Harold Pinter

Harold Pinter (d. 10 Ekim 1930 - ö. 24 Aralık 2008), 2005 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi İngiliz oyun yazarı, senarist, şair, tiyatro yönetmeni, aktör. İngiliz Tiyatrosunun 20. yüzyılın ikinci yarısındaki temsilcisi olarak görülür.

Harold Pinter
Doğum 10 Eylül 1930
Londra, İngiltere
Ölüm 24 Aralık 2008 (78 yaşında)
Londra, İngiltere
Meslek Oyun yazarı, senarist, şair, tiyatro yönetmeni, aktör
Milliyet İngiliz
Vatandaşlık Birleşik Krallık
Önemli ödülleri Nobel Edebiyat Ödülü (2005)
Evlilikler Vivien Merchant (1956–1980)
Antonia Fraser (1980–2008)

Hayatı

10 Ekim 1930’da Londra’da Yahudi bir terzinin oğlu olarak dünyaya geldi. II. Dünya Savaşı’nın başlaması üzerine 9 yaşında terk ettiği Londra’ya 12 yaşında geri dönebildi. Savaş dönemindeki bombalamaların etkisini üzerinden hiçbir zaman atamadı. Okulda özellikle Franz Kafka ve Ernest Hemingway’in kitaplarını okudu. Londra’da Hackney Downs Dil Okulu’ndaki eğitimi sırasında okul tiyatrosunda Joseph ve Romeo gibi karakterleri canlandırma olanağı buldu ve kariyer olarak oyunculuğu seçti. 1948’de Kraliyet Akademi Dramatik Sanatlar Okulu’na burslu olarak girdi ancak 2 sene sonra okulu bıraktı. Askere gitmeyi reddettiği gerekçesiyle para cezasına çarptırıldı. 1950’de ilk şiirlerini Harold Pinta takma adıyla yayınladı. 1951'de Drama Okulu'na girdi. Çeşitli tiyatro gruplarında oyuncu olarak çalıştıktan sonra oyun yazarlığına başladı. 1957’de Bristol Üniversitesi’nin Tiyatro bölümü için Oda adlı oyununu dört günde tamamladı. Bunu, aynı yıl yine Bristol Üniversitesi Tiyatro bölümü tarafından sahnelenen Doğum Günü Partisi adlı oyunu izledi. Kapıcı (1957), Git Gel Dolap (1960), Yuvaya Dönüş (1965), Eski Günler (1971), Issız Topraklarda (1975), İhanet (1978) oyunları ile tanındı.

Oyunlarında genelde insanların gündelik konuşmalarının çözümlemesini yaptı. İnsanlar üzerindeki baskıyı işledi. İlk eserlerinde işçi sınıfına mensup insanların içinde bulundukları olumsuz koşullara, maddi zorluklara ve bunun ruhlarına yansımasına ve onların hayal kırıklıklarına değindi.

Pinter'ın oyunları soyadına atıfla Pinteresque (Pintervari) denilen kendine özgü bir tarz yarattı. Genellikle bir odada geçen oyunlarında sessizliği, gizemi ve kısa konuşmaları kullanarak bir gerilim ve tehdit havası oluşturuyordu. Erotik fanteziler, takıntılar, kıskançlık ve nefretten örülü diyaloglar kuruyordu.

Pinter, 29 tane oyun yazdım, artık diğer yazın türleri üzerine çalışacağım diyerek[1] 74 yaşında oyun yazmayı bırakmıştır.

Pinter, film senaryosu da yazmış ve bazı edebi eserleri filme uyarlamıştır. Genç Hizmetçiler (The Servant), Kaza (Accident), Arabulucu filmlerinin senaryosunu yazdı. John Fowles'ın Fransız Teğmenin Karısı adlı romanını (1982), ve kendi yazdığı İhanet'i sinemaya uyarladı. 1999 yapımlı Mansfield Park filminde rol aldı.

1978’de bir şiir kitabı yayınladı. Son olarak, 2003’te savaş karşıtı şiirlerinden oluşan derlemesini yayımladı. Irak’a karşı girişilen müdahaleyi eleştiren bu şiir seçkisi ile Wilfred Owen Şiir Ödülü’ne değer bulunmuştu.

1973’te Şili Devlet Başkanı Allende’nin devrilmesinden sonra insan hakları konusunda aktif olmuştur. 1999’da Kosova krizinden Nato’nun müdahalelerini ülkedeki korku ve karışıklığı arttıracağı gerekçesiyle eleştirdi ve "Miloseviç'i Serbest Bırakın" kampanyasına katıldı. Amerika'ya karşı Küba Dayanışma Partisi'nin üyesi oldu. Amerika ve İngiltere'nin Irak'ı işgalini eleştirdi ve 2004'te İngiltere Başbakanı Tony Blair'e karşı başlatılan kampanyaya katıldı.

Harold Pinter, 1985 yılında meslektaşı Arthur Miller ile 12 Eylül baskısı altındaki aydınlara destek olmak için Türkiye'ye gelmiştir.Türkiye ziyaretinin ardından bu coğrafyaya ait 'Bir Tek Daha' ve 'Dağ Dili' adlı iki oyun yazmıştır. Sanatçı, 2004 yılında Hasankeyf'i korumak için Ilısu Barajı'na karşı bir kampanya da başlatmıştı.

Nobel ödülü alana kadar birçok ödülün sahibi olan Pinter, on dört üniversiteden onur derecesi almıştır.

Pinter iki defa evlendi. İkinci eşi, roman ve tarih yazarı Lady Antonia Fraser'dir.

Pinter, 24 Aralık 2008 günü, uzun süre mücadele ettiği gırtlak kanseri nedeniyle yaşamını yitirdi.

Bazı oyunları

  • Git Gel Dolap (The Dumb Waiter 1957)[2]
  • Doğumgünü Partisi (The Birthday Party, 1957)
  • Kapıcı (oyuncu) (The Dumb Waiter, 1957)
  • İnce Sızı (A Slight Ache, 1958)
  • Eve Dönüş (oyun) (The Homecoming 1965)
  • Eski Zamanlar (Old Times, 1970)
  • Issız Topraklar (No Man's Land, 1974)
  • Aldatma (Betrayal, 1978)
  • Alaska Diyarı (A Kind of Alaska, 1982)
  • Dağ Dili (Mountain Language, 1988)
  • Ay Işığı (Moonlight, 1993), ISBN 975-7468-57-6
  • Küller Küllere
  • Bir Tek Daha
  • Kutlama (Celebration)

Film adaptasyonları

2007, Sleuth (Ölümcül Oyun)

2000, The Tragedy of King Lear 

1997, The Dreaming Child

1990, The Comfort of Strangers (Yabancı Kucak)[3]

1989, The Trial (Dava)

1988, Heat of the Day

1988, Reunion (Anılar)

1987, The Handmaid's Tale (Damızlık Kızın Öyküsü)

1984, Turtle Diary (Kaplumbağa Günlüğü)

1982, Victory

1981, Betrayal (Aldatma)

1980, The French Lieutenant's Woman (Fransız Teğmenin Kadını)

1974, The Last Tycoon (Son Patron)

1972, The Proust Screenplay (Proust Senaryosu)

1970, Langrishe Go Down (TV adaptasyonu 1978)

1969, The Homecoming (Eve Dönüş)

1969, The Go-Between (Arabulucu)

1967, The Birthday Party (Doğum Günü Partisi)

1966, Accident (Kaza Gecesi)

1965, The Quiller Memorandum 

1963, The Pumpkin Eater

1963, The Servant (Genç Hizmetçiler)

1963, The Caretaker

Rol aldığı filmler

Mansfield Park, Sir Thomas Bertram

Sleuth (Ölümcül Oyun), TV’deki adam

The Tailor of Panama (Panama Terzisi), Benny amca

Wit (Zekâ), Bay Bearing (Vivian'nın babası)

The Servant (Genç Hizmetçiler), Toplum adamı

Kaynakça

  1. milliyet.com.tr, ‘Zulmün kapılarını zorlayan’ yazar öldü
  2. Ankara Üniversitesi açık arşiv, s.52
  3. IMDB,The Comfort of Strangers

Dış bağlantılar

haroldpinter.org7 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.