Cemaleddin Efendi

Mehmed Cemaleddin Efendi (d. 1848, İstanbul - ö. 1917, İskenderiye) Osmanlı din adamı, şeyhülislam ve hukukçusu. Şeyhülislamlığı II. Abdülhamid dönemiyle özdeşleşmiştir.

Mehmed Cemaleddin Efendi
Doğum	1848 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	1917 İskenderiye, Mısır
Meslek	Şeyhülislam, kazasker, müderris.

Cemalledin Efendi 1848 yılı civarında İstanbul'da doğdu[1]. Babası, Şeyh Ahmed Halid Efendi de bir hukukçuydu ve hem Kazasker hem de Bakan olarak hizmet etmişti. Annesi Kevabibiye ailesindendi ve Mehmed Said Efendi'nin kızıydı.

Cemalledin Efendi Osmanlı ve İslam Hukuku konusunda eğitim aldı ve Osmanlı devletine 1884'te İstanbul Kadısı olarak hizmet etti. Hemen ardından 1888'de Anadolu Kazaskerliği'ne ve 1890'da da Rumeli Kadılığı'na getirildi.

4 Eylül 1891'de 43 yaşında Şeyhülislam oldu. 16 yıl ve 11 ay bu görevde kaldı ve ardından bir kez daha kısa süreyle bu göreve getirilmesi sebebiyle toplam 18 yıla yakın bir süre bu görevde kalarak Zenbilli Ali Efendi'nin ardından tarihte, bu görevi en uzun süre yapan üçüncü kişi oldu[2].

Ünlü operatör doktor ve belediye reisi Cemil Topuzlu kendisinin damadıdır. İttihat ve Terakki Partisi'nin Alman yanlısı ve savaş destekçisi politikalarına karşı çıktığı için 1913 yılında Mısır'a sürüldü ve İskenderiye'ye yakın Ramleh şehrinde 5 Nisan 1917'de 79 yaşında öldü. Naaşı İstanbul'a getirilerek Topkapı Sarayı'na kondu, sonra İstanbul'daki Edirnekapı Şehitliği'ne defnedildi.

Hatıraları ilk kez İstanbul'da 1920'de basılmıştır. Daha sonra 1990 yılında Latin alfabesiyle "Siyasi Hatıralarım" başlığı altında tekrar yayınlandı[3].