Ali Baba ve Kırk Haramiler (film, 1944)
Ali Baba ve Kırk Haramiler 1944 ABD yapımı fantastik macera filmidir. Özgün adı Ali Baba and the Forty Thieves dir. Özgün senaryosunu Edmund L. Hartmann'ın yazdığı filmi Arthur Lubin yönetmiştir. Başlıca rollerinde Maria Montez, Jon Hall, Turhan Bey, Andy Devine, Kurt Katch ve Frank Puglia oynamışlardır. Film Orta Doğu edebiyatının ünlü eseri, Orta Çağ'da yazılmış Binbir Gece Masalları ve özellikle de bunun içinde yer alan "Ali Baba ve Kırk Haramiler" hikâyesine dayanmaktadır. Filmde gerçeğe dayanan tarihi birkaç olay da yer almaktadır. Filmin göz alıcı Technicolor görüntüleri W. Howard Greene ve George Robinson'a aittir. Bu eğlendirici görsel şölen kaçış sineması'nın en belirgin örneklerinden biridir. Çevrildiği yıl II. Dünya Savaşı bütün şiddeti ile devam etmekteydi. Hollywood savaşın getirdiği sıkıntılarla bunalan halkı bir süreliğine de olsa günün gerçeklerinden uzaklaştırmak ve onlara hoşça vakit geçirtebilmek için bir dizi çok renkli, fantastik film üretmişti. Bunlar genellikle renkli egzotik mekanlarda geçen güzel kadınlar ve maceralarla dolu kostümlü tarihi filmlerdi. Filmin baş rollerinden birinde oynayan Turhan Bey (d.1922) Osmanlı diplomatı bir baba ve Çekoslovak bir annenin çocuğu olarak Viyana'da doğmuştu. Asıl adı Turhan Gilbert Selahattin Sahultavy 'dir. Bu yakışıklı ve zarif aktör 1940'lı yılların egzotik Hollywood filmlerinin aranılan yıldızlarından biriydi.
| Ali Baba ve Kırk Haramiler | |
|---|---|
| Ali Baba and the Forty Thieves | |
 "Ali Baba ve Kırk Haramiler" (Ali Baba and the Forty Thieves) filminin sinema afişi | |
| Yönetmen | Arthur Lubin |
| Yapımcı | Paul Malvern |
| Senarist | Edmund L. Hartmann |
| Oyuncular |
Maria Montez Jon Hall Turhan Bey |
| Görüntü yönetmeni | W. Howard Greene |
| Kurgu | Russell F. Schoengarth |
| Stüdyo | Universal Pictures |
| Dağıtıcı | Universal Pictures |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Macera, fantezi |
| Renk | Renkli (Technicolor) |
| Yapım yılı | 1944 |
| Çıkış tarih(ler)i | 14 Ocak 1944 ABD |
| Süre | 87 dakika |
| Ülke |
 ABD |
| Dil | İngilizce |
| Diğer adları |
Ali Baba ve Kırk Haramiler (Türkiye) Əli baba və 40 Quldur (Azərbaycan) Alì Babà e i 40 Ladroni (İtalya) Alí-Babá y los 40 Ladrones (İspanya) Ali Baba und die Vierzig Räube (Almanya) |
Özet
Hülagü Han (Kurt Katch) komutasındaki Moğol istilacılar Bağdat şehrini ele geçirirler. Bağdat Halifesi Hasan (Moroni Olsen) sürgünde yeni bir hükümet kurmak üzere Bağdat'ı terk etmek üzereyken baş veziri Kasım'ın (Frank Puglia) ihanetine uğrayarak öldürülür. 10 yaşındaki oğlu Ali (Scotty Beckett) kaçarak canını kurtarır. Ali çölde tesadüfen "40 haramiler" olarak tanınan soyguncu çetesinin sığınağı olan büyülü mağarayı keşfeder. Kayaların içinde gizli bu mağaranın duvarları "açıl susam açıl" komutu ile açılmaktadır. Akşam olunca mağaraya dönen haramilerin lideri "Baba" halifelik mühürünü taşıyan Ali'yi himayesine alır ve evlat edinir, adını da "Ali Baba" olarak değiştirir. Aradan geçen yıllarda Ali Baba (Jon Hall) büyümüş ve artık misyonu değişmiş olan kırk haramilerin lideri olmuştur. Sadece işgalci zenginleri soyup fakirlere dağıtan (Robin Hood gibi) kırk haramiler Bağdat halkının sempati ve desteğini de arkalarına almış olarak artık Moğol işgalcilere karşı da eylemler yapmaktadırlar. Bu arada Moğollarla işbirliği içinde olan vezir Kasım kızı Amara'yı (Maria Montez) Hülagü Han'la evlendirmek üzeredir. Oysa Ali Baba ve Amara birer küçük çocukken evlenmek üzere aralarında sözlenmişlerdir. Amara'nın hizmetinde olan koruması Cemal (Turhan Bey) de Ali Baba'nın tarafına geçer ve birlikte Amara'yı kurtarmak üzere harekete geçerler.
Oyuncu Kadrosu
- Maria Montez ... Amara
- Jon Hall ... Ali Baba
- Turhan Bey ... Cemal
- Andy Devine ... Abdullah
- Kurt Katch ... Hülagü Han
- Frank Puglia ... Prens Kasım
- Fortunio Bonanova ... Haramilerin Şefi Yaşlı "Baba"
- Moroni Olsen ... Halife Hasan
- Ramsay Ames ... Nalu
- Chris-Pin Martin ... Şişman hırsız
- Scotty Beckett ... Ali Baba'nın küçüklüğü
- Yvette Duguay ... Amara'nın küçüklüğü
- Noel Cravat ... Moğol komutanı
- Jimmy Conlin ... Küçük hırsız
- Harry Cording ... Mahmut
Diğer "Ali Baba ve Kırk Haramiler" Filmleri
- Sinema icad edildiği yıllardan başlayarak bu hikâye ile yakından ilgilenmiş ve çeşitli ülkelerde onlarca "Ali Baba" filmi çekilmiştir. Bunlardan bir tanesi de 1971 yılında Türkiye'de renkli olarak çekilen Ali Baba Kırk Haramiler filmiydi. Nuri Ergün'ün yönettiği filmde Sadri Alışık, Feri Cansel, Yusuf Sezgin, Hulusi Kentmen, Erol Taş, Cevat Kurtuluş ve Kayhan Yıldızoğlu gibi dönemin popüler oyuncuları rol almışlardı.
- Dünyada bugüne kadar çevrilmiş "Ali Baba" filmleri şunlardır (Animasyon filmleri hariç tutulmuştur):
| Yıl | Ülke | Film | Yönetmen |
|---|---|---|---|
| 1902 | Fransa | Ali Baba et les quarante voleurs | Ferdinand Zecca |
| 1903 | Hindistan | Alibaba and the Forty Thieves | Hiralal Sen |
| 1907 | Fransa | Ali Baba et les quarante voleurs | Segundo de Chomón |
| 1908 | Fransa | Ali Baba | Georges Denola |
| 1911 | İtalya | Ali Babà | |
| 1918 | ABD | Ali Baba and the Forty Thieves | Chester M. Franklin |
| 1922 | Almanya | Ali-Baba und die 40 Räuber | Leopold Blonder |
| 1927 | Hindistan | Alibaba and the Forty Thieves | Bhagwati Prasad Mishra |
| 1932 | Hindistan | Alibaba Aur Chalis Chor | J.J. Madan |
| 1932 | Hindistan | Ali Baba and the Forty Thieves | |
| 1937 | ABD | Ali Baba Goes to Town | David Butler |
| 1937 | ABD | Popeye the Sailor Meets Ali Baba's Forty Thieves | Dave Fleischer |
| 1942 | Mısır | Ali Baba wa al arbain harame | Togo Mizrahi |
| 1944 | ABD | Ali Baba and the Forty Thieves | Arthur Lubin |
| 1954 | Arjantin | La Cueva de Ali-Babá | Mario C. Lugones |
| 1954 | Fransa | Ali Baba et les quarante voleurs | Jacques Becker |
| 1958 | ABD | "Shirley Temple's Storybook" Ali Baba and the 40 Thieves (TV dizisi) | |
| 1960 | Malezya Singapur | Ali Baba bujang lapok | P. Ramlee |
| 1962 | İtalya | Le Sette fatiche di Alì Babà | Emimmo Salvi |
| 1965 | ABD | The Sword of Ali Baba | Virgil W. Vogel |
| 1971 | Türkiye | Ali Baba Kırk Haramiler | Nuri Ergün |
| 1972 | Brezilya | Ali Babá e os Quarenta Ladrões | Victor Lima |
| 1975 | Hindistan | Alibaba and Forty-one Thieves | Sasikumar |
| 1980 | SSCB Hindistan | Alibaba Aur 40 Chor | Latif Faiziyev |
| 1983 | SSCB | Ali Baba i sorok razboynikov | Oleg Ryabokon |
| 1989 | Hong Kong | Xin A Li Ba Ba | Ge Ying Yi Jin |
| 2002 | Hindistan | Alibaba | Usha Ganesarajah |
| 2007 | Fransa | Ali Baba et les 40 voleurs (TV) | Pierre Aknine |
Kaynakça
Dış bağlantılar
- IMDb'de Ali Baba and the Forty Thieves
- Turhan Bey'le ilgili bir yazı (Türkçe)