Gergovia Muharebesi

Vercingetorix daha önce Gergovia'dan kovulmuş[1] ve Sezar Helvetlerle yaptığı muharebenin ardından Boi kabilesini kendisine sadık bir kabile olan Aeduiler'e bağlayarak bu şehre yerleştirmişti. Sezar, MÖ 53 yılı kışında Galya'ya yeni bir sefer için askerlerini hazırlamaya çalıştığı sırada, Vercingetorix Gergovia'ya saldırdı.[2] Sezar zor bir karar vermek durumunda kalmıştı çünkü birliklerinin emniyetli bir şekilde kışı geçirmesini sağlayabilir, ancak bu durum Roma'nın müttefiklerini savunmaktan aciz olduğunu izlenimi vereceğinden Aeduilerin desteğini kaybetme riski ile karşı karşıya kalabilirdi, ya da erzak tedariğinde sıkıntı yaşama riskine rağmen Vercingetorix'i açık bir savaşa çekebilirdi. İkinci seçeneği tercih etti.[3]

Sezar iki lejyon ve erzağın geri kalanını Agedincum'da bıraktı ve kalan birliklerle Gergovia'nın yardımına koştu. Yolu üzerindeki Vellaunodunum, Genabum ve Noviodunum'u kuşatması, Vercingetorix'in kuşatmayı kaldırarak Sezar'la buluşmak üzere Noviodunum'a gelmesine yol açtı. Burada yapılan muharebeyi Sezar kazandı.[4] Avaricum'u kuşatarak ele geçirdi ve erzak tedariğini tamamladı.

Kışın sona ermesi ile birlikte, Aeudilerin desteğini arkasına almak isteyen Sezar kişisel olarak onları ziyaret etti ve ardından Titus Labienus komutasındaki dört lejyonu Senonlar ve Parisilerin topraklarında ilerlemeleri için geride bırakarak, kalan 6 lejyon, Aeudi'ler auxiliaları ve German süvarilerle birlikte Gergovia'ya doğru hareket etti.[5][6] Cevap olarak Allier Nehri üzerindeki tüm köprüleri yıkan Vercingetorix, nehrin karşı kıyısında ilerlemeye başladı. Bu durum Sezar'ın nehri geçmesini engellemedi ancak Vercingetorix Sezar'ın birliklerinden daha hızlı ilerledi ve muharebenin nerede ve ne zaman yapılacağı kararını verme inisiyatifini elinde tutumayı başardı.

Sezar beş gün sonra Gergovia'ya ulaştı ve arazinin dağlık yapısının tam bir cephe saldırısı için riskler taşıdığına kanaat getirince üstün kuşatma taktiklerini kullanmaya karar verdi.[7] Ana kampı ve zaptedilmiş bir tepe arasına yaklaşık 12 kadem (3.6576 m) genişliğinde iki sıra hendek kazılması emri verdi. Gergovia'nın etrafını hendeklerle tam olarak çevirdi ve içerideki Galyalıları, müttefiki Aeudi'lerin ihaneti sonucu birkaç kez ara vermek zorunda kalsa da onları ayrı bir savaşta yenerek, açlığa terketmeyi denedi.

Kuşatmanın tehlikede olduğunu ferkedince Gergovia'ya geri döndü ve fikrinin kuşatma için hatalı bir karar olduğuna kanaat getirdi. Artık tek şansı Vercingetorix karşısında alacağı bir zaferdi. Bir lejyonu yem olarak bıraktı ve daha iyi savaşabileceği bir yer aramak için bölgeden ayrıldı. Vercingetorix'i aşağıdaki düzlüklere çekebilmek için bir generaline aldatma amaçlı olarak bölgeden geri çekilmesi emrini verdi ancak Vercingetorix bu tuzağı fark etti ve şehre geri döndü. Bu arada Sezar'ın birlikleri çok uzakta olduklarından onun işaretini yanlış anlamış ve şehir savunmasına doğrudan saldırmıştı. Bu yanlış anlama Sezar'a 46 centurion ve 700 lejyoner'in ölümüne ilave olarak 6,000 yaralı Romalıya malolmuştu. Bunun üzerine Sezar kuşatmayı kaldırdı ve Aedui'ler topraklarına doğru ilerlemeye başladı.

• Galya Savaşları
• Commentarii de Bello Gallico
• Jül Sezar

• Jül Sezar (Türkçeye Çev. Hamit Dereli) (1942) Gallia Savaşı, İstanbul: Maarif Basımevi (Dünya Edebiyatından Tercümeler - Latin Klasikleri) Googlebooks
• Jül Sezar (ca. 45 BC), Commentarii de Bello Gallico, Harvard University Press. ISBN 0-674-99080-3, (İngilizce)
• Adrian Goldsworthy, (2002) Roma Savaşı, New York: Collins/Smithonian, 2005, (İngilizce)

• W. A. McDevitte ve W. S. Bohn (1869) çevirisi 26 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce)}(Erişim tarihi:07-01-2009).