Hayao Miyazaki

Hayao Miyazaki (宮崎 駿, Miyazaki Hayao)[not 1] (d. 5 Ocak 1941, Tokyo), Japon manga ve anime sanatçısıdır. Elli yılı aşkın bir süredir animasyon dünyasının içindedir ve en yakın çalışma arkadaşı Isao Takahata ile birlikte Studio Ghibli adlı animasyon stüdyosunun kurucusudur.

Hayao Miyazaki
Venedik Film Festivali'nde Miyazaki, 2008
Doğum 5 Ocak 1941 (1941-01-05)
Bunkyō, Tokyo, Japonya
Eğitim Gakushuin Üniversitesi
Meslek
Etkin yıllar 1963–günümüz[1]
İşveren
Evlilik
Akemi Ōta (e. 1965)
Çocuk(lar)
  • Gorō Miyazaki
  • Keisuke Miyazaki

Animasyonun en büyük ustalarından biri olarak kabul edilen Hayao Miyazaki'nin animasyon filmlerinin başarısı dünya çapında ilgi görmüş ve ismi Amerikalı Walt Disney, Steven Spielberg ve Orson Welles ile karşılaştırılır hale gelmiştir. Miyazaki Time dergisinin yaptığı dünyanın en etkileyici insanları listesinde yer almaktadır.[2]

Yaşamı

Hayao Miyazaki, 5 Ocak 1941 yılında Tokyo'da doğdu. Aile işi olarak savaş uçakları için parça üreten Miyazaki Airplanes şirketinde çalışan Babası Bay Katsuji Miyazaki'nin dört oğlundan biriydi. Annesi ise omurilik veremi hastalığı nedeniyle 1947-1955 yılları arasındaki 8 yıllık süreçte hasta yattı.

Toyotama Lisesi'ndeki üçüncü senesinde, dünyanın ilk renkli uzun metrajlı animasyon filmi olan Hakujaden'i izlediğinde filmden çok etkilendi ve animasyona ilgi duymakla kalmayıp; o anda çizgi roman çizeri olmaya karar verdi. 1962 yılında gittiği Gakushuin Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler ve ekonomi okumaya başladığında; üniversitenin Japon imparatorluk ailesiyle yakın olması sebebiyle Marksist düşünceden etkilendi. Mezun olduktan sonra Toei Animasyon Şirketi'nde animatör olarak çalışmaya başlayan Hayao Miyazaki; bu yıllarda yönetmen olan Isao Takahata ile tanıştı ve beraber şirket sendikasında çalışmaya başladılar.

1965'te anime yönetmeni Otsuka Yasuo ve Isao Takahata'nın çalışmaya başladıkları Güneşin Prensi Horus (Taiyō no Ōji Horusu no Daibōken); Hayao Miyazaki'nin uzun metrajlı bir animasyon filminde çalışmak adına yakaladığı büyük bir fırsattı. Kariyeri boyunca hem pek çok uzun metrajlı animeye, hem de Japonya'da manga olarak adlandırılan çok sayıda çizgi romana imza attı. Eserleri Japonya'da olağanüstü ilgi ve saygı gören Miyazaki, Oscar Ödülü'nü kazandığı 2002 yılına kadar çizgi film çevreleri dışında batıda pek tanınmıyordu. Kendisine sadece bu ödülü getirmekle kalmayıp bir ilke de imza atmasını sağlayan Ruhların Kaçışı filmi Berlin Film Festivali'nde ödül alan ilk animasyon filmidir. Ayrıca bu filmle Japonya'da gişe rekorları kırarak; 1997'de yönetmenliğini yaptığı Prenses Mononoke filmi ile kendisine ait olan gişe rekorunu yine kendisi kırmıştı. Miyazaki'nin Isao Takahata ile beraber yaptığı Heidi dizisi Türkiye'de tanınır.

Miyazaki özellikle son zamanlardaki eserlerinin büyük bir kısmının yönetmenliğinin yanı sıra metin yazarlığını da yapmıştır. Bu türden ilk eserlerinden biri kendi yarattığı bir mangadan uyarlama olan Rüzgarlı Vadi'dir. Bu eserinden sonra Stüdyo Ghibli'yi kuran Miyazaki eserlerini burada hazırlamaya başlamış ve bu stüdyo aracılığıyla hayranlarına ulaştırmıştır.

İlk çalışmalar (animasyon)

  • Güneşin Prensi Horus (1968) – Usta animatörlük/çizimcilik, sahne çizimleri, sahne tasarımı
  • Nagagutsu o Haita Neko (1969) – Usta animatörlük/çizimcilik, sahne çizimleri, tasarım
  • Soratobu Yūreisen (1969) – Usta animatörlük/çizimcilik, sahne çizimleri, tasarım
  • Mūmin (1970) – Mushi Production versiyonunda usta animatörlük/çizimcilik
  • Dōbutsu Takarajima (1971) – Hikâye danışmanı, usta animatörlük/çizimcilik, sahne çizimleri, sahne tasarımı
  • Ari Baba to Yonjuppiki no Tōzoku (1971) – Organizatör, usta animatörlük/çizimcilik, sahne çizimleri
  • Lupin III Part I (Ayrıca Rupan Sansei olarak da bilinir) (1971, dizi) – Yönetmenlik, Isao Takahata ile birlikte
  • Yuki no Taiyou (1972, yayınlanmayan TV pilotu) – Yönetmenlik
  • Panda Kopanda (1972) – Konsept, senaryo, sahne çizimleri, sahne tasarımı, usta animatörlük/çizimcilik; Isao Takahata tarafından yönetildi.
  • Panda Kopanda: Amefuri Circus no Maki (1973) – Senaryo, sahne çizimleri, sahne tasarımı, yapım tasarımı, usta animatörlük/çizimcilik; Isao Takahata tarafından yönetildi.
  • Heidi, Alpler'deki Kız (1974, dizi) – Sahne tasarımı, düzenleme; Isao Takahata tarafından yönetildi.
  • Haha o Tazunete Sanzenri (1976, dizi) – Sahne tasarımı, düzenleme
  • Mirai Shōnen Konan (1978, dizi) – Yönetmenlik
  • Akage no An (1979, dizi) – 1-15 bölümlerinde sahne tasarımı ve düzenleme; Isao Takahata tarafından yönetildi.
  • Lupin III Part II (Ayrıca Shin Rupan Sansei olarak da bilinir) (1980, dizi) – "Tsutomu Teruki" takma adıyla 2 bölümün yönetmenliğini yaptı.
  • Taiyō no Shisha Tetsujin Nijūhachi-gō (1980, dizi) - Usta animatörlük/çizimcilik (8. bölüm)
  • Meitantei Hōmuzu (1984, dizi) – Yönetmenlik
  • Mavi Suyun Esrarı (1990, dizi) – Senaryo

Filmografi

YıkBaşlıkYönetmenYapımcıYazarAktörNotlarRT skoru
1979Kagliostro'nun ŞatosuEvetEvet% 90
1984Rüzgarlı VadiEvetEvet% 87
1986Gökteki KaleEvetEvet% 95
1988Komşum TotoroEvetEvet% 94
1989Küçük Cadı KikiEvetEvetEvet% 97
1991Dün GibiEvet% 100
1992Kırmızı KanatlarEvetEvet% 94
1994Pom PokoEvet% 78
1995 Yüreğinin SesiEvetEvet% 91
On Your MarkEvetMüzik videosu
1997Prenses MononokeEvetEvet% 92
2001Ruhların KaçışıEvetEvet% 97
Kujiratori EvetEvetKısa film
2002Koro no Dai-sanpoEvetEvetKısa film
Mei to Koneko basuEvetEvetKısa film
Kūsō no Sora Tobu KikaitachiEvetEvetKısa film
Sihirli KediEvet% 89
2004 Yürüyen ŞatoEvetEvet% 87
2006 Mizugumo MonmonEvetEvetEvetKısa film
YadosagashiEvetEvetEvetKısa film
Hoshi o Katta HiEvetEvetKısa film
2008 Küçük Deniz Kızı PonyoEvetEvet% 92
2010Pandane to tamago himeEvetEvetKısa film
AşırıcılarEvetEvet% 94
2011 Tepedeki EvEvetEvet% 84
2013Rüzgar YükseliyorEvetEvet% 89
2013The Kingdom of Dreams and MadnessEvetBelgesel% 92
2019Boro the CaterpillarEvetEvetEvetYapım aşamasında
AçıklanmadıKimi-tachi wa Dō Ikiru ka[3]EvetAçıklanmadıAçıklanmadı

Önemli ödülleri ve adaylıkları

Akademi Ödülleri
Yıl Adaylık çalışması Kategori Sonuç
2001 Ruhların Kaçışı En İyi Animasyon Filmi Kazandı
2004 Yürüyen Şato En İyi Animasyon Filmi Adaylık
2013 Rüzgar Yükseliyor En İyi Animasyon Filmi Adaylık
2014 Yok Onur Ödülü Kazandı
Altın Küre Ödülleri
Yıl Adaylık çalışması Kategori Sonuç
2013 Rüzgar Yükseliyor En İyi Yabancı Dilde Film Adaylık
Annie Ödülleri
Yıl Adaylık çalışması Kategori Sonuç
1997 Prenses Mononoke Bir Animasyon Üretimindeki Yönetmenlikte Üstün Bireysel Başarı Adaylık
1998 Yok Winsor McCay Ödülü Kazandı
2001 Ruhların Kaçışı Bir Animasyon Üretiminde Üstün Yönetmenlik Kazandı
Bir Animasyon Üretiminde Üstün Senaryo Kazandı
2004 Yürüyen Şato Bir Animasyon Üretiminde En İyi Yönetmenlik Adaylık
Bir Animasyon Üretiminde En İyi Senaryo Adaylık
2008 Küçük Deniz Kızı Ponyo Bir Animasyon Üretiminde Yönetmenlik Adaylık
2011 Tepedeki Ev Bir Animasyon Üretiminde Senaryo Yazımı Adaylık
2013 Rüzgar Yükseliyor Bir Animasyon Üretimindeki Senaryo Yazımında Üstün Başarı Kazandı
BAFTA Ödülleri
Yıl Adaylık çalışması Kategori Sonuç
2001 Ruhların Kaçışı En İyi İngilizce Olmayan Film Adaylık
Berlin Uluslararası Film Festivali
Yıl Adaylık çalışması Kategori Sonuç
2001 Ruhların Kaçışı Altın Ayı Kazandı[not 2]
César Ödülleri
Yıl Adaylık çalışması Kategori Sonuç
2001 Ruhların Kaçışı En İyi Yabancı Film Adaylık
Hugo Ödülleri
Yıl Adaylık çalışması Kategori Sonuç
2001 Ruhların Kaçışı En İyi Dramatik Sunum - Uzun Biçim Adaylık
Japon Akademisi Ödülleri
Yıl Adaylık çalışması Kategori Sonuç
1997 Prenses Mononoke Yılın Filmi Kazandı
2001 Ruhların Kaçışı En İyi Film Kazandı
2002 Yok Yaşam Boyu Başarı Ödülü Kazandı
2008 Küçük Deniz Kızı Ponyo En İyi Animasyon Filmi Kazandı
2013 Rüzgar Yükseliyor En İyi Animasyon Filmi Kazandı
National Board of Review Ödülleri
Yıl Adaylık çalışması Kategori Sonuç
2001 Ruhların Kaçışı En İyi Animasyon Filmi Kazandı
2013 Rüzgar Yükseliyor En İyi Animasyon Filmi Kazandı
Nebula Ödülleri
Yıl Adaylık çalışması Kategori Sonuç
1997 Prenses Mononoke En İyi Senaryo Adaylık
2001 Ruhların Kaçışı En İyi Senaryo Adaylık
2004 Yürüyen Şato En İyi Senaryo Kazandı
Satellite Ödülleri
Yıl Adaylık çalışması Kategori Sonuç
2001 Ruhların Kaçışı En İyi Sinema Filmi, Animasyonlu ya da Karışık Medya Kazandı
2004 Yürüyen Şato En İyi Sinema Filmi, Animasyonlu ya da Karışık Medya Adaylık
2013 Rüzgar Yükseliyor En İyi Sinema Filmi, Animasyonlu ya da Karışık Medya Kazandı
Saturn Ödülleri
Yıl Adaylık çalışması Kategori Sonuç
2001 Ruhların Kaçışı En İyi Animasyon Filmi Kazandı
En İyi Senarist Adaylık
Tokyo Anime Ödülleri
Yıl Adaylık çalışması Kategori Sonuç
2001 Ruhların Kaçışı Kayda Değer Giriş - Japon Filmi Kazandı
Yılın Animasyonu Kazandı
En İyi Yönetmen Kazandı
En İyi Senaryo Kazandı
En İyi Karakter Tasarımı Kazandı
2004 Yürüyen Şato En İyi Yönetmen Kazandı
Yılın Animasyonu Kazandı
2008 Küçük Deniz Kızı Ponyo Kayda Değer Giriş - Japon Filmi Kazandı
Yılın Animasyonu Kazandı
En İyi Yönetmen Kazandı
En İyi Orijinal Hikâye Kazandı
2013 Rüzgar Yükseliyor Yılın Animasyonu Kazandı
En İyi Senaryo/Orijinal Hikâye Kazandı
Venedik Film Festivali
Yıl Adaylık çalışması Kategori Sonuç
2004 Yürüyen Şato Altın Aslan Adaylık
2005 Yok Altın Aslan – Onur Ödülü Kazandı
2008 Küçük Deniz Kızı Ponyo Altın Aslan Adaylık
Mimmo Rotella Vakfı Ödülü Kazandı
Gelecek Film Festivali Dijital Ödülü - Özel Mansiyon Kazandı
2013 Rüzgar Yükseliyor Altın Aslan Adaylık
  • (Kaynak:[4])
  • (Yıllar filmin gösterime girdiği yıla göre düzenlenmiştir. Ödül törenleri genellikle sonraki yıllarda gerçekleşmektedir.)

Notlar ve kaynakça

  1. Lange, Jerva (13 Temmuz 2015). "Hayao Miyazaki, legendary Japanese animator, has come out of retirement — to work in 3D". theweek.com. 16 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2016.
  2. Morrison, Tim (13 Kasım 2006). "Hayao Miyazaki: In an era of high-tech wizardry, the anime auteur makes magic the old way". Time Asia. 23 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2007.
  3. "The title of Hayao Miyazaki’s new film has been revealed". Erişim tarihi: 12 Kasım 2017.
  4. "Hayao Miyazaki Awards". IMDb. 2 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2016.
Notlar:
  1. Japonca'da soyisim önce gelir, dolayısıyla Miyazaki'nin ismi Japonca'da Miyazaki Hayao olarak söylenir.
  2. Kanlı Pazar adlı filmle paylaştı.

Dış bağlantılar

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.