Kur'an mealleri

Kur’an mealleri veya Kur’an çevirileri basit anlamda Kur'an'ı oluşturan sure ve ayetlerin tümünün Arapça dışında bir dile tercüme edilerek açıklanmış halidir. Arapça kökenli bir kelime olan "meâl"; "meydana gelen netice", "mana", "anlam", "sonuç" anlamlarına gelir.[1]

Tarihçe

Kur'an yazılırken, yakın ulus/kâvimlere tebliğ amaçlı olarak çeviriler hazırlanıyor ve elçiler gönderiliyordu. Aynı zamanda değişik dillere sahip uluslar Müslüman olduklarında Kur'anı kendi dillerine çeviriyordu. Örneğin İranlı Selman Kur'anFarsçaya çevirmişti. İlk tercümeler Farsça ve Türkçe dillerindeydi. Batı'da Latince olarak tercümenin tarihi 1143'tür. Bu tercüme 1543'te basılmıştır.

Günümüze ulaşan en eski elyazması Türkçe meâl Şirazlı Hacı Devletşah oğlu Muhammed'in istinsah ettiği (1333) meâlidir ve Türk-İslam Eserleri Müzesi'ndedir. Süleymaniye Kütüphanesi'ndeki bir nüsha Harezm Türkçesinde yapılmıştır.

Günümüzde meal çalışmaları bilimsel veya toplumsal anlayışın gelişme ve değişmesi paralelinde de değişikliklere uğramaktadır. Örneğin suresi meallerinde Alak kelimesi ile ilgili olarak verilen mealler. Eski meallerde kan pıhtısı olarak verilen bu kelime insanın gelişim aşamalarından birisinin kan pıhtısı olmadığı bilgisi ile birlikte değişime uğramış ve kelimeye tefsir ve meallerde embriyonun rahim duvarına tutunması ile bağlantılı mucizevi atıflar da yapılmak suretiyle embriyo veya "asılıp tutulan şey" anlamları verilmiştir.[2]

Yine suresine ismini veren Tarık kelimesi geleneksel anlamıyla göre halk arasında Zühre, çoban yıldızı, sabah veya akşam yıldızı olarak da bilinen venüstür. Bazıları ise bu kelimeye mucizevi bir anlam yüklemiş ve onun radyoteleskopların icadı ile 1960'larda keşfedilen nötron yıldızlarını (pulsar) anlattığını ileri sürmüşler ve o şekilde tercüme etmişlerdir.[3]

Venüs'ün bir fotoğrafı

Mütercim

Yasin Suresi 33-34'üncü âyetlerinin Çince tercümesi.

Kur'an meâli yazarlarına mütercim adı verilir.

Kur'an’daki âyetlerin bir kısmı anlamı açık, hüküm ihtivâ eden âyetler olmakla beraber, bazı âyetler ise yoruma açık âyetlerdir. Bu Âl-i İmrân Sûresi’nin yedinci âyetinde belirtilmektedir.

108'inci Kevser Suresi'nin eski bir meâli. (Mazenderanca tefsir ve tercümesi.)

Kur'ân meâl veya tercümelerini hazırlayanların belirli dini kaygılardan uzak şekilde, sadece sosyal bilimlerin ve din bilimlerinin ışığında, filoloji, antropoloji, dinler tarihi, mitoloji gibi donanımlara sahip olarak tercüme yapmaları Kur'an’ın anlaşılması konusuna objektif katkılar sunması açısından değerli bilgiler sunabilir.

Tercüme, tefsir ve meal

Tercüme bir metnin hiçbir yorum katmadan diğer dile aktarılmasıdır. Kur'an'ın tercüme edilebilir olup olmadığı uzun tartışmaların konusu olmuştur. Uygulamada ise meal denilen yarı tercüme anlatımlar tercih edilmiştir. Meâl Kur'an ayetlerinin yorumlu tercümesi, tefsir ise ayrıntılı açıklamasıdır. Meal yazarları, birebir tercümedeki metne cümlelerdeki anlatım bozukluklarının giderilmesi, kapalı anlatımlar, cümle düşüklükleri, kelimelerin tam karşılığının meal yapılan dilde bulunmaması, birebir tercümenin sakıncalı bulunması veya kendi anlayışını (mezhep, tarikat, cemaat) dikte etmek, cemaat liderini Mesih veya Mehdi ilan etmek gibi amaçlarla etimolojik anlam kaydırma, ekleme veya öne çıkartma gibi uygulamalar yapar ve yalın tercümeden kaçınırlar. Bu çalışmalarda çok sayıda bir diğerinin anlayışını suçlayan yaklaşımlar görmek olasıdır.[4][5][6] Bu çerçevede anlayış ve uygulamalardaki farklılaşmaların dini metinlere, ayrıca şeriat uygulamalarına; abdest, namaz, tesettür, mut'a, hac vb. ibadetlere yansıdığı görülmektedir. Günümüzde ise Kur'andan bilim ve bilimsel mucizeler türetmek amacıyla benzer uygulamaların yapıldığı sıklıkla ileri sürülmektedir.[7]

Türkiye’de basılan meâllerin birçoğunda sayfa orta alanı Arapça metin, sayfa kenarları ise sırası ile Arapça metnin okunuşu ve hemen altında anlamı şeklindedir.

Tefsirlerde ise ayetlerin tek veya grup olarak meallerinin sonuna eklenen açıklama bölümleri bulunur.

Kur'an meallerinde günümüzde orijinal metnin yanında Türkçe metin verilir. Bazıları kelime kelime çeviri yapmakta, bazıları nüzul sebepleri ve tarihsel bilgileri sunmaktadır. Bir kısmı güncel fıkhi ve siyasi meseleleri dipnotlarla vermekte, bir kısmı şiir söyleyişiyle sunmaktadır. Meallerin dili 1900'lerden beri değişen Türkçeye paralel olarak değişmiştir.

Türkçe meâller

Matbû meallerin bazıları sadece meâl, bazıları ise meâl ve tefsirdir.

Mütercim Meal adı Yayınevi Yayın yılı
A. Adnan SütmenKur'ân-ı Kerîm'in Meâlen Manzum Açıklaması1984
Abdülbaki GölpınarlıKur'ân-ı Kerîm'in Anlamı1955
Abdullah Âtıf TüzünerKur'ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâli1970
Abdullah AydınKur'ân-ı Kerîm ve Meâl-i Celîlesi1979
Abdurrahman AbdullahoğluÂyetlerin iniş sırasına göre meâlOzan Yayıncılk
Adem UğurKur'ân Meâli
Ahmed DavudoğluKur'ân Meâli
Ahmet Ağırakca – Beşir EryarsoyKur'ân MeâliBuruç Yayınları1995-1999
Ahmet Ağırakca – Beşir EryarsoyNüzul Sebepli Kur'ân MeâliFikir Yayınları
Ahmet OkutanKur'ân-ı Kerîm'in konularına göre ayrılmış Türkçe anlamı1967
Ahmet TekinKur'ân'ı Anlamaya Doğru -Tefsîrî Meâl-Kelam Yayınları
Ali BulaçKur'ân-ı Kerîm'in Türkçe anlamıÇıra Yayınları1983
Ali Fikri YavuzKur'ân-ı Kerîm ve Meâli Âlîsi1967
Ali Özek-Hayreddin Karaman vd.Kur'ân-ı Kerîm Meâli1982
Ali Rızâ SağmanLafzen ve Meâlen Kur'ân-ı Kerîm'in Tercemesi1980
Ali ÜnalKur'ân-ı Kerîm ve MeâliDefine Yayınları
Bekir SadakAhmet Hulusi Kur'ân-ı Kerîm MeâliÇaprı Yayınları 1998
Besim AtalayKur'ân-ı Kerîm Meâli1962
Cemil SaidKur'ân-ı Kerîm Tercemesi1924
Diyanet İşleri BaşkanlığıDiyanet İşleri MeâliDiyanet İşleri Başkanlığı1990
Diyanet VakfıKur'ân-ı Kerîm MeâliDiyanet Vakfı1993
Edip YükselMesaj: Kur'ân ÇevirisiOzan Yayıncılk2000
Elmalılı Muhammed Hamdi YazırHak Dini Kur'an Dili1935
Enver BaytanKur'ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâl-i Âlîsi1987
Hacı Murad Sertoğluİslâm'ın mukaddes kitabı Kur'ân-ı Kerîm'in Türkçe tercüme ve tefsîri1955
Hakkı YılmazNüzul Sırasına Göre Necm, Necm Kur'ân'ın Türkçe Meâliİşaret Yayınları
Halil UysalKelime MeâliKitap Kent
Hamdi DöndürenKur'ân-ı Kerîm Evrensel Çağrı / Yüce Meâl ve TefsiriÇelik Yayınevi
Hasan Basri ÇantayKur'ân-ı Kerîm ve Meâl-i Kerîm1952
Hasan Tahsin FeyizliFeyzü'l Furkan Kur'ânServer İletişim Yayınları
Hikmet TaşkınKur'ân bize ne diyor?Madve Yayınları1989
Hüseyin Atay-Yaşar KutluayKur'ân-ı Kerîm ve Türkçe anlamıDiyanet İşleri Başkanlığı1961
İmam İskender Ali Mihr [8]Kelime Kelime Kur'ân MeâliMihr Yayınları2000
İsmâil Hakkı BaltacıoğluKur'ân Meâli1957
İsmâil KazdalKur'ân-ı Kerîm'in Türkçe MeâliErguvan Yayınevi
Mahmud UstaosmanogluKur'ân-i Mecid ve Meâl Tefsir AlisiAhiska Yayinevi
Mahmut Kısa [9]Kısa Açıklamalı Kur'ân-ı Kerîm MealiArmağan Kitaplar2009
Mahmut ToptaşKur'ân-ı Kerîm ve MeâliCantaş Yayıncılık
Mehmet Zeki Duman, Prof.Dr.Beyanu'l Hak - Kur'ân-ı Kerîm'in Nüzul Sırasına Göre TefsiriFecr Yayınevi2006
MevdûdîMevdûdî Meâliİnkılâp Yayınları
Muhammed EsedMuhammed Esed Meâliİşaret Yayınları
Muhammed Fuad AbdulbâkîEl-Mu'cem El-Mufehres li Elfaz El-Kur'an El-Kerîm1938
Muhammed HamidullahKitâb-ul AzîzBeyan Yayınları
Murtaza TurabiKur'ân-ı Kerîm MeâliKevser Yayınları
Mustafa Cemil KılıçAnlamak İçin Türkçe Kur'ânKamer Yayınları
Mustafa İslamoğluHayat Kitâbı Kur'ân, Gerekçeli Meâl-TefsirDüşün Yayınları2011
Prof. Dr. Mustafa ÖztürkKur'ân-ı Kerîm Meâli & Anlam ve Yorum Merkezli ÇeviriDüşün Yayınları2012
Mustafa VarlıKur'ân-ı Kerîm'in Açıklamalı Türkçe AnlatımıEsma Yayınları
Mustafa YıldızSon Mesaj Kur'ân-ı Kerîm ve Gerekçeli Türkçe MeâliÇıra Yayınları
Osman NebioğluTürkçe Kur'ân-ı Kerîm1957
Ömer Feyzi MardinKur'ân-ı Kerîm tefsirli ve fihristli1950
Ömer Rızâ DoğrulTanrı Buyruğu1934, 1980
Prof. Dr. Ömer Özsoy – Prof. Dr. İlhâmi GülerKonularına Göre Kur'ân MeâliFecr Yayınları
Recep İhsan EliaçıkYaşayan Kur'an Türkçe Meâlİnşa Yayınları2006
Sadık Türkmenİniş Sırasına Göre Kur'ân; Akıl ve Bilim Işığında Türkçe Çeviri.Sadık Türkmen Yayınları2006, 2009, 2010
Sadi IrmakKutsal Kur'ân Türkçe Meâli1962
Suat YıldırımKur'ân-ı Kerîm MeâliDefine Yayınları1998
Süleyman AteşKur'ân-ı Kerîm MeâliYeni Ufuk Yay.1975
Şaban PirişKur'ân-ı Kerîm Türkçe AnlamıArz Yayınları
Talat KoçyiğitKur'ân-ı Kerîm MeâliHüner Yayınevi2004
Yaşar Nuri ÖztürkTürkçe Kur'an çevirisiSesli
Ziyâ Kazıcı-Necip TaylanKur'ân-ı Kerîm MeâliÇağrı Yayınları1977

Kaynakça

  1. http://www.osmanlimedeniyeti.com/makaleler/sozluk/osmanlica-sozluk-m.html
  2. http://www.kuranmeali.com/ayetkarsilastirma.asp?sure=23&ayet=14
  3. "Arşivlenmiş kopya". 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2014.
  4. "Arşivlenmiş kopya". 24 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2014.
  5. "Arşivlenmiş kopya". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2014.
  6. "Arşivlenmiş kopya". 7 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2014.
  7. http://www.mucizeyalanlari.com/dunyanin-yercekimi-kuvveti/
  8. "Arşivlenmiş kopya". 26 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2011.
  9. http://www.mehmetkarasakal.com/mahmut-kisa-meali/
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.