  • Güneş Harekâtı sırasında hava kuvvetleri F-16 ları, AGM-65 Maverick ve AGM-142 Popeye tipi mühimmatları ilk defa bir gece operasyonunda kullandı.
  • 22 Haziran 2012'de Türk Hava Kuvvetlerine ait RF-̟4E Phantom II tipi gözlem uçağı, Suriye anti uçak sistemleri ile atış altına alınarak düşürüldü.[15]
  • 16 Eylül 2013'te Türk jetleri sınır ihlali yapan Suriyeye ait Mi-17 tipi helikopteri angajman kuralları çerçevesinde düşürdü.[16]
  • 23 Mart 2014 saat 13.01’de Suriye’ye ait iki adet MIG-23 uçağının, Suriye hava sahasından kuzeye doğru uçuşu, Diyarbakır’daki Birleştirilmiş Kontrol İhbar Merkezi (BİKİM) tarafından 80 deniz mili mesafeden izlenmeye başlanmıştır. Suriye uçakları Türk hududuna on deniz mili mesafeden itibaren Türk hava sahasına yaklaştıklarına ilişkin dört kez ikaz edilmiştirler. Yapılan ikazlar üzerine, Suriye uçaklarından birisi hava sahasına girmeden bölgeden uzaklaşmış; ancak ikinci Suriye uçağı, uyarılara rağmen saat 13.13 sularında Hatay/Yayladağı’na bağlı Çamlı Tepe Hudut Karakolu bölgesinde Türk hava sahasına girerek yaklaşık bir kilometre kadar hava sahasını ihlal etmiştir. Bu esnada bölgede Türk Hava Kuvvetlerine ait hava devriye görevi icra eden iki adet F-16 uçağından birisi, angajman kuralları gereğince saat 13.14'te Suriye uçağına füze atmış ve isabet alan Suriye uçağı hududun 1200 metre güneyinde ve Suriye topraklarında yer alan Kesep bölgesine düşmüştür. Uçağın Kesep bölgesine düşüşü, bölgede bulunan hudut birlikleri tarafından gözlemlenmiştir.
  • 24 Kasım 2015 tarihinde Türk Hava Kuvvetlerine ait hava devriyesi görevi icra eden 2 adet F-16 tarafından angajman kuralları çerçevesinde sınır ihlali yapan Rusyaya ait bir adet Su-24 Fencer tipi uçak düşürülmüştür. 2015 Rus Sukhoi Su-24 uçağının düşürülmesi olayı olarak adlandırılmıştır ve dünya liderleri tarafından hava sahasını savunma amaçlı hareket olarak görülüp desteklenmiştir.

Envanter

Saldırı ve Gözetleme Uçakları

1984 yılında Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ)'in kurulması ile beraber, Türkiye yerel lisans altında kendi F-16'larını üretmeye başladı. Hava kuvvetleri için 237 adet F-16 (Block 30/40/50), TUSAŞ tarafınca üretilmiştir. Daha önceleri siparişi verilen 8 adet F-16 ABD'den direkt olarak teslim alındı. Böylece hava kuvvetlerindeki F-16 sayısı 245'e ulaştı. Tüm F-16 uçakları TUSAŞ tarafından yeniden modernize edilerek Block 50+ standardına getirildi. Birçok TUSAŞ üretimi F-16 ise yabancı ülkelere satıldı. Türkiye F-16 üretebilen beş ülke arasında yer almaktadır. Türkiye JSF (Joint Strike Fighter) Projesine 12 Temmuz 2002'de yedinci uluslararası partner olarak katıldı. JSF projesi kapsamında TUSAŞ, F-35 uçaklarına ait birçok parçayı üretmektedir. F-35 uçakları 2018 yılında hava kuvvetleri envanterine de girmesi düşünülüyordu.[17]

Hava Sahası Erken Uyarı ve Kontrol Uçakları

Boeing 737 AEW&C Barış Kartalları, hava kuvvetleri tarafından dört adet olmak üzeri satın alınmış erken uyarı ve komuta uçaklarıdır. Proje Havelsan ve TUSAŞ tarafından sağlanan sistemler ile tamamlanarak kısmen Türk yapımı hal almıştır. Amerikalı şirket Boeing, uçakların planlanan teslim süresini teknik aksaklıklardan dolayı geciktirdi. Teslimat için yapılan çalışmalar sırasında Savunma Sanayi Müsteşarlığı ile Boeing arasındaki gecikme konusunda kesilecek ceza hakkında da anlaşma sağlandı. Böylelikle faiziyle birlikte Boeing’e gecikmeler için 183 milyon dolarlık ceza kesildi. Buna ek olarak başlangıç destek süresi 2 yıldan 5’e , 3 yıllık bakım desteği ile 32 milyon dolarlık yedek parça da Türkiye’ye ücretsiz olarak verilmesine karar verildi. Uçaklar Kuzey, Güney, Doğu ve Batı olarak isimlendirildi ve hepsi hava kuvvetleri bünyesindeki hizmetlerine başladı.

Havada Yakıt İkmal Uçakları

1994 yılında hava kuvvetleri, 2 adeti geçici kiralık olmak üzeri 7 adet Boeing KC-135 Stratotanker siparişi verdi. Devam eden süreçte tüm uçakların teslim edilmesi ile kiralanan 2 uçak ABD'ye geri teslim edildi. Hâlen İncirlik üssünde Asena filo adıyla hizmet vermektedirler.

Helikopterler

Türk Hava Kuvvetleri envanterinde 21 adet Eurocopter Cougar ve 15 adet Bell UH-1 Iroquois nakliye helikopterleri bulunmaktadır.[18]

Uydular

Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı, Göktürk-2 isimli askerî istihbarat uydusunu kullanmaktadır. Göktürk-1 üretimim devam ederken Göktürk-2 hava kuvvetleri için Jiuquan Fırlatma Alanı 4 / SLS-2 de Uzan Yürüyüş 2D isimli Çin Halk Cumhuriyeti fırlatma aracı ile 2012 de fırlatılmıştır ve başarı ile yörüngeye oturmuştur. 2013 yılında fırlatma üssü eksikliği nedeni ile Türkiye, Roketsan'ı görevlendirerek alt yörüngeye uydu fırlatabilecek düzeye sahip fırlatma tesisi yapımını onaylamıştır. 2015 yılında Türkiye ve Ukrayna milyar dolarlar değerinde uzay araştırma anlaşmasına imza atmıştır.[19]

İnsansız Hava Araçları

Türkiye de yerli olarak hâlen aktif şekilde üretilmekte olan birçok insansız hava aracı mevcuttur. Hava kuvvetleri bünyesinde görev yapan tam sayısı bilinmeyen hava araçlarının bir kısmı TUSAŞ ANKA ve Bayraktar İHA da Türkiye üretimidir. Bunların yanı sıra I-GNAT ve IAI Heron İHAlarıda aktif görev yapmaktadır. ABD'den silahlı İHA alınamaması üzerine ANKA ve Bayraktar İHAları, Roketsan tarafından üretilen cirit füzeleri ile silahlandırılmaya başlamıştır.[20][21]

Teşkilat


Muharip Hava Kuvveti Yardımcılığı ve Birleştirilmiş Hava Harekat Merkezi Komutanlığı

Hava Savunma Komutanlığı

  • Ahlatlıbel Hava Radar Mevzi Komutanlığı, Ankara
  • Körfez Hava Radar Mevzi Komutanlığı, Kocaeli
  • Karabelen Hava Radar Mevzi Komutanlığı, İzmir
  • Çanakkale Hava Radar Mevzi Komutanlığı
  • Erzurum Hava Radar Mevzi Komutanlığı
  • Datça Hava Radar Mevzi Komutanlığı, Muğla
  • Ayancık Hava Radar Mevzi Komutanlığı, Sinop
  • İskenderun Hava Radar Mevzi Komutanlığı, Hatay
  • Rize Hava Radar Kıta Komutanlığı

Hava Lojistik Komutanlığı

  • 11. Hava Ulaştırma Ana Üs Komutanlığı, Etimesgut, Ankara
    • 211. Filo Gezgin (CASA CN-235 , CASA CN-235 (T) VIP , CASA CN-235 (T) , CASA CN-235 (T) Yardım uçağı,Ambulans uçak)
    • 212. Filo Doğan (Ce560, Ce650 , Cessna Citation|Cessna Citation II (CE-550),Gulfstream IV-SP, A319. A330)
  • 12. Hava Ulaştırma Ana Üs Komutanlığı, Erkilet, Kayseri
    • 221. Filo Esen (C-160 D , A-400M)
    • 222. Filo Alev (C-130 B/E)
  • Hava Malzeme Transit Komutanlığı, İstanbul

Hava Eğitim Komutanlığı

  • 2. Ana Jet Üs Komutanlığı, Çiğli, İzmir
    • 121. Filo (Arı) - T-38A Talon (Tekamül Eğitim Filosu)
    • 122. Filo (Akrep) - KT-1T (Temel Egitim Filosu)
    • 123. Filo (Palaz) - SF-260D (Başlangıç Eğitim Filosu, Kaklıç'ta konuşludur.)
    • 124. Filo (Öncü) (Öğretmen Yetiştirme Standardize ve Alet Filosu)
    • 125. Filo (Panter) - CN-235M-100 & UH-1H Iroquois (Ulaştırma ve Helikopter Eğitim Filosu)
  • Hava Eğitim Komutanlığı İrtibat Filosu, İzmir
    • 203. Arama Kurtarma Filosu (Ege) - CN-235M-100
  • Hava Teknik Okullar Komutanlığı, Gaziemir, İzmir
  • Hava Sınıf Okulları Komutanlığı, Gaziemir, İzmir
  • Hava Er Eğitim Tugay Komutanlığı, Kütahya

Galeri

Rütbeler

NATO KoduOF-10OF-9OF-8OF-7OF-6OF-5OF-4OF-3OF-2OF-1OF-1c
Türkiye
(Değiştir)
Dengi Yok
Orgeneral Korgeneral Tümgeneral Tuğgeneral Albay Yarbay Binbaşı Yüzbaşı Üsteğmen
OF-1a
Teğmen
OF-1b
Asteğmen
NATO KoduOR-9OR-8OR-7OR-6OR-5OR-4OR-3OR-2OR-1
İşaret Yok
Astsubay Kıdemli
Başçavuş
Astsubay
Başçavuş
Astsubay Kıdemli
Üstçavuş
Astsubay
Üstçavuş
Astsubay Kıdemli
Çavuş
Astsubay
Çavuş
Astsubay
Astçavuş
Uzman
Çavuş
Çavuş Uzman
Onbaşı
Onbaşı Er


Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. Hava Kuvvetleri Komutanlığı (8 Şubat 2012). "Kuruluş Yılları". 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2012.
  2. Yalçın, Osman (Bahar 2011). "Türk Tarihi Bakımından 20. Yüzyılda İki Önemli Gelişme:"Havacılığın Ve Bir Liderin Doğuşu"" (PDF). Turkish Studies. Cilt 6/2. s. 1039. Erişim tarihi: 13 Haziran 2012.
  3. "6756 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması ve Millî Savunma Üniversitesi Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesi Hakkında Kanun". T.C. Resmî Gazete, 29898. 24 Kasım 2016. Erişim tarihi: 25 Aralık 2016. MADDE 36- 1325 sayılı Kanuna 1 inci maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki 1/A maddesi eklenmiştir. “Kuvvet komutanlıklarının bağlılığı MADDE 1/A- Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıkları Millî Savunma Bakanına bağlıdır.
  4. "2018 Türkiye Askeri Gücü". Global Fire Power. 12 Haziran 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2018.
  5. "Arşivlenmiş kopya". 27 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2017.
  6. "Arşivlenmiş kopya". 28 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2018.
  7. "Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması ve Millî Savunma Üniversitesi Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname" (PDF). resmigazete.gov.tr. 31 Temmuz 2016. 31 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2016.
  8. http://www.turkeyswar.com/aviation/aviation.html
  9. http://www.turkeyswar.com/aviation/index.html
  10. "Turkish Aircraft in 'Turkey in the First World War' website". 11 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2017.
  11. Hv. K. K. Mebs. "1918-1923". 7 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2017.
  12. Utkan Kocatürk, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti tarihi kronolojisi, 1918-1938, Türk Tarîh Kurumu Basımevi, 1983, p. 674.
  13. Hv. K. K. Mebs. "1923-1944". 20 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2017.
  14. "TRT World". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2016.
  15. "BBC News - Syrian military says it downed Turkish fighter jet". BBC News. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2014.
  16. Tawfiq, Saif (16 Eylül 2013). "Turkish warplanes shoot down Syrian helicopter". Reuters. Erişim tarihi: 19 Kasım 2013.
  17. "Arşivlenmiş kopya". 2 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2017.
  18. http://www.c4defence.com/Gundem/uh1ler-2032ye-kadar-envanterde/7659/1
  19. "Arşivlenmiş kopya". 26 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2017.
  20. http://www.hurriyet.com.tr/abd-hala-vermiyor-30267905
  21. http://www.haberler.com/silahli-anka-yerli-muhimmatlarla-ilk-atisini-9555882-haberi/
  22. https://www.hvkk.tsk.tr/Custom/Hvkk/78

Dış bağlantılar

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.