Zırhlı tren

Zırhlı tren, zırh ile korunmuş trendir. Çoğunlukla top, uçaksavar ve makineli tüfekle silahlandırılmıştır. Özellikle 19. yüzyılın sonuyla 20. yüzyılın başında yoğunlukla kullanılmıştır. Bu dönemde hızlı ilerleme kabiliyetine sahip büyük ateş gücü sağladığı için tercih edilmiştir. Karayollarının gelişmesi ve her türlü zeminde ilerleyebilen büyük ateş kabiliyetli silahların geliştirlimesiyle kullanımı neredeyse durmuştur. Zırhlı trenler günümüzde havadan saldırılara çok açık, demiryollarının kolayca sabote edilebileceği için güvenliği sorunlu ve tek bir demiryolu hattına bağlı olduğu için verimsizdir.

II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan Sovyet zırhlı treni

Tasarım ve ekipman

Zırhlı trene bağlanan vagonlar trenin işlevine göre değişebilmektedir. Buna göre bazı farklı görevler için özel tasarlanmış vagonlar arasında şunlar sayılabilir: Topçu vagonları, piyade vagonları, makineli tüfek vagonları, uçaksavar vagonları, komuta vagonları, anti-tank silah vagonları, taşıma platform vagonları, füze rampası vagonları vb. Zırhlı trenlerde kullanılan zırh çeşitli metallerden olabildiği gibi çimento veya kum torbalarından da oluşabilmektedir.

Tarihçe

İlk örnekler

Zırhlı trenler 19. yüzyılda Amerikan İç Savaşı, Fransa-Prusya Savaşı, I. ve II. Boer Savaşında, 20. yüzyılda ise Rus-Japon Savaşı, Meksika Devrimi, Rus İç Savaşı, I. ve II. Dünya Savaşında kullanılmıştır. En yoğun şekilde Rus İç Savaşı sırasında kullanılan zırhlı tren özellikle Çekoslovak Lejyonu tarafından başarıyla kullanılmıştır.

I. Dünya Savaşı

I. Dünya Savaşı sırasında Rus İmparatorluğu taşıdıkları toparın çaplarına göre ağır ve hafif olarak ikiye ayrılan sınıfta çok sayıda zırhlı tren kullanmıştır. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu İtalya cephesinde zırhlı tren kullanmıştır. Ayrıca 1914 yılı Ekim ayındaki I. Ypres Muharebesinde İngiltere Silahlı Kuvvetleri zırhlı tren desteği almıştır.

İki savaş arası dönem

Rus İç Savaşı sırasında Rus topraklarında mahsur kalan Çekoslovak Lejyonu Trans Sibirya Demiryolu boyunca zırhlı trenlerle bölgeyi kontrol etmiş, önemli askeri başarılar kazanmıştır. Aynı savaş sırasında Bolşevikler de zırhlı treni başarıyla kullanmıştır. Kızılordu tarafından kullanılan çok sayıda zırhlı tren ünlü Putilov Fabrikasında üretilmiştir. Savaşın sonuna doğru Kızılordu bünyesinde 103 zırhlı tren bulunmaktadır. Zırhlı trenler bu dönemde Estonya Bağımsızlık Savaşı sürecinde ve Çin İç Savaşında kullanılmıştır.

II. Dünya Savaşı

Savaşın ilk dönemindeki Polonya Seferi sırasında Polonya Ordusu tarafından başarıyla kullanılmıştır. İlerleyen dönemde zırhlı trenin başarıyla kullanılabildiğini gören Nazi Almanyası çok sayıda yeni tasarımlı zırhlı tren üretecek ve kullanacaktır. Slovak Ulusal Ayaklanması sırasında ele geçirilen bazı zırhlı trenler Nazilere karşı kullanılacaktır. Sovyetler Birliği ise 1941 yılındaki Barbarossa Harekâtında zırhlı trenlerinin çoğunu kaybedecektir. Yeni üretilen zırhlı trenlerin bazılara T-34 tank kuleleri bazılarına da uçaksavar bataryaları monte edilecektir. İngiltere'de olası Alman işgal teşebbüsüne karşı 12 adet zırhlı tren kullanıma alınmıştır. İşgal ihtimalinin ortadan kalkmasıyla 1942 yılında kullanımdan kaldırılan trenler İskoçya'da 1944 yılına kadar teyakkuzda bekletilmiştir.

Sonraki dönem

Birinci Çinhindi Savaşında Dördüncü Fransa Cumhuriyeti La Rafale adlı zırhlı treni hem keşif hem de taşımacılık için kullanır. 1953 yılında zırhlı tren Viet Minh birlikleri tarafından yoğun saldırıya uğramıştır.

Küba Devrimi sırasında Fulgencio Batista'ya bağlı askerleri taşıyan zırhlı tren Santa Clara Muharebesinde Ernesto Che Guevara komutasındaki 26 Temmuz Hareketine bağlı askerler tarafından raydan çıkartılarak etkisiz hale getirilmiştir.[1]

Sovyetler Birliği Çin-Sovyet ayrılığını takip eden dönemde Trans Sibirya Demiryolunun güvenliğini sağlamak için bu hatta görev yapan zırhlı trenler bulundurmuştur.

Yugoslavya'nın dağılması sırasında meydana gelen Hırvatistan Savaşında Hırvatlar zırhlı trenler kullanmıştır. Sırp birlikleri de benzer şekilde T-55 tank kulelerinin de yer aldığı zırhlı trenler üretmiş ve kullanmıştır.

Soğuk Savaşın son dönemlerinde Sovyetler Birliği zırhlı trenlere kıtalararası balistik füze yerleştirmiştir.[2]

Günümüzde Kuzey Kore yönetimi zırhlı trenleri devlet yöneticilerinin güvenli seyahat etmesi amacıyla kullanmaktadır.[3]

  • II. Dünya Savaşı sırasında Sovyet zırhlı trenindeki uçaksavar bataryası (1941)
  • II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan Sovyet NKVD zırhlı treni
  • Slovak Ordusu tarafından kullanılmış olan Hurban isimli zırhlı tren
  • Çekoslovak Lejyonuna ait zırhlı tren
  • Polonya Ordusu tarafından kullanılan bir zırhlı tren
  • Santa Clara Muharebesi sırasında etkisiz hale gelen zırhlı trenin bulunduğu yer günümüzde anıt haline getirilmiştir

Kaynakça
  1. Muharebe fotoğrafları (İngilizce) 20 Şubat 2012 tarihinde erişilmiştir
  2. İlgili makale (İngilizce) 20 Şubat 2012 tarihinde erişilmiştir
  3. 10 Kasım 2009 tarihli The Times haberi (İngilizce) 20 Şubat 2012 tarihinde erişilmiştir

Ayrıca bakınız
  • Mokra Muharebesi
  • Demiryolu topu

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.