EOKA

EOKA, (Yunanca: Εθνική Οργάνωσις Κυπρίων Αγωνιστών - Ethniki Organosis Kyprion Agoniston: Kıbrıslıların Millî Mücadele Örgütü), Georgios Grivas tarafından kurulan bir terör örgütüdür.[1][2][3]

1971-1974 dönemleri için EOKA-B maddesine bakınız.

EOKA
Kuruluş	1955-1959
Lider(ler)	Georgios Grivas
Amaç	Enosis
Etkin bölgeler	Kıbrıs
İdeoloji	Yunan milliyetçiliği Anti-Komünizm İrredentizm

EOKA Kıbrıs Rumlarının Enosis amacını gerçekleştirmeyi hızlandırmak için Birleşik Krallık idaresine karşı kurulmuştur. Örgüt, self determinasyon ilkesini BM'ye sunmuş, ancak BM bunu kabul etmemiştir. Neden olarak da adada iki ayrı etnik kökenden topluluk olmasını göstermiştir.

EOKA 1950'li yılların başlarında Kıbrıs'ın Yunanistan'a bağlanması için Georgios Grivas liderliğinde kurulmuştur.

Filistin'de gerilla yöntemlerini kullanarak İngilizler ile savaşan ve sonunda İngilizlerin Filistin'i terk etmek zorunda bırakan Irgun'u örnek almıştır. Yunan İç Savaşı'nda Yunan komünistlere karşı mücadele eden Grivas, 1951 yılında adada gönüllüler toplayarak Yunanistan'a eğitime götürmüştür. 1954 yılında eğitimi alan savaşçılar ile Kıbrıs'a geri dönmüştür. EOKA 1 Nisan 1955 tarihinde ilk sabotaj eylemini gerçekleştirmiştir.[4]

Yunanistan'da eğitilen mensuplar İngilizlere saldırmışlardır. Ayrıca AKEL taraftarlarını ve İngilizler için çalışan Kıbrıslı Rumları öldürmeye çalışmıştır. Grivas, 1958 yılından sonra ise Kıbrıs Türklerini hedef alan saldırılara başlamıştır.

1971 yılında Başkan ve Başpiskopos III. Makarios'un Kıbrıs'ta Türklerin adayı terk etmelerini hedefleyen yöntemlerini yetersiz gören Yunanistan'ın cunta yönetimi yine Grivas yönetiminde EOKA örgütünü canlandırdılar.

Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kurulmasına kadar EOKA, Kıbrıslı Rumlardan kısmen destek görmüştü. Ancak sonrasında Makarios'u bile hedef alan EOKA yapılanmasına Kıbrıslı Rumlar destek vermediler. Bu nedenle örgütün 1971 sonrası dönemi EOKA-B diye ayrılmaktadır. Ancak adadaki Kıbrıs Muhafız Kuvvetleri Kıbrıs Rum halkından çok daha fanatiktiler ve adanın zaman geçirmeden Yunanistan'a bağlanmasını istiyorlardı.

15 Temmuz 1974 tarihinde Yunanistan askerî cuntası lideri Dimitri İyonidas'ın emri ile Nikos Sampson liderliğinde Başkan ve Başpiskopos Makarios'u deviren Kıbrıs Muhafız Kuvvetleri adada dikta yönetimi ilan ettiler.

Türkiye'nin 20 Temmuz 1974 tarihinde başlattığı Kıbrıs Harekâtı sırasında ise EOKA dağılmıştır.