Tenzin Gyatso
Tenzin Gyatso (Tibet dilinde: བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་; Bstan-'dzin Rgya-mtsho; d. 6 Temmuz 1935), 1950'den beri görevde bulunan 14. Dalay Lama'dır.
Tibet'in Amdo ilinde çiftçilikle geçinen bir ailenin 16 çocuğundan 5.si olarak dünyaya gelmiştir. 2 yaşındayken tulku, 13. Dalay Lama'nın yeniden dünyaya gelmişi olarak kabul edilmiştir. 17 Kasım 1950'de, 15 yaşında, Tibet'in devlet başkanı ve en önemli politik yöneticisi olarak atanmıştır. O zamanlar Tibet, Çin'in kuşatması altındaydı.[1]
1949'da yeni kurulan Çin hükûmeti Tibet'i işgal etmeye başlayınca genç yaşına rağmen ulusal kabine başkanlığı görevini de üstlenmek durumunda kalan Kutsal Dalai Lama dokuz yıl boyunca Çinli işgalcilere karşı barışçıl, şiddet karşıtı bir politika izlemiş, fakat Çin hükûmeti giderek artan bir şiddetle kendilerine direnen savunmasız onbinlerce Tibet'liyi katletmiştir. Çinlilerin kutsal şehir Lhasa'yı kuşatmaya almaya başlamasıyla, Hindistan başbakanı Nehru'nun daveti üzerine Kutsal Dalai Lama barışçıl mücadeleyi sürdürmek üzere Himalayaları aşarak 31 Mart 1959'da Hindistan'a geçmiştir. Orada "Sürgündeki Tibet Hükümeti" adıyla Tibet'i idare eden yönetim birimini kurdu ve kendisine eşlik eden binlerce Tibetli mülteci ile birlikte Tibet kültürünü ve eğitimini korumaya çalıştı.[2]
Kutsal Dalai Lama ile birlikte yaklaşık 80.000 Tibetli Hindistan'a geçiş yapmış ve buradan Hindistan'ın değişik yerlerine, Nepal, Bhutan ve dünyanın değişik yerlerine mülteci olarak yerleşmiştir (Çin yönetiminden kaçabilenler bugün hala geçiş yapmaktadır).
Kutsal Dalai Lama, barışçıl politikaları ve Tibet'in özgürlüğü için şiddet karşıtı mücadelesi nedeniyle 10 Aralık 1989'da Nobel Barış Ödülü almıştır.[3] Kutsal Dalai Lama'nın Sonsuz Şefkat Bodhisatvası'nın bedenli bir ifadesi olduğuna inanılır.
WikiLeaks
WikiLeaks internet sitesi tarafından ortaya çıkartılan ve Amerika Birleşik Devletleri diplomatik belge sızıntısı olarak adlandırılan belgelere göre ABD'nin Hindistan Elçisine açıklamalarda bulunan Tibet ruhanî lideri Dalay Lama, küresel ısınmanın daha acil ve önemli bir sorun olduğunu belirterek Tibet'teki siyasi çözüm için beş ila on yıl beklenebileceğini dile getirmiştir.[4]
Ayrıca bakınız
Wikimedia Commons'ta Tenzin Gyatso ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
- "Dalay Lama'nın biyografisi". 25 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2007.
- Tenzin Gyatso, the Fourteenth Dalai Lama (1990). Freedom in Exile: The Autobiography of the Dalai Lama. HarperCollins. ISBN 0-06-039116-2. 20 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2007.
- Craig, Mary (1997). Kundun: A Biography of the Family of the Dalai Lama. Counterpoint. ISBN 1-887178-91-0.
- 16 Aralık 2010 tarihli 12 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 17 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir