Mor ve Ötesi

Şehir albümünün kapağı

Mor ve Ötesi, Ocak 1995'te Harun Tekin (vokal & gitar), Alper Tekin (bas), Derin Esmer (vokal & gitar) ve Kerem Kabadayı (davul) tarafından İstanbul'da kuruldu. Aslında grubun temelleri, 90'lı yılların başında Harun Tekin ve Kerem Kabadayı'nın Alman Lisesi'nde okudukları dönemde kurdukları Decision grubu ile atılmıştır.[2]

İlk şarkılarını 1995 yılında Stüdyo Spectrum'da kaydetmeye başladılar. "Şehir" ismini verdikleri, 10 şarkıdan oluşan bu albüm, Ada Yayıncılık aracılığı ile 1996 Haziran ayında yayımlandı[3] ve ilk konserlerini Ankara'da verdiler.[4] "Yalnız Şarkı" parçasının videosu ise grubun ilk video klibidir. Bu şarkı aynı zamanda "Sular Yükseliyor" isimli toplama albümde de yer aldı. Aynı sene Alper Tekin gruptan ayrıldı ve onun yerine Burak Güven dahil oldu. "Sabahın Köründe" şarkısı bu albümün ikinci ve son klibi oldu.

1998 yılında Mor ve Ötesi, 2. albümleri "Bırak Zaman Aksın" için tekrar stüdyoya girdi. 1999 yılının mart ayında ise albüm raflarda yerini aldı. "Son Giden" ve "Boş Ver" şarkılarına klip çekildi.[5] Bu albümden kısa bir süre sonra gitarist Derin Esmer Amerika'ya taşındı ve boşalan gitar kadrosunu Kerem Özyeğen geldi. Takip eden aylarda meydana gelen 17 Ağustos depremi, grubu derinden etkilemiş ve bir süre duraklamalarına sebep oldu. Mor ve ötesi bu trajedi karşısında sessiz kalmadı ve çeşitli sosyal & politik konularda aktivist rol üstlendi.[4]

Placebo'nun 9 Aralık 1999 İstanbul konserinde ön grup olarak sahne aldılar.[6]

2000 yılının başlarında mor ve ötesi ülke çapındaki nükleer enerji karşıtı kampanyalara çeşitli konser ve aktivitelerle destek verdi. Temmuz ayında grubun "Sen Varsın" ile katıldığı "Şarkılar Bir Oyundur" adlı Bülent Ortaçgil'e saygı albümü yayımladılar. 

Aynı ay içinde, üçüncü albüm "Gül Kendine"nin kayıtları Volkan Gürkan prodüktörlüğünde başladı ve albüm bir sene sonra, 12 Ağustos 2001 tarihinde Ada Müzik etiketiyle piyasaya çıktı. Albümün son iki dakikasında, hayalet şarkı olarak Burak Güven tarafından seslendirilmiş "İyi" şarkısı bulunuyor.[7] "Daha Mutlu Olamam" bu albümün tek klipli parçasıdır.

2002 yılının nisan ayında Mor ve Ötesi altı şehri kapsayan ilk Türkiye turnesine çıktı. 2 Temmuz akşamı İstanbul'da yapılan 2002 H2000 festivalinde Mor ve Ötesi o döneme kadarki en başarılı konserlerinden birini verdi. Çeşitli basın ve yayın organlarınca görsel-işitsel yapısı büyük övgü alan bu performansa yaklaşık beş bin kişi tanıklık etti.

2003 yılı dünyanın gördüğü en büyük muhalefet dalgalarından biri ile başladı. Yaklaşan Amerikan saldırganlığına karşı sesini yükselten milyonlarca insandan birkaçı olan Mor ve Ötesi elemanlarının bestelediği ve; Aylin Aslım, Athena, Bülent Ortaçgil, Feridun Düzağaç, Koray Candemir, Nejat Yavaşoğulları ve Vega ile birlikte seslendirdiği "Savaşa Hiç Gerek Yok" şarkısı, savaş karşıtı hareketin marşlarından biri oldu. 1 Mart 2003 günü Ankara'da 100.000 kişiyle birlikte söylendi.[8]

2003 yazında İlk-M Müzik'ten çıkardıkları üç şarkılık "Yaz" single'ında, Ajda Pekkan'dan "Yaz Yaz Yaz" ve Nejat Yavaşoğulları'ndan "Güneye Giderken" coverlarının yanı sıra mor ve ötesi'nin "Bazen" isimli şarkısı bulunuyordu. Bir Şehrazat bestesi olan "Yaz Yaz Yaz" şarkısının damgasını vurduğu yaz aylarında grup, Fanta Gençlik Festivali kapsamında 17 kenti kapsayan bir turne gerçekleştirdi. 2005 yılında "Yaz" EP'si, multimedya içeriği (Fanta Müzik Festivali videoları ve bazı resimler) eklenerek Pasaj Müzik tarafından yeniden basıldı.[9]

Sonbaharla birlikte dördüncü albüm çalışmalarına hız veren mor ve ötesi, bir yandan da Çağan Irmak'ın "Mustafa Hakkında Her şey" filminin müziklerini hazırladı.

Ocak 2004'te, dördüncü albüm "Dünya Yalan Söylüyor" için grup, ilk defa birlikte çalışacağı Tarkan Gözübüyük prodüktörlüğünde stüdyoya girdi ve albüm nisan ayı sonunda yayınlandı. Hayalet şarkı olarak, albümün en sonunda e-bow ile çalınmış, 17 dakikalık bir "Bir Derdim Var" doğaçlaması bulunmaktadır.[10] Albüm ABD'nin hem Irak'ta hem de dünyanın geri kalan kısmındaki faaliyetlerine karşı önemli bir siyasi eleştiri içeriyordu.[4]

İlk single "Cambaz" radyo ve televizyonlarda büyük ses getirirken; Fikret Kızılok'un "Sevda Çiçeği" adlı şarkısına yaptıkları cover dinleyiciler tarafından beğeniyle karşılandı.

Bu arada, "Mustafa Hakkında Herşey" filminin soundtrack'i ve albümün üçüncü teklisi olan "Bir Derdim Var"[11], 41. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde "En İyi Film Şarkısı" seçilerek Altın Portakal ödülünü aldı.[12] Yaklaşık 250.000 adet kopya satan "Dünya Yalan Söylüyor", yayınlanışından iki buçuk yıl sonra Blue Jean dergisi tarafından "Tüm Zamanların En İyi Türkçe Rock Albümü"[13]; Billboard dergisi tarafından "Son On Yılın En İyi İkinci Türkçe Rock Albümü" seçilmiştir.[14] Bu başarıyı oldukça yoğun ve kapsamlı bir konser ve turne trafiğiyle destekleyen grup, müziğini yurt çapında büyük kitlelerle paylaşma şansı buldu.

Yine de bu albüm onların en çok satan albümü olmasına rağmen eski hayranları tarafından daha önceki çalışmaları kadar takdir edilmedi .[4]

Bu yıl içinde konsept albüm "Söz Vermiş Şarkılar" için "Telli"yi yorumladılar.

Grubun kendi plak şirketi Rakun'un da kurulmasıyla iyice yoğun geçen 2005 yılı sonlarında beşinci albümünün provaları için stüdyoya kapanan mor ve ötesi, şubat-nisan ayları arasında kayıt ve miksleri tamamlayıp, prodüktörlüğünü yine Tarkan Gözübüyük'ün üstlendiği; miksleri ise Chris Sheldon tarafından Londra'da Assault & Battery stüdyolarında yapılan 12 parçalık "Büyük Düşler"i 9 Mayıs 2006'da çıkardı. Albümün çıktığı gün kapsamlı bir Anadolu turnesine başlayan grup, yaz aylarının geri kalanını birkaç İstanbul konseri ile geçirdi. Bu konserler arasında haziran ayında Morrissey ile yapılan One Love Festival ile; Mercan Dede, Şebnem Ferah ve Bauhaus grubunun efsanevi solisti Peter Murphy'nin misafir olarak katıldığı Harbiye Açıkhava Tiyatrosu'ndaki iki buçuk saatlik performans öne çıkar.

Büyük Düşler, Dünya Yalan Söylüyor'a nazaran daha içe dönük ve kişisel bir albüm olarak nitelendirilir. İlk albümlerindeki tarza daha yakın olan şarkılar, eski hayran kitlesi için bir saygı duruşu olarak nitelendirilmiş idi.[4] İlk single ve video "Şirket" oldu. Grup bu arada mevcut plak şirketinden albümün haklarını alarak kendi plak şirketi Rakun'’a transfer oldu ve ikinci video "Küçük Sevgilim" yayınlandı. Bu şarkıda Şebnem Ferah Harun'a geri vokal olarak eşlik etmektedir. Albüm yıl sonunda Rolling Stone'da "Yılın En İyi Albümü" ve Blue Jean dergisinde de "‘Yılın En İyi Rock Albümü"’ seçildi. Bu albümün üçüncü ve son video klibi "Ayıp Olmaz Mı?" oldu ;ayrıca "Parti" de bir e-klip ile taçlandırıldı.

Ertesi sene mayıs ayında, bir saygı albümü olan "Onno Tunç Şarkıları" için yorumladıkları "1945" şarkısı Kolaj Müzik aracılığı ile CD formatında basıldı ve müzik çevrelerinde büyük beğeni kazandı. Aynı ay, İstanbul Ghetto’da, ‘"mor ve ötesi ile Bir Gece– Akustik"’ adıyla verilen özel konser, MTV Türkiye tarafından canlı olarak kaydedildi ve kanalın bu alandaki ilk çalışması olarak yayınlandı. Bu konserde kaydedilen şarkılardan dördü Rakun Müzik sanatçılarının eserleriyle birlikte, Rolling Stone dergisinin Şubat 2008 sayısında "Rakun Promosyon CD'’si" olarak dağıtıldı. Ağustos ayını altı duraklı bir Ege ve Kasım ayını da dokuz duraklık bir Almanya turnesi ile geçiren grup, seneyi TRT tarafından önerilen Eurovision 2008 temsilciliğini kabul ederek noktaladı.[15]

Başıbozuk albüm kapağı.

2008'in ilk altı ayını oldukça yoğun şekilde yurt içi ve yurt dışı tanıtım çalışmalarıyla geçiren grup, Powerturk televizyonu tarafından düzenlenen Müzik Ödülleri 2008'de ‘"Yılın En İyi Grubu’" seçildi. Eurovision'u takip eden yaz aylarını yoğun bir konser programıyla geçiren mor ve ötesi sene sonuna doğru içinde "Deli" ile birlikte "İddia" ve "Sonbahar" isimli iki yeni stüdyo şarkısı, sene başında TRT Tepebaşı Stüdyolarında canlı olarak kaydedilmiş olan ve aralarında "Bir Derdim Var"ın da bulunduğu üç şarkı ile sekiz adet remiksin yer aldığı "Başıbozuk" albümünü çıkardı. Albümden ilk tekli ritmik ve melodik yapısıyla öne çıkan "İddia" oldu. Albüm kapağı grup üyelerinin fotoğraflarının birleştirilmesi ile oluşturulmuştur. Hidden track olarak albümün en sonunda "Serseri" isimli şarkının canlı performans kaydı da bulunmakta.[16]

2009 yılının ilk yarısında bugüne kadarki en geniş kapsamlı Avrupa turnesini gerçekleştiren grup, ardından yedi konserlik bir Türkiye turnesine çıktı. Bu arada 2008 yılındaki performansı KRAL TV ve MÜ-YAP tarafından ortaklaşa düzenlenen 15. Kral Müzik Ödülleri'nde mor ve ötesi’ne "Yılın Grubu" ödülü getirdi.

2009 sonbaharını "Akustik Özel" konser serisiyle dolduran grup yılın ikinci yarısında stüdyoya kapanarak yeni albüm çalışmalarına başladı. Yedi aylık yoğun bir çalışma sonucu 2010 mayısında 6. stüdyo albümü olan "Masumiyetin Ziyan Olmaz"ı çıkardılar. 11 şarkıdan oluşan albümde Masumiyetin Ziyan Olmaz sözü 2012 isimli şarkıda geçmektedir. Mor ve Ötesi bu albümde uzun süredir birlikte çalıştığı temel prodüksiyon ekibini bozmadı. Albümün prodüktörlüğünü Tarkan Gözübüyük üstlenmiş olup; miksleri Londra'da Chris Sheldon; masteringi de Los Angeles'ta Evren Göknar tarafından yapılmıştır. Albümün ilk teklisi enerjik yapısı ve klibiyle "Yorma Kendini"dir. İkinci single ise daha içe dönük, duygusal "Araf" oldu ve bu şarkı için Ketche tarafından çekilen sıradışı video, gruba "En İyi Klip" adaylığı getirdi.[17]

Araf şarkısı yıllar geçtikçe müzik severler tarafından daha çok beğenildi ve oses programında tekrar gündeme gelerek aslında dönemsiz bir şarkı olduğunu ispatladı.

2010 sonunda mor ve ötesi, maNga ile tarihlerinde ilk kez yalnızca kendilerinin yer aldığı oldukça büyük çapta bir konserde bir araya geldi.[18]

Sonbaharda iki İngilizce şarkı ("Loveliest Mistake" ve "Dependence Day") yayınlayan mor ve ötesi, yeni senede önce albümün üçüncü teklisi "Sor"un videosunu, ardından sakin ve içe dönük klibiyle "Bisiklet"i kanallara servis etti. Son olarak ismiyle özdeşleşen "Kara Kutu"nun videosunu yayınlayarak albümle birlikte 2011 senesini de bitirmiş oldular.[3] Bu arada "Kara Kutu" klibinde sandıktan çıkarılan bir kadının el ve ayaklarının bağlanması ve kadının yatakta çırpınması RTÜK tarafından sakıncalı bulunmuş ve Kral TV'ye para cezası verilmiştir.[19]

2012 yılının neredeyse tamamını yeni materyal üzerinde çalışarak geçiren mor ve ötesi, "Güneşi Beklerken" adını verdiği yedinci albümünü Serdar Ateşer prodüktörlüğünde kaydederek 17 Aralık 2012 tarihinde yayınladı.[3] Albüm 12 şarkıdan oluşmaktadır. 9 şarkının vokalini Harun Tekin yaparken, "Tamiri Mümkün Kalbinin" Harun Tekin ile Burak Güven, "Mermiler" Burak Güven ve" Denize Doğru" Burak Güven ile Kerem Özyeğen tarafından seslendirilmiştir. mor ve ötesi'nin en uzun süreli albümüdür. Klipleri ise ilk olarak Oyunbozan'a, nisan 2013'te Güneşi Beklerken'e, mart 2014'te Eski Şarkısı'na ve ekim 2014'te Son Sabah'a çekildi.[20]

Grup, üç yıllık bir aradan sonra DMC etiketiyle yayınlanan “Anlatamıyorum” isimli single ile müzikseverlerle buluştu. Tarkan Gözübüyük prodüktörlüğünde kaydedilip mikslenen “Anlatamıyorum” isimli şarkının masteringi yine Grammy ödüllü ses mühendisi Evren Göknar tarafından Los Angeles’ta yapıldı. Klip çekimleri yönetmen Serdar Ferit ile birlikte gerçekleştirildi. Çekimleri için İstanbul ve Helsinki’de iki ayrı set kurulan klibin İstanbul ayağında duayen görüntü yönetmeni Uğur İçbak ve grubun ilk iki video klibinin yönetmenliğini de üstlenmiş olan ödüllü sanat yönetmeni Natali Yeres yer alırken; Helsinki çekimlerinin sanat yönetmenliğini ise Finlandiya Devlet Opera ve Balesi’nden Erika Turunen üstlendi.[21]

Ayrıca geçtiğimiz 2 eylül Cuma günü, kuruluşunun 20. yılında, kült albümleri ‘Dünya Yalan Söylüyor’u ilk kez plak formatında Rakun & Rainbow45 Records etiketi ve EMI – Universal Müzik Türkiye dağıtımıyla hayranlarıyla buluşturdu. Almanya Berlin’deki Schnittstelle stüdyolarında plak versiyonu için yeniden masteringi yapılan albüm, açılır kapaklı tasarımı ve şarkı sözlerinin yer aldığı özel ekiyle birlikte 180 g. "heavy black vinyl" olarak yüksek standartta üretildi.[22]

Grubun ünlü müzik adamı Onno Tunç adına yaratılan bir anma albümünde yer almak üzere yorumladığı, 80'li yıllarda Sezen Aksu tarafından söylenmiş olan ve çok sevilen "1945" şarkısı CD olarak Kolaj isimli plak şirketince Mayıs 2007’de yayımlandı. Eser, önde gelen müzik yazarları ve dinleyiciler tarafından albümün en özel kayıtlarından biri olarak değerlendirildi.[24]

Murathan Mungan'ın sözlerini yazdığı şarkılardan oluşan bu proje için Mor ve Ötesi Telli Telli'yi yorumladı.[24]

Athena, Aylin Aslım, Bülent Ortaçgil, Feridun Düzağaç, Koray Candemir, Mor ve Ötesi, Nejat Yavaşoğulları ve Vega bu single ile Irak'ta başlatılmak istenen savaşa karşı bir araya geldiler. Mor Ve Ötesi'nin 'Savaşa Hiç Gerek Yok' adlı bestesinin hep birlikte seslendirildiği bu çalışmada şarkının üç farklı versiyonu bulunuyor.[24]

"Bülent Ortaçgil için Söylenmiş Bülent Ortaçgil Şarkıları" olarak da anılan albümde Mor ve Ötesi "Sen Varsın" yorumuyla yer aldı.[24]

90'ların ortasında Ada Müzik etiketiyle yayınlanan 14 rock albümünden birer şarkının yer aldığı bu toplamaya mor ve ötesi de 'Yalnız Şarkı' ile katıldı.[24]

• Bir (Canlı - Akustik)
• Gece (Canlı - Akustik)
• Sevda Çiçegi (Canlı - Akustik)
• Büyük Düşler (Canlı - Akustik)

• Loveliest Mistake (Doritos Late Night projesinde)
• Dependence Day

• Dişi Zamiri
• Ambi Soma
• Nerdeyim
• Sev Beni[25]