Çin'de yolsuzluk

1949 sonrası Çin'de yolsuzluk; Çin'deki iktidar partisi olan Çin Komünist Partisi (ÇKP)'nin örgütsel yapısından oluşan sorunlarla ilişkilidir. Bu fenomen, Çin Komünist Partisi'nin politikaları, kuruluşları, normları ve Mao sonrası dönemde Deng Şiaoping tarafından başlatılan ekonomik liberalleşme reformlarının oluşturduğu ortam değişikliğine uyum gösterme başarısızlığı[1] gibi unsurlar içerir. Eski Doğu Bloku ülkeleri ya da Orta Asya gibi ekonomik reformların uygulandığı diğer sosyalist ekonomilerde olduğu gibi, Çin de reformların uygulanmasının ardından artan seviyede yolsuzluğa maruz kalmıştır.[2]

Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün hazırladığı 2014 Yolsuzluk Algısı Endeksi sonuçlarını gösteren Dünya haritası.

Çin'de kadro yolsuzluğu; Kasım 2012'de düzenlenen 18. Ulusal Kongre'nin ardından Komünist Parti Genel Sekreteri Şi Cinping'in yolsuzluk karşıtı kampanyasını ilan etmesiyle büyük oranda medya ilgisi çekmiştir.[3] Bu rüşvet karşıtı kampanyanın yüksek profilliliğine rağmen Çin, 2014 yılında Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün hazırladığı Yolsuzluk Algısı Endeksi'nde 100. sırada yer aldı;[4] bu, Çin'in 2013'te tuttuğu 80. sıradan 20 sıra daha düşüktür.[5] 2016 Uluslararası Şeffaflık Örgütü Yolsuzluk Algısı Endeksi sonuçlarına göre Çin, 176 ülkenin arasında 79. sıradadır.[6] Böylece Cezayir ve Surinam ile aynı sırada ve Ermenistan, Kolombiya, Mısır, Gabon, Liberya, Panama, Bolivya, Meksika, Moldova ve Nijer ile karşılaştırılabilen sıradadır. Çin, komşu ülkeleri Myanmar, Vietnam, Laos, Kuzey Kore, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Afganistan, Pakistan ve Nepal'dan daha yüksek sırada olmakla beraber Avustralya, Yeni Zelanda, Singapur, Hindistan, Bhutan, Makao, Hong Kong ve Moğolistan gibi diğer Asya-Pasifik topraklarından daha düşük sıradadır. Rüşvet, zimmet, arka kapı anlaşmaları, nepotizm, himaye, ve istatistiklerin tahrifatı; Çin'deki yolsuzluk vesilelerinin arasındadır.[7]

1980'lerin son yıllarından beri anakara Çin'de yapılan kamu anketler, yolsuzluğun kamu arasındaki en büyük endişe konuların arasında olduğunu göstermiştir. City University of New York Siyaset Bilimi Doç. Dr. Yan Sun'a göre demokrasiden çok, 1989 Tiananmen Meydanı Olayları'nı tetikleyen sosyal memnuniyetsizliğin kökenindeki esas unsur yolsuzluktur.[2] Yolsuzluk; ÇKP'nin meşruluğunu zayıflatır, ekonomik eşitsizliği arttırır, sosyal ortamı zayıflatır ve toplumsal huzursuzluğu uyandırır.[8]

Bu dönemden beri ekonomik özgürlüğün giderek artmasıyla yolsuzluk, sönmekten çok, kendi karakteri ve kapsamında daha sabit ve daha ağır bir hal almıştır. İş anlaşmaları çoğunlukla yolsuzluk pratiklerine katılımla yer alır.[9] 1980'lerdeki yaygın görüşlerin tam aksine günümüzde, dürüst ÇKP memurlarından daha fazla dürüst olmayan ÇKP memurlarının var olduğu görüş oldukça yaygındır.[2] Çin uzmanı Minxin Pei, yaygın yolsuzluğu kontrol altına almakta başarısızlığın, Çin'in gelecek ekonomik ve siyasi istikrarı için en ciddi tehditlerin arasında olduğunu ileri sürer.[8] Rüşvet, retrokomisyon, hırsızlık, ve kamu fonların yanlış harcanması; GSYİH'nin en az yüzde üçüne mal oluyor. OECD üyesi olmamasına rağmen Çin, OECD Uluslararası Ticari İşlemlerde Rüşvet Çalışma Grubu'na gözlemci olarak katılmıştır (ayrıca bkz: OECD Rüşvetle Mücadele Sözleşmesi).