Suriye İç Savaşı Lazkiye Cephesi

İlk büyük çatışmalar 2012 yılının Haziran ayında meydana gelmiştir. Suriye rejiminin, Halep ve Şam gibi büyük şehirlerde büyük kayıpların verdiği ve Suriye'nin güneyi ve doğusunun büyük oranda rejimin elinden çıktığı bir dönemde, çoğunluğu Sünni olan El Nuseyriye Dağlarının eteklerindeki Haffa kentine düzenlenen saldırı sonrasında Özgür Suriye Ordusu kentin pek çok noktasını ele geçirmiştir. Ancak kısa süre sonra rejim güçleri kenti çevrelemiş ve çatışmalar sonucunda 13 Haziran ÖSO kentten çekilmek zorunda kalmıştır.[24] Rejim güçlerinin çatışmalar sırasında Sünni halka katliam yaptığı iddia edilmiştir.[25]

4 Ağustos'ta muhalifler Kürt Dağları'nın batısına ve Haffa yönüne bir saldırı başlatmışlardır. İlk günlerde içlerinde Nusayri köylerinin de olduğu 13 köyün denetimini sağlamışlardır. Bunun yanında Yunus Dağı da muhaliflerin eline geçmiştir. Muhalif koalisyonunun içindeki Selefi görüşlü El Nusra Cephesi'nin Nusayrileri katlettiği iddia edilmiştir. Bu durumun ülkeyi mezhepsel çatışmaya götüreceği vurgusu yapılmıştır.[26] 5 Ağustos'ta muhalifler Esad'in köyü olarak bilinen ve Hafız Esad'ın da mezarının olduğu Kardaha köyüne 20 km kadar yaklaşmışlardır.[27] 6 Ağustos'ta rejime ait 11 Nusayri köyünün ele geçirildiği belirtilmiştir.[28] Saldırılar sırasında Nusayri sivillerin öldürüldüğüne yönelik iddialar ortaya atılmıştır.[29]

16 Ağustos'ta rejim karşı saldırıya geçmiştir. İki köy ele geçirilmiştir.[30] 18 Ağustos'ta rejim birkaç köy daha ele geçirmiştir.[31] Aynı gün içinde rejimin pek çok yabancı savaşçıyı öldürdüğü ve bunların aralarında IŞİD'in Libyalı bir emirinin de olduğu iddia edilmiştir. Kürt Dağı yoğun bir şekilde bombalanmıştır. Muhaliflerin bir Suriye savaş uçağını düşürdüğü ve pilotu esir aldığı iddia edilmiştir.[32]

19 Ağustos'ta rejimin Salma ve civarı dışındaki yerleşim bölgelerini ele geçirdiği iddia edilmiştir. Kısa süre sonra muhaliflerin önceden ele geçirdiği tüm kontrol noktaları ve köylerin yeniden rejimin eline geçtiği doğrulanmıştır.[1]

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, muhaliflerin ilerlemesi sırasında insan hakları ihlalleri olduğuna dair kanıtlar olduğunu açıklamıştır. SİHG'ne göre 190 sivil muhaliflerce öldürülmüştür. Bunlardan 67 tanesine yargısız infaz uygulandığı belirtilmiştir. Bunlara ek olarak çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 200'den fazla sivilin rehin aldığı belirtilmiştir.[33]

2014 Muhalif taarruzu:

  Suriye rejimi kontrolünde

  Suriye muhalefeti kontrolünde

  Türkiye Cumhuriyeti (Hatay)

21 Mart 2014 tarihinde El Nusra Cephesi ve Özgür Suriye Ordusu, Lazkiye'de yeni bir operasyon başlatmıştır. Amaç rejim güçlerini Lazkiye şehrine sıkıştırmak ve İdlip ve Halep'teki muhalifleri rahatlatmaktı.[34] Muhalifler Lazkiye'nin Türkiye sınırına yakın noktalarında büyük başarılar elde etmiş ve önce 21 Mart'ta Ermeni kasabası Keseb'i, ardından da Akdeniz kıyısındaki Samra köyünü ele geçirmişlerdir. Böylece muhalifler, iç savaş tarihinde ilk ve tek kez Akdeniz'e ulaşma şansını elde etmişlerdir.[4][35]

23 Mart'ta Türkiye sınırını geçtiği iddia edilen bir Suriye savaş uçağı Türk jetleri tarafından düşürülmüştür. Suriye hükûmeti ise uçağın kendi sınırları içerisinde düşürüldüğünü iddia etmiştir.[36]

31 Mart'ta Ermeni ve Nusayri toplumu ile Türkmen toplulukları arasında oluşan gerilimlerden dolayı binlerce mülteci Lazkiye şehrine sığınmıştır.[37] Muhaliflerin Keseb'i ele geçirmesinden sonra 80 Hristiyan'ın öldürüldüğü iddia edilmiştir. Ancak, Ermenistan Millî Meclisi'nden delegelerin Keseb'ten kaçan Ermenilerle yaptığı görüşmeler sonucu yerel halktan bir kayıp olmadığı belirtilmiştir.[38]

Mart ayının sonu ve Nisan ayının başında çatışmalar 45 tepesi ve civarında şiddetlenmiştir. 3 Nisan'da muhaliflerin 45 tepesinden çekildiği belirtilmiştir.[39] 15 Nisan'da Özgür Suriye Ordusu komutanı, muhalif taarruzlarının durakladığını belirtmiştir. Buna sebep olarak ise verdikleri önemli kayıplar ve mühimmat eksikliğini gerekçe göstermiştir.[40] Ek olarak, Suriye Ulusal Koalisyonu, muhalif gruplara yeterince destek vermediği gerekçesiyle muhaliflerce eleştirilmiştir.[41]

27 Nisan'da Suriye Ordusu, Hizbullah ve Iraklı Şii milislerin yardımıyla Samra köyü ve çevresini yeniden ele geçirmiştir.[42] 12 Haziran'da rejimin 714, 767 ve 803 numaralı tepeleri ele geçirdiği belirtilmiştir. 14 Haziran'da muhalifler Keseb'ten çekilmeye başlamışlardır. Geri çekilen muhalifleri korumak için kentte az bir kuvvet kalmıştır.[43] Akşam vakitlerinden ise rejimin kentin üçte ikisini kontrolü altında tuttuğu belirtilmiştir.[44] 15 Haziran'da Keseb kasabasının tamamen rejim güçlerine geçtiği duyurulmuştur. Böylece üç aylık muhalif kazanımları rejim tarafından yeniden ele geçirilmiştir.[45]

Mart ayında Suriye Türkmenlerinin yoğun yaşadığı Bayır-Bucak bölgesinde yoğun çatışmalar yaşanmıştır.[46]

22 Nisan 2015'te Cisr eş Şuğur'un ele geçirilmesiyle Lazkiye-İdlip karayolu bağlantısı kesilmiş ve muhalifler için İdlip ilinin güvenceye alınmasıyla, rejim için Lazkiye tehdit altına girmiştir.

29 Mayıs'ta Eriha'nın ele geçmesiyle beraber İdlip çok büyük oranda rejimden temizlenmiş ve muhaliflere Lazkiye yolunun tamamen açıldığı iddiaları ortaya atılmıştır. Muhaliflerin, Lazkiye şehrine doğru ilerleyerek rejimi kalbinden vuracağı ve Lazkiye'nin ele geçirilmesinin savaşı bitirebileceği yorumları yapılmaya başlanmıştır.[47]

Muhalifler, Haziran ayının başında Eriha'dan Lazkiye yönüne doğru ilerlemeye başlamış ve çatışmalar Alevi köylerinin olduğu Kürt Dağı etrafında yoğunlaşmıştır.[48]

2015 yılının yaz aylarında Nusayriye Dağları'nın kuzeyini oluşturan ve İdlip ile Lazkiye illeri arasında kalan Türkmen Dağları çatışmaların odak noktalarından biri haline gelmiştir.[49] Ayrıca 2015 yılı Yaz mevsimi boyunca Bayır-Bucak Türkmenleri ile Suriye rejimi arasında çatışmalar da devam etmiştir.

Eylül 2015'ten itibaren Rus saldırıları Lazkiye'deki Türkmen gruplar ve diğer muhalifleri hedef almaya başlamıştır. Rusya'nın Lazkiye'deki Bayır-Bucak bölgesine saldırmasına Türkiye'nin tepkisi çok sert olmuştur. Rusya'nın Ankara Büyükelçisi Andrey Karlov Türkiye Dışişleri Bakanlığı'na çağrılarak Rusya'nın operasyona bir an önce son vermesi gerektiği ifade edilmiştir.[50]

24 Kasım 2015'te Türkiye hava sahasını ihlal eden Rus savaş uçağı düşürülmüştür.[51] Türkiye'nin bu hamlesi üzerine Türkiye-Rusya ilişkileri bozulmuştur. Rusya bu olaydan sonra da bölgeyi bombalamaya devam etmiştir.[52] Türkmenlerin bir bölümü Türkiye'ye gelmek zorunda kalmıştır.[53] Ayrıca, Türkiye'den bölgeye yardım sevkedilmiştir.[54]

16 Aralık'ta Türkmen Dağları ile Kürt Dağı arasındaki kritik El Nuba Dağları'nın kontrolünün rejim güçlerince ele geçirildiği belirtilmiştir.[55]

31 Aralık'ta Türkmen Dağı'nın güneydoğu ucundaki Burc el Kassab'a saldıran rejim, zirveyi ele geçirmiştir. 2 Ocak'ta tepe Ahrar'uş Şam ve El Nusra Cephesi'ne bağlı güçlerce yeniden ele geçirilmiştir.[56]

13 Ocak'ta Salma'nın Suriye rejimi ve müttefiklerinin eline geçtiği belirtilmiştir. Böylece 2012'den beri muhaliflerde olan kasabanın yüksek rakımda bulunması sebebiyle, Türkmen Dağı rejim saldırılarına açık hale gelmiştir.[9]

18 Ocak'ta muhalif güçler, 'Safları Sıklaştırın' isimli operasyon odasını oluşturduklarını ilan etmişlerdir. Ceyşul İslam, Ahraruş Şam, Feylak’üş Şam, Ceyş’ül Nasr, Cebeli İslam Tugayı, Cephetül Şamiye, Ensar’üş Şam Taburları, Nusret Cephesi, 10. Tugay, 13. Tümen, Şam’ul İslam ve Sulkur El-Cebel Tugayından oluşan koalisyon, aynı gün Murtlu bölgesi, Beyt Ablak tepesi ve Zeytun bölgesini yeniden denetimleri altına almıştır.[57]

25 Ocak'ta rejim güçleri ve müttefikleri Rabia kasabasını ele geçirmiştir. Böylece Türkmen Dağı'nda dengeler rejim lehine bozulmaya başlamıştır.[8]

27 Ocak'ta rejim güçleri Kürt Dağı'nın kuzeyindeki Uveynat, El Mazra, Düveyraka, Rüveysat El Mualaka köyleri ve Mulka Dağı'nı ele geçirmiştir. El Nusra Cephesi ve Türkistan İslami Partisi geri çekilmek zorunda kalmıştır. Rejim güçlerinin arasında savaşan Rus subaylar olduğu da belirtilmiştir.[17]

29 Ocak'ta Türkmen Dağı'nın düşmek üzere olduğu iddia edilmiştir. Bölgede savaşan Türkmen savaşçılar, Rus savaş uçaklarına karşı mühimmat eksikliği olduğunu ifade etmiş, Türkmen Dağı'nın düşmek üzere olduğunu belirtmiş ve Türkiye'ye acil yardım çağrısı yapmışlardır.[10][12][58]