Kaşkışla, Yozgat

1980'li yıllara kadar Kaşkışla Köyü ve çevresindeki köylerde yaşam neredeyse Sümer Kültürü'nde çıkan tarım aletleriyle aynı özellikler taşıyordu. Hasat edilen saplı buğdayı tohumlardan ayırmak için köy çayırlıklarında kurulan harmanlarda "Düven" adını verdikleri kırpıcı bir alet kullanılıyordu. Düven, altına kesici küçük taşların çakılı olduğu; uzunluğu insan boyu kadar olan, kalın ve geniş dikdörtgen şeklinde iki ya da üç tahtadan oluşan ve önüne bir ya da iki öküzün ya da atın koşumlandığı basit donatıları olan bir alettir. Düven, Malatya-Arslantepe höyüğünde çıkan kalıtlara göre günümüzden 5000 yıl öncesine kadar dayandığı görülmüştür. Köy'de tarım düven dışında, ahşaptan yapılan yaba samanı, anadut kaba sapları elleçlemek için kullanılırdı. Ucu çatal şeklinde olan sapı ahşap dirgen adı verilen alet anaduta nazaran daha az miktardaki sapları elleçlemede kullanılıyordu. Köyün toprak orta yolu üzerindeki kurulmuş pınarlaradan evlere su "Cekgül" adı verilen iki ucuna halat takılmış ahşap omuzluklarla taşınırdı. Bu aletin de basit ama işlevsel yapısında bakınca Sümer döneminden kalma olasılığı vardır. Hamur açmada oklava, ekmek pişirmede evreağacı, yün eğirerek iplik yapmada kirman gibi aletler hep Mezopotomya dönemine aittir. Kağnı ve at arabasının hakim olduğu köye traktör, biçer-döver, patoz yetmişli yılların sonunda girmeye başladı. Köylü kendi üretemediği ihtiyaçlarını karşılamak için Yozgat şehir merkezini kullanırdı. Traktörler bu yolculuk süresini oldukça kısaltmıştır.

Köyde atların ayağına nal çakmayı bilenler vardı. Bakır kapkacaklar göçer gezer olan abdallarca yapılıyordu. Üzerlik otu tütsü olarak kullanıldığı gibi ev içlerinde renkli çaputlarla saç gibi örülerek süs olarak kullanılırdı. Kışı yoğun karlı geçen köyde temel yakacak ve ısınma malzemesi hayvan bokundan yapılan kermelerle sağlanıyordu. Geçmişinde Köy'de baskın bir dindar yaşam olmamıştır. Rafine ticaret anlayışı gelişmemiştir. Köy okumayı ve yol geleneğini daha çok önemsemiştir. Artık, fiilen kullanılmayan bir ilkokulu olmuştur. Köyde saz/bağlama çalmak ve türkü söylemek ana eğlence aracıdır. Köyden yirmi dakika uzaklıktaki Yukarı Pınar köyün en rağbet gören yürüme yolu olmuştur. İğde, kayısı, bağ, söğüt, kavak en sık rastlanan ağaçlar olmuştur. Dere kenarlarında saz kamış görmek mümkündü. Su açısından zengin olmuştur.

Seksenli yılların kent yaşamına yönelme politikaları ile birçok köy gibi Kaşkışla köyünden de şehirlere çok gidenler olmuştur. Günümüzde eskiden kalma kerpiç evlerin çoğu harabe halini almıştır. Şehirden köyüne ziyarete gelenler, betonarme ve kiremit çatılı evler yapmaya başlamışlardır. Bu değişim basit gibi görünse de aslında Sümer çağından Modern döneme doğrudan uçmak gibi olmuştur. Ara aşamalar yaşanmadığı için, herhangi bir alanda ustalaşma gelişmemiştir. Ama, köy halkı yine de eğitime önem vermiş ve yeni nesilleri okutma yolunu seçmiştir. Köylünün zihinsel evrimleşmesi, ikibinli yıllarda internetin yaygınlaşmasıyla, henüz modern çağa ayak uyduramamış köylüleri bilgi çağına sürüklemiş, sonrasında da çok geçmeden bilginin sıradanlaşması ile sezgi çağına atılmıştır. Bu gelişmeler Kaşkışla Köyündeki yaşamı tüm dünyada yaşandığı gibi dağıtmıştır. Köyde hala tarımla ve hayvancılıkla uğraşan onun üzerinde aile yaşamaktadır.

Köyün adı ile ilgili bir takım yorumlar yapılmıştır. Bunlardan biri ise şöyledir. Köyün adının, hayvancılık yapıldığı sıralarda, kışlak olarak kullanıldığı ve konum olarak bulunduğu tepelerin kaş şeklinde olmasından dolayı, zamanla Kaşkışla olarak kayıtlara geçtiği yaşlı köylülerce bilinmektedir.

Yozgat merkezine 55 km. uzaklıktadır.

• Kaşkışla resmi sitesi