Ufa
Ufa (Rusça: Уфа, Ufa; Başkurtça: Өфө, Öfö), Başkurdistan'ın başkenti ve en büyük şehridir. Ankara ile kardeş şehir antlaşmaları mevcuttur. Cumhuriyet başkenti Öfö ili içerisinde bulunan bir anklavdır.
Ufa(şehir) Өфө (Başkurtça) | |
---|---|
Уфа (Rusça) | |
| |
Bayrak Arma | |
Başkurdistan'ın Rusya'daki konumu (kırmızı) | |
Ülke | Rusya |
İdare | |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 710,16 km² (27.419 mil²) |
Nüfus (2008) | |
• Toplam | 1.062.319 |
• Yoğunluk | 14/km² (38/mil²) |
Alan kodu | +7347 |
Resmî site http://www.ufacity.info/en/ |
Tarihçe
Ufanın erken tarihi Paleolitik zamanlara dayanır[1]. Muhtemelen, 5. ve 16. yüzyıllar arasında Ufa'nın bulunduğu bir ortaçağ kenti vardı[2]. Pizzigano kardeşlerin haritasında (1367)[3] ve Katalan Atlası'nda (1375)[4] Ağizel Nehri üzerinde yaklaşık Paskerti (Bashkort) bir kasaba[5], Gerardus Mercator'ın haritası (1554) da Paskerti adıyla yerleşimi işaretledi. Fransız oryantalist Henri Cordier, Pascherti'nin konumunu Ufa'nın şu anki konumu ile ilişkilendirmiştir[6].
İbn-i Haldun Başkortnı Altınorda'nın en büyük şehirlerinden kenti derdi[7].
18 yüzyılın Rus tarihçisi Peter Rychkov, Rusların gelmeden önce Ufa topraklarında harika bir şehir olduğunu yazdı[8].
Orenburg Valiliği hükümetinin yetkilisi Vasily Rebelensky, Ufa'nın Başkirler tarafından kurulduğunu yazdı[9].
IV. İvan'ın emriyle 1574'te modern Ufa'nın yerine bir kale inşa edildi[10].
Ünlü Daşka Taşı Ufa şehrinin yakınlarında Rus bilimadamları tarafından bulundu.
Coğrafya
Ufa Ağizel Nehri'nin kıyısında, kuzeyden güneye yaklaşık 30 km'lik alanı kapsar. Doğudan batıya ortalama 7 km'dir.
Ufa iklimi | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
En yüksek sıcaklık (°C) | 5,8 | 9,2 | 16,2 | 30,9 | 36,2 | 38,3 | 38,6 | 38,5 | 33,4 | 26,8 | 15,4 | 5 | 38,6 |
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | −8,2 | −6,8 | 0,2 | 10,9 | 19,9 | 24,6 | 25,9 | 23,5 | 17,2 | 8,7 | −1 | −6,9 | 9 |
Ortalama sıcaklık (°C) | −12,4 | −11,8 | −5,1 | 5,2 | 13,2 | 18,1 | 19,7 | 17,2 | 11,3 | 4,5 | −4,2 | −10,7 | 3,8 |
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | −17 | −17 | −10,4 | −0,1 | 6,8 | 11,8 | 13,7 | 11,6 | 6,5 | 1,1 | −7,5 | −15 | −1,3 |
En düşük sıcaklık (°C) | −48,5 | −43,5 | −34,4 | −29,7 | −9,7 | −1,2 | 1,4 | −0,6 | −6,8 | −25,6 | −35,1 | −45 | −48,5 |
Ortalama yağış (mm) | 48 | 39 | 32 | 33 | 46 | 66 | 55 | 58 | 51 | 58 | 52 | 51 | 589 |
Kaynak: [11] |
Nüfus
1,062,319 nüfusa sahiptir Rusya’nın en kalabalık on birinci şehri.
Yıl | Nüfus | Halklar | ||
---|---|---|---|---|
Başkurt Türkleri | Ruslar | Tatar Türkleri | ||
17. yüzyıl | 700 - 800 | |||
1718 | 5,600 | |||
1811 | 9,200 | |||
1840 | 16,500 | |||
1865 | 20,100 | |||
1879 | 23,200 | |||
1886 | 27,000 | |||
1897 | 49,300 | |||
1913 | 100,700 | |||
1916 | 112,700 | |||
1920 | 92,800 | |||
1923 | 85,300 | |||
1926 | 98,500 | |||
1939 | 250,000 | |||
1959 | 546,900 | |||
1970 | 770,900 | |||
1979 | 976,858 | 92,678 | 568,504 | 240,881 |
1989 | 1,079,765 | 122,026 | 585,337 | 291,190 |
2002 | 1,049,479 | 154,928 | 530,136 | 294,399 |
2010 Rusya nüfus sayımına göre etnik yapı: başkurtlar % 17, tatarlar % 28.3, ruslar % 48.9 [12].
Ufa mahalleleri
- Merkez
- Kuzneczov küçük koyu
- Küçük koy
- Nijegorodka
- Dim Sanayı Mahallesi
- Dim Mahallesi
- Çernikovka
- İnors [13][14][15], Ufa'nın Kalininskiy ilçesine bağlı bir mahalle. İdari sınırlarına bakıldığında güneyinde Karaizel Nehri, doğusunda Gastello Mahallesi, kuzeyinde ise Inter RAO'nın 2. Ufa Birleşik ısı ve güç istasyonu[16][17][18] ve Ufa Motor Üretim İmalat Derneği yerleşkeleri bulunur.
1945'tan sonra mahallesi inşası yakalanan Almanlar tarafından gerçekleştirildi. Bu yüzden, mahalle adı Rusçadaki "Yabanci iş çüçü" ("İNOstrannaya Raboçaya sila") ifadesiden geldi.
Ufa Motor Üretim İmalat Derneği AL-41F1 (Ürün 117), Artyakıcı ve İtiş vektörlemesi ile beşinci nesil jet avcı uçakları için yapılan bir turbofandır ile belli. Ufa Motor Üretim İmalat Derneği'nde Suhoy Su-30, Suhoy Su-35 için motorlar da üretiliyor[19][20].
İnors'daki evleri genellikle dokuz-on beş katlı.
Mahallesinin çoğu nüfusu Ufa Motor Üretim İmalat Derneğinde çalışır. Nüfusun çoğu Motor Derneğinde çalışsa da, çoğu insan Ufa'nın başka mahallelerinde çalışır. Mahalleden merkez yönüne sadece bir yol, Bogorodskaya Auılı sokağı aracıyla (Rusça Selskaya Bogorodskaya sokağı) var. Bu nedeniyle sabah (merkez yönüne) ve akşam (merkezden) saatlerinde trafik tıkılışı çok var. Aynı durum Ufa'nın Çernikovka Mahallesi yönüne giden aynı sokağın kuzey parçasında (Rusça Selskaya Bogorodskaya sokağı) de olur. Soruna çözüm üretilmiş (yolun genişliğini genişletmek) ancak işe yaramamıştır.
Diğer bir sorun 4 petrokimya tesisi ve iki büyük termik santralden kaynaklanan hava kirliliğidir. Bu alandaki hava kirliliği, petrokimya tesislerine doğrudan bitişik olan Çernikovka Mahallesinden düşüktür. Ama önemli ölçüde. Ufa şehri yöneticiler "sabır ederek ulaşmak istediğimiz sonuçların elde edebiliriz" bahaneler dışından problemi çözmeye çalışmaz. - Nogay
- Kooperatif alanı
- Kuzey Sanayı Mahallesi
- Lihaçev Sanayı Mahallesi
- Şakşa Mahallesi
- Şakşa-Bazileevka Mahallesi
- Glumilino
- Hüpaylı
- Oktyabr Prospektı Mahallesi
- Halle Sokağı Mahallesi
- Sutoloka
- Havalimanı
- Molodejnıy
- Yeşil Orman
- Novostroyka
- Ağizel
Eğitim
Ufa şehrinde 7 üniversite bulunmaktadır.
Başkurt Devlet Üniversitesi | Başkurt Devlet Tıbbi Üniversitesi | Ufa Devlet Aviation Teknik Üniversitesi | Ufa Devlet Petrol Teknik Üniversitesi |
Ulaşım
Ufa etrafında Rusya'nın federal önemi olan M5 Ural Moskova —Samara - Ufa - Çelebi[21] ve M7 İdil Moskova —Nijniy Novgorod - Kazan - Ufa [22] karayolları geçmektedir.
Galeri
- Başkurt halk kahramanı Salavat Yulaev heykelidir. Avrupa'nın en büyük kromdan yapılmış heykelidir.
- Merkez cami
- Yedi kiz heykel
- Ufa Hükûmet yurdu
Kaynakça
- "Главархитектура г. Уфы — История г. Уфы". 31 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2019.
- Псянчин А. В. Башкортостан на старых картах. Уфа, 2001. С 70, 71, Он же. Mons Et Urbis: Уральские горы и город Уфа в европейской средневековой картографической традиции//Архив Башкортостана, № 1. 2007. С. 17-23.
- Рудаков В. Г. К вопросу о двух столицах в Золотой Орде и местоположении города Гюлистана // Научное наследие А. П. Смирнова и современные проблемы археологии Волго-Камья. Материалы научной конференции. Труды ГИМ. Вып. 122. — М., 2000. — Рис. 1.
- Там же; Псянчин А. В. Башкортостан на старых картах. — Уфа, 2001. — С. 71.
- Мажитов Н.А,, Султанова А. Н. Сунгатов Ф. А. Башкирские города по арабским источникам IX—X вв. // Вестник АН РБ. 2008. Т. 13, № 2. С. 44-—48; Мажитов Н. А., Сунгатов Ф. А., Иванов В. А., Сатаров Т. Р., Султанова А. Н., Иванова Е. В. Городище Уфа II. Материалы раскопок 2006 года. Т. 1. Уфа, 2007. 160 с: ил.
- «Mercator and Hondius (loth Ed., 1630) and N. Sanson (1650) show Jorman on the south of the Kama R., Pascherti in the position of Ufa, the present head-quarter of the Bashkirs, Sagatin ( = Fachatim of the text) at the head of the Ufa River, Marmorea on the Bielaya south of Ufa». — Cathay and the Way Thither: Being a Collection of Medieval Notices of China, Chʻeng-wen Publishing Company, 1967. Henri Cordier
- Золотая Орда в источниках. T.I. Арабские и персидские сочинения. М., 2003. С 169.
- Рычков П. И. История Оренбургская (1730—1750 гг.). Оренбург, 1896. С. 68,69.
- «Краткое описание губернского города Уфы с начала его построения до сего 1806 года». // Что ж касается башкирцев, то видно из многих описаний, как сего народа, так и о жительстве их, кои от различных возмущений, как и междоусобных воин, так и соседних своих народов, строили маленькие укрепления и городки и наконец, соединясь во множестве, распространили свои жилища и укрепления, а для сей причины и город Уфа построен.
- History of Ufa
- "Погода и Климат - Климат Уфы". 15 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- "Итоги Всероссийской переписи населения по Республике Башкортостан". Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Башкортостан. 9 Mart 2013 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2013.
- Airport UFA
- Wikimapia
- Ufa which of one will not be show
- 2. Ufa Birleşik ısı ve güç istasyonu Ufa'nın kalbi
- Inter RAO'nın 2. Ufa Birleşik ısı ve güç istasyonu
- Inter RAO'nın 2. Ufa Birleşik ısı ve güç istasyonuna seyahat
- Başkurt Ansiklopedisi'nde “Ufa Motor Üretim İmalat Derneği” Rusça makale
- Başkurt Ansiklopedisi'nde “Ufa Motor Üretim İmalat Derneği” Başkurtça makale
- "Трасса М5 "Урал" на карте" (Rusça). www.rudorogi.ru. 1 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2017.
- "M7 İdil" (Rusça). www.rudorogi.ru. 29 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2020.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Category:Ufa ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |