Kummuhu
Kummuhu, Demir Çağı'nda Fırat'ın yukarısında hüküm süren Geç Hitit krallığı.
Kummuhu | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ?-MÖ 708 | |||||||||
 Kummuhu ve diğer Geç Hitit krallıklarının konumlarını gösteren harita. | |||||||||
| Başkent | Kummuhu | ||||||||
| Yaygın diller | Luvice | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| Tarihçe | |||||||||
• Kuruluşu | ? | ||||||||
• Dağılışı | MÖ 708 | ||||||||
| |||||||||
| Günümüzdeki durumu | Türkiye | ||||||||
Tarihçe
Bütün diğer geç Hitit krallıkları gibi Kummuhu da Asurlular ile istikrarsız ilişkiler içerisinde olduğu, MÖ 886 yılında Kummuhu Kralı Katazilu'nun Asurlulara vergi ödediği bilinmektedir. Asurluların, küçük krallıklara vergi karşılığında dış tehditlere karşı koruma sunarak kontrol altında tutma politikası Kummuhu için de uygulanmaktaydı.
Urartular tarafından oluşturulan ittifakta yer alan Kummuhu kralı, Asurlulara karşı ayaklansa da II. Sargon tarafından bastırılır ve başkent Mutalla isimli krala verilir.[1] Ancak bu kral da Urartu ile ittifak yapınca II. Sargon Kummuhu'yu ele geçirir ve halkı Mezopotamya'nın güneyine sürerek yerlerine de Babillileri iskân etmiştir.
Konumu
Son araştırmalar ışığında bugünkü Adıyaman sınırları içerisinde kalan krallığın Birecik'e kadar uzandığı tespit edilmiştir. Kuzeyinde Melid, güneyinde Karkamış, batısındaysa Gurgum krallıkları bulunmaktaydı. Krallıkla aynı ismi taşıyan başkenti günümüzde Atatürk Barajı'nın altında kalmış olan Samsat Höyük'te yer almaktadır. Burada yürütülen kazılarda Demir Çağı katmanlarının kendisinden sonraki Kommagene başkentinin mimarisi altında tahrip olduğu anlaşılmıştır. Günümüzde Kahramanmaraş Arkeoloji Müzesinde bulunan Pazarcık Steli'nde Gurgum ile Kummuhu arasındaki sınır çizilmektedir.[1]
Krallar
| Kral | Asurlu hâmisi |
|---|---|
| Katazilu (Hattušili?) | II. Aşurnasirpal (MÖ 884-859) III. Şalmanezer (MÖ 859-824) |
| Kundašpi | III. Şalmanezer (MÖ 859-824) |
| Ušpilulume (Šuppiluliuma) | III. Adad-nirari (MÖ 811-783) IV. Şalmanezer (MÖ 783-773) |
| Hattušili? | ? III. Aşur-Dan (773-755) ? V. Aşur-nirari (MÖ 755-745) |
| Kuštašpi | ? V. Ashur-nirari (MÖ 755-745) III. Tiglat-Pileser (MÖ 745-727) |
| Mutallu (Muvattalli) | II. Sargon (MÖ 722-705) |
Kaynakça
- Yıldırım, Nurgül (2010). "Anadolu'da Bulunan Yeni Asurca Belgeler". Tarih Araştırmaları Dergisi. 29 (48). Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü. ss. 119-135. doi:10.1501/Tarar_0000000472. ISSN 1015-1826.