Suriye Komünist Partisi

Parti, Suriye ve Lübnan Komünist Partisi olarak 1924 yılında kurulur fakat manda yönetimi tarafından kısa bir süre sonra yasaklanır. 1930 yılında partiye katılan Şamlı Halid Bekdaş 1936 yılında partinin genel sekreteri olur. Parti, Vichy Fransası’na muhalefet eder ve Özgür Fransa güçleri ülkenin kontrolünü ele geçirdiğinde yasallaşır. 1944 yılıyla birlikte Suriye ve Lübnan politik partileri ayrılırlar. Bekdaş, partisini Suriye’deki Fransız varlığına karşı temel güç olarak sunmak ister. Başka Komünist partilerden farklı olarak, Suriye Komünist partisi saflarını tüm Suriyelilere açmış ve parti geniş katılım gerçekleştirmek için ılımlı bir programa sahip olmuştur. Suriye Komünist Partisi, işçi sınıfından, Kürtlerden, binlerce Grek-Ortodoks Hristiyan’dan ve solcu entelektüellerden geniş destek almıştır.

1954 yılında, 1949 yılından sonraki süre içerisinde bir seri askeri diktatörün yer değiştirdiği Suriye’ye demokrasi gelir ve seçimler olur. Aynı zamanda Halid Bekdaş, Şam hükûmetinde milletvekili olur ve bir Arap Parlamentosuna seçilen ilk komünist olur. Parti, Nasır’ın Mısır’ı ile Suriye arasındaki birlik projesini destekler. Mısır’da, Nasır Mısır Komünist Partisi ve bazı solcu politik partileri yasaklamıştı. Birçok solcu militan hapsedilmişti, fakat Suriye ile Mısır arasındaki birlik isteğine, Nasır’ın yürüttüğü bu projeye Suriye Komünist Partisi muhalefet edemez.

Birleşik Arap Cumhuriyeti, Mısır ve Suriye’nin birleşmesinden sonra 1958’de kurulur. Bekdaş’ın, Nasır’a karşı “Mağlup Federasyon” gibi eleştirilerde bulunması sonrası Nasır parti üyelerine karşı baskı uygulamaya başlar ve çoğunu hapis ederken bir kısım parti üyesi de öldürülür. Sonunda birlik başarısızlığa uğrar ve Suriye’de Haydar el Kuzbari’nin komutasında düzenlenen darbe sonrası Suriye federasyondan ayrılır. Komünist parti, Suriyeliler tarafından ayrılıkçı bir parti olarak görülür ve Suriyelilerin büyük kısmının desteğini ve halk desteğini kaybeder. 1963 yılında, Baas Partisi ve Nasırcılar tekrar iktidara gelir ve parti yeniden baskı görmeye başlar.

1970’te, Salah Cedid yönetimine karşı düzenlenen Askerî darbe sonucu Hafız Esad iktidarı alır. Esad, Suriye’de halk demokrasisi bağlamında sınırlı bir politik çoğulculuk oluşturulacağını açıklar. Bu istek 1972 yılında İlerici Ulusal Cephe biçimini alır. Yalnız bu cephenin üyeleri Suriye politik yaşamına katılabilirdi. Cepheye katılmak için, Suriyeli partiler hükûmetin sosyalist ve Arap milliyetçisi politikasını kabul etmek zorundaydı.

Çok sayıda kısıtlamalara karşın, İlerici Ulusal Cepheye katılmayı başaran partinin militanları birlik için açıklamalarda bulundu. Partinin radikal unsurları bu kararı onaylamadılar. Fakat 1976 yılında, Lübnan İç Savaşı sırasında, Suriye ordusu Filistin Kurtuluş Örgütü ve Sol Güçlere karşı, Aşırı sağcı Maruni güçleri desteklemek için savaşa girince, Riyad El- Türk tarafından yönetilen radikaller muhalefet başlatırlar. El-Türk partinin ismini alır ve bu parti, Suriye Komünist Partisi (Politik Büro) ya da Suriye Komünist Partisi (Riyad El-Türk) olarak tanımlanır.

İlerici Ulusal Cepheye katılmasına rağmen, Suriye Hükûmeti, Komünist partinin politik etkinliğini kısıtlamıştı. Hükûmet, partinin Nidhal ash-Sha'b ve An-Nour gibi gazetelerini çıkarmasına engel oldu. Parti yine yeraltına çekildi ve güvenlik servisinin varlığına karşın partiye katılan üyelerinin dosyalarını gizli tutarak etkinliğini sürdürdü.

1986 yılında, Bekdaş ve milletvekili Yusuf Faysal arasında Sovyetler Birliği Komünist Partisi ve Gorbaçov tarafından yönetilen politikalar konusunda anlaşmazlık çıktı. Faysal, Gorbaçov’un girişimini desteklerken, Bekdaş buna karşı çıkıyordu. Bu parti içerisinde yeni bir ayrılık doğurdu ve entelektüeller Faysal’a katılırken Kürt ağırlıklı militanlar Bekdaş’ı desteklemeye devam ettiler. İki parti de Suriye Komünist Partisi ismini kullanmaya devam ettiler ve İlerici Ulusal Cephede yer almaya devam ettiler.

1995 yılında Halid Bekdaş ölür ve karısı Visal Farha Bekdaş partinin başına geçer. Hafız Esad’ın başkanlığının sonlarına doğru, ülkede görülen bazı özgürlükler sonucu Komünist parti de iki gazetesini yayınlamaya başlar. 2000 yılında, Şam Baharı sırasında, Parti önemli bir rol oynar.

İki partide bugün benzer politikalara sahiptir ve ABD’nin Orta Doğu’daki politikalarını eleştirirken, hükûmetlerinin dış politikalarını desteklerler. Aynı zamanda, demokratik reformların gerçekleşmesini isterler ve hükûmetin yolsuzluğa karşı mücadele yönetimini ve son yıllarda ortaya konan liberal politikaları sert bir şekilde eleştirirler.

• (Arapça) Site officiel
• (Arapça) An-nour