Baskın parti sistemi

Hakim Parti sistemi çok partili rejimlere özgü bir uygulamadır. Kesin bir zaman sınırlaması olmasa da bir ülkede bir siyasi parti yaklaşık olarak 10 yıl ve üzeri iktidarda kalırsa o ülkede baskın parti rejimi vardır denilebilmektedir.

Sistemin işleyişi içerisinde birden çok parti yasal olarak vardır ve kısmen de olsa eşit (veya denk) şartlar altında faaliyet gösterirler. Yani gerçekte çok partili ve çoğulcu bir uygulama vardır. Ancak içlerinden birisi, topladığı oy ve parlamentoda sağladığı çoğunluk bakımından diğerlerine oranla çok daha güçlü ve üstündür. Bu durum bir süreklilik gösterdiğinde ortaya bir “hakim (baskın/dominant) parti” çıkar. Küçük partiler de muhalefet görevlerini serbestçe yerine getirirler (hegemonyacı sistemin aksine). Fakat baskın partinin gücü nedeniyle iktidar uzun bir süre boyunca değiştirmez. Örneğin; Hindistan Ulusal Kongre Partisi.

Bazı hakim partiler halkın oylarıyla, zorlama veya şiddet olmadan demokratik yollarla iktidarda kalırlar. (Örneğin: Bazı Asya ülkeleri ve çok nadiren birkaç Avrupa ülkesi). Ancak diğer taraftan, bazı ülkelerdeki hakim partiler, otoriter bir tutum sergileyerek iktidarda kalırlar. (Örneğin bazı Asya ve pek çok Afrika ülkeleri). Otoriter baskın partiler hakimiyetini devam ettirmek için değişik yöntemler kullanabilirler. Örneğin devlet imkânlarını parti etkinliği için kullanmak, devlet fonlarını partiye aktarmak, muhalifleri dışlamak, muhaliflere yönelik denetimleri artırmak, hatta daha riskli olan seçimlere şaibe karıştırmak gibi. Ancak bu durum her baskın partinin otoriter olacağı anlamına gelmediği gibi ulusal bütünleşme, ulusal bağımsızlık gibi koşullarda veya kalkınma, çağdaşlaşma gibi değerlerle bir araya gelen ve halkın desteğini alan örnekler çok fazladır. En ilginç örneklerden birisi, küçük bir ada devleti olan Samoa'daki 1982'den beri iktidarda olan İnsan Hakları Koruma Partisi'dir.

01/01/2014 tarihi itibarıyla güncellenmiştir. (Kıtalara göre düzenlemiştir)

• Parti Sistemleri ve Türkiyedeki Uygulamalar, Murat Yanık, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi
• Mair, Peter, ed. The West European Party System (Oxford University Press, 1990)
• DUVERGER, Maurice, Siyasal Partiler, Çev. Ergun Özbudun, Bilgi Yayınevi, ikinci Basım, Ankara 1974
• Klaus Detterbeck: Parteien und Parteiensystem, Konstanz 2011
• Giovanni Sartori: Parties and Party Systems. A Framework for Analysis, Cambridge 1976, S. 119–216.
• Doorenspleet, Renske; Nijzink, Lia (2014). Party Systems and Democracy in Africa. Basingstoke: Palgrave Macmillan. p. 174. ISBN 978-1-137-01170-1.

• İNSAN HAKLARININ İKTİDARDA OLDUĞU ÜLKE, Batı Samoa / NAZIM ALPMAN11 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.