Heike Kamerlingh Onnes
Heike Kamerlingh Onnes (21 Eylül 1853, Groningen - 21 Şubat 1926, Leiden), Nobel ödüllü Hollandalı fizikçi. Soğutma teknikleri ve malzemelerin yaklaşık mutlak sıfıra kadar soğutulduğunda nasıl davrandığı konularında araştırmalar yapmıştır. Onu Süperiletkenlik olgusunu araştırmaya sevk eden en önemli olay 1908 yılında 0,9 K'de[1] helyumu sıvılaştırmayı başarmasıdır.[2][3]
Heike Kamerlingh Onnes | |
|---|---|
 Heike Kamerlingh Onnes | |
| Doğum |
21 Eylül 1853 Groningen, Hollanda |
| Ölüm |
21 Şubat 1926 (72 yaşında) Leiden, Hollanda |
| Milliyet | Hollanda |
| Vatandaşlık | Hollanda |
| Mezun olduğu okul(lar) |
Heidelberg Ruprecht Karls Üniversitesi Groningen Üniversitesi |
| Ödüller | Nobel Fizik Ödülü (1913) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Fizik |
| Doktora danışmanı | Rudolf Adriaan Mees |
| Doktora öğrencileri |
Wander de Haas Pieter Zeeman |
Biyografi
Kamerlingh Onnes Hollanda'nın Groningen şehrinde doğdu. Babası Harm Kamerlingh Onnes bir tuğla fabrikası sahibiydi. Annesinin adı ise Anna Gerdina Coers'di. 1870 yılında Groningen Üniversitesinde önlisansa başladı. 1871 ve 1873 yıllarında Heidelberg Üniversitesinde Robert Bunsen ve Gustav Kirchhoff'la çalıştı. Yine Groningen Üniversitesinde 1878 ve 1879 yıllarında doktora tezini hazırladı. Aynı zamanda 1878 ile 1882 yıllarında Johannes Bosscha'nın asistanlığını yaptı. 1881 ve 1882 yıllarında Delft Teknik Üniversitesinde eğitim görevlisi olarak çalıştı.[4] 1883 yılında Delft'te, tezleri için önerilerde bulunduğu Pieter Zeeman ile tanıştı.[5]
Onnes, 1882 ile 1923 yıllarında Leiden Üniversitesinde deneysel fizik profesörlüğü yaptı. 1904 yılında ise Düşük sıcaklıklar fiziği üzerine çalışmalarını yapabileceği bir laboratuvar kurdu. 1908 yılında Hampson-Linde döngüsünü ve Kriyostat kullanarak Helyum'u sıvılaştıran ilk fizikçi oldu. Joule-Thomson etkisi kullanarak -269 °C - 3 K olan yeryüzündeki en soğuk sıcaklığa düşürmeyi başardı. Bu deneyde kullanılan orijinal ekipmanlar hala Leiden'de bulunan Boerhaave Müzesinde yer almaktadır.[4]
Bu başarısı sayesinde Onnes, 4,2 K'e kadar olan düşük sıcaklıklarda fiziksel özelliklerin araştırılmasını mümkün hale getirmiş oldu. Daha sonra, metallerin elektriksel dirençlerinin en düşük sıcaklık bölgelerindeki değişim süreçlerini incelemeye başladı. Yaklaşık 3 yıl kadar sonra Onnes, cıva metalinde DC elektriksel direncin kritik sıcaklık diye adlandırıldığı sıcaklık ve altındaki sıcaklıklarda ölçülemeyecek kadar küçük bir değere düştüğünü gözlemledi.[3]
Bu gözlemlerin ardından iletkenlerin sıfır elektrik direncinin yanı sıra manyetik alanı dışladıkları belirlendi. Meissner etkisi adı verilen bu olay, süperiletkenlik kuramının açıklık getirilmesi gereken en önemli noktalarından bisidir. Mıknatıs üzerine konulan süperiletken bir malzemenin havada asılı kalmasını sağlayan kuvvet, Meissner etkisiyle doğrudan açıklanabilir. İletkenlerin üstüniletken hale geçtikleri kritik sıcaklık Kritik sıcaklık (TC), uzun yıllar birkaç Kelvin civarında kaldı. Onnes ve arkadaşlarının süperiletkenlik olayını keşfettikleri cıva için TC yalnızca 4,2 K’di.[2][3]
Aldığı ödüller
- Matteucci Madalyası (1910)
- Rumford Madalyası (1912)
- Nobel Fizik Ödülü (1913)[6]
- Franklin Madalyası (1915)
Ayrıca bakınız
- Süperiletken
- Akmazlık
- Onnes etkisi
- Mutlak sıfır
- Sıcaklık
- Mutlak sıcaklık
- Sıvı Helyum
Kaynakça
-
- e-kimya.com. "8-A grubu elementleri". 25 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2012. (Türkçe) (5 Mart 2012).
-
- Bilim ve Teknik Temmuz 2011. "Süperiletkenlik: Asırlık Efsane". ss. 34-37. 24 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020. (Türkçe) (5 Mart 2012).
-
- elektrikport.com. "Süperiletkenlik ve MR Cihazı". 22 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2012. (Türkçe) (5 Mart 2012).
-
- nobelprize.org. "Heike Kamerlingh Onnes biyografisi". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2012. (Türkçe) (5 Mart 2012).
- Pieter Zeeman 17 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Türkçe Vikipedi
-
- nobelprize.org. "1913 yılı Nobel Fizik Ödülü". 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2012. (Türkçe) (5 Mart 2012).
Dış bağlantılar
- Boerhaave Müzesi 17 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Leiden Üniversitesi Dünya üzerindeki en soğuk yer 1 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.