Azerbaycan-Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ilişkileri

Azerbaycan-Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ilişkileri, Azerbaycan'ın 1991'deki bağımsızlığının ardından iki ülke arasında günümüze dek süregelen ilişkilerin bütünüdür. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Birleşmiş Milletler üyesi olan ülkelerden yalnızca Türkiye tarafından tanınan, sınırlı tanınırlığa sahip bir ülkedir. 1983 yılından beri de facto bağımsız olan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Azerbaycan tarafından tanınmazken ülkeye bağlı bir özerk yönetim olan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti meclisi, yetkisi olmamasına rağmen KKTC′yi 1992 yılında tanımıştır.[1][2][3] Dönemin Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Meclisi Başkanı Haydar Aliyev'in aldığı bu karar, resmiyet taşımayıp sembolik bir tanıma olmuştur. Azerbaycan'ın ülkeyi tanımamasındaki başlıca neden, Ermenistan ile yapılan Karabağ Savaşı sonunda Azerbaycan topraklarının %20'sinin işgal edilmesidir. Azerbaycan'ın KKTC'yi tanıması işgal altındaki topraklarının üzerinde kurulan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin tanınması olasılığını taşımaktadır.[3][4]

Azerbaycan-Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ilişkileri

Kuzey Kıbrıs
Azerbaycan

Tarihçe

Azerbaycan ve Türkiye arasındaki ilişkiler, ilk defa Azerbaycan'ın 3. Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev tarafından söylenen "bir millet, iki devlet" anlayışı çerçevesinde gelişim göstermektedir.[5] 2004 yılında Annan Planı doğrultusunda Kıbrıs′ta yapılan referandum sonrasında Azerbaycan ve KKTC ilişkilerinde gelişme ve atılım yaşanmıştır. İlerleyen yıllarda 3. KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu, verdiği bir konferansta Haydar Aliyev'in sözüne atfen "üç devlet, bir millet" sözünü telaffuz etmiştir.[6]

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 2004 yılında adanın ikiye bölünmüşlüğünü sona erdirmek için yapılan Annan Planı'nda Türk tarafının "evet", Rum tarafının ise "hayır" demesi durumunda Azerbaycan'ın KKTC'yi tanıyabileceğini söyledi.[7] Azerbaycan'ın KKTC ile ilişkileri bulunduğunu belirten Aliyev, KKTC'de başta kültür ataşesi olmak üzere çeşitli resmi görevlilerinin bulunduğunu, çeşitli uluslararası toplantılara KKTC'den de heyetleri davet ettiklerini, KKTC'deki millî günlere katıldıklarını belirtti.[7] 24 Nisan 2004'te yapılan halkoylamasında Türklerin %65'i evet derken, Rumların %76'sı hayır dedi.

Azerbaycan, 2005 yılında KKTC pasaportlarını tanıyacağını duyurup KKTC'nin 20 Temmuz Barış ve Özgürlük Bayramı'na resmî temsilcilerini gönderdi.[8][9] 27 Temmuz'da ise yüz kişilik Azeri iş adamı heyetini taşıyan Azerbaycan'daki Imair Havayolları'na ait uçak Bakü'den KKTC'ye doğrudan uçuş yaptı. Bu, KKTC'ye Türkiye dışında bir devletin yaptığı ilk doğrudan uçuş oldu.[9][10] Azeri heyeti KKTC'ye vardıktan sonra eski KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş ve dönemin KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat ile görüştü. Talat, heyeti kabulünde: "Bu, Kıbrıs Türkünün haksız tecridinin bitmesi için atılmış bir adımdır" ifadelerini kullandı. Imair Havayolları Başkanı Fuzuli Fazullayev de uçuşların her pazar olacağını, ancak düzenli uçuşların üç ayı bulacağını açıkladı.[9][10]

Durum Kıbrıs Cumhuriyeti'nde de yankılandı. Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Tasos Papadopulos yapılan doğrudan uçuşları protesto için Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'e bir mektup gönderdiğini belirterek: "Zamanı geldiğinde biz de bazı adımlar atarız" şeklinde bir açıklamada bulundu.[9] Ayrıca Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü'ne Azerbaycan'ı şikayet edeceklerini belirtmesi üzerine Azerbaycan'ın dışişleri, yapılan ziyaretin devlet politikasını yansıtmadığı ve konunun iş adamlarının özel girişimi olduğu açıkladı. Dışişleri sözcüsü Tahir Tağızade, Bakü'nün Kıbrıs politikasının değişmediğini belirterek "Azerbaycan'da serbest pazar ekonomisi uygulanıyor. İş adamlarının faaliyetine karışmak devlet politikamızda yok" diyerek ziyaretlerin sorun olmaması gerektiğini belirten Tağızade, "İki amacımız var. İlki, Kıbrıs sorununun çözülmesinde destek vermek. İkincisi, BM'nin belirttiği gibi Kıbrıs Türklerinin insani ve ekonomik tecritten çıkarılması, Annan Planı'nı destekleyen Türk toplumuna yaklaşmak" dedi. Tağızade, konuyla ilgili Yunanistan'ın bilgisi olduğunu ve bir tepki alınmadığını belirtti.[8]

2011 yılında Bakü'de Türkiye'den gelen gazeteciler ile bir araya gelen Siyasi ve Toplumsal Çalışmalar Daire Başkanı Ali Hasanov, gazetecilerin Azerbaycan'ın KKTC'yi neden tanımadığı sorusunu, "Türkiye'nin Kuzey Kıbrıs'ı tanımamızı beklemeye hakkı var. Biz bunu anlıyoruz. Sanmayın ki Kıbrıs bize göre sizden az önemlidir. Sizin devletinizi yönetenler şunu çok iyi bilir ki bugün bir tek Azerbaycan Kuzey Kıbrıs'ı tanırsa, 15 devlet Dağlık-Karabağ'ı tanıyacak. Bunu koyun terazinin gözüne. Türkiye onu istemez." şeklinde açıklamıştır.[4]

Dağlık Karabağ'ın işgalden kurtarılması

10 Kasım 2020 tarihinde Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan ateşkes antlaşması imzaladığını duyurdu. Ve Azerbaycan'ın KKTC'yi tanıması için hiçbir engel kalmadı. 17 Kasım 2020 tarihinde Türk medyasının ''Dost ülkeler KKTC'yi tanıyacak'' duyurusundaki listede Azerbaycan'ın bulunması ile KKTC'nin tanınması daha da netleşti.


Azerbaycan medyasında ''2021'de KKTC'yi tanıyabiliriz'' sözü ile Azerbaycan'ın KKTC'yi tanıması çok daha fazla netleşti. Azerbaycan'ın KKTC'de herhangi bir Konsolosluğu ya da büyükelçiliği bulunmamakta.

Kaynakça
  1. Thomopoulos, Elaine (13 Aralık 2011). The History of Greece (Greenwood Histories of the Modern Nations). Greenwood. s. 162. ISBN 0313375119.
  2. "Europe, the US, Turkey and Azerbaijan recognize the "unrecognized" Turkish Republic of Northern Cyprus" (İngilizce). REGNUM. 22 Eylül 2006. 19 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2013.
  3. Yalçın Tahiroğlu (25 Nisan 2004). "Azerbaycan'daki Kıbrıs heyecanı". Ntvmsnbc. 4 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2014.
  4. Saliha Çolak (22 Temmuz 2011). ""Azerbaycan KKTC'yi tanıyamaz çünkü..."". Habertürk. 4 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2014.
  5. Çakmak, Haydar (2008). Türk dış politikası, 1919-2008. Platin. s. 958. ISBN 9944137251.
  6. "Eroğlu: Artık 'Üç Devlet, Bir Millet' Sözü Daha Rahat Telaffuz Ediliyor". Haberler. 18 Şubat 2012. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2013.
  7. "Aliyev: KKTC'yi tanıyabiliriz". Radikal. 15 Nisan 2004. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2014.
  8. "Azeriler: İşadamı KKTC'ye uçabilir". Radikal. 30 Temmuz 2005. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2014.
  9. Birol Bebek (29 Temmuz 2005). "KKTC'de 'Azeri' bayramı". Radikal. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2014.
  10. DHA (28 Temmuz 2005). "Imair Havayolları'na ait uçak Ercan Havaalanı'na indi". Vatan. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2014.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.