Refik Turan

1956 yılında Isparta'da doğudu. İlköğrenimini  1967 yılında tamamladıktan sonra Isparta Lisesi'nden mezun oldu (1974). Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü'ne geçerek 1978'de mezun oldu. Üniversitenin Genel Türk Tarihi Kürsüsü’nde yüksek lisansını (1980) ve doktorasını tamamladı (1983). Gazi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü Tarih Eğitimi Anabilim Dalına yardımcı doçent olarak atanmasından sonra 1989'da doçent 1995'te ise profesör oldu. 6 Mart 2015 Tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onayı ile Türk Tarih Kurumu'na başkan olarak atandı.[1][2][3]

TTK'daki görevine gelmesinden sonra ilk olarak 1915 olayları üzerine çalışacağını açıkladı. Bu olayların akademik, politik ve propagandasal yönlerine dikkat çekti. Tartışmaların ana odağında Ermenistan ve Türkiye olmaktan çok Türkiye ile büyük güçler olduğunu ifade etti.[4] Katıldığı bir toplantıda dünya tarihinde en önemli olayların başında İslam dininin doğmasını ve Türklerin bu dini kabul etme süreci olarak sıraladı.[5] Türkiye'de halen daha tartışılan Lozan Antlaşması'nı başarılı ve kazanılan savaşlarla orantılı bir antlaşma olarak görmediğini bildirdi. Bu söylemi Türk Tarih Kurumu eski başkanlarından Yusuf Halaçoğlu'nun tepksini çekti.[6] Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Suriye'nin kuzey bölgesinde başlattığı Fırat Kalkanı Harekâtı'nı ise I. Selim döneminde kazanılan Mercidabık Muharebesi'ne benzetti.[7]

Kurum Başkanlığı döneminde Türkiye’nin güncel ve tarihten gelen meselelerine dair olan konular başta olmak üzere, Ermeni Meselesi, Pontus, Ege Adaları, Kıbrıs, Balkanlar, Doğu Akdeniz, Karadeniz, Orta Asya, Kafkasya, Suriye ve diğer tarih ve kültür konularınında belgeseller hazırlatarak, bunları TTK TV aracılığı ile kamuoyu ile buluşturdu.[8]

Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Refik Turan, Ayasofya'nın daha önceden sıfır meridyeni olarak kabul edildiğini belirterek, "Saatin bir yerden başlaması, bir yerin sıfır meridyen olarak tayin edilmesi sadece bilimsel bir vaka değil, siyasi iradenin dünya üzerindeki gücünü gösterdiğini, Bunu İngilizlerin 1884'te Greenwich'e taşıdığını ve 'Saatin başladığı yer burasıdır.' dediğini ifade ederek, Günün birinde Ayasofya'ya bu hakkın geri döneceğine inandığını belirtti.[9]

22. Uluslararası Türk Dünyasına Hizmet Edenler Ödülü, Türk Tarih Kurumu'ndaki çalışmaları ve hizmetleri sebebiyle kurum başkanı Turan'a verildi.[10] Azerbaycan Milli İlimler Akademisi (AMİA) Tarih Enstitüsü, Turan'a ilmi çalışmaları ve iki ülke arasındaki akademik ilişkilerin gelişmesine sunduğu katkılardan dolayı fahri doktora verdi[11] Turan aynı zamanda Türk Cumhuriyetleri 25. Yıl Madalyası sahibidir [12] ve Türk Tarihi alanında yapmış olduğu faaliyetlerden dolayı Anadolu Medya Ödülü'ne layık görülmüştür.[13]

Turan'ın aldığı muhtelif görev ve üyelelikleri şöýledir[14];

1. 1984-1987 Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Yönetim Kurulu Üyesi
2. 1984-1991 Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilimler Eğitimi Bölüm Başkanı
3. 1991-1994 Milli Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurumu Başkanlığı Bilim Danışmanı
4. 1993-1995 Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Tarih Eğitimi Anabilimdalı Başkanı
5. 1995-1997 Kültür Bakanlığı, Yayımlar Dairesi Başkanlığı Üyesi
6. 1995-1998 Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Tarih Eğitimi Bölüm Başkanı
7. 1995-2001 Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Bilim ve Yürütme Kurulu Üyesi
8. 1995-2004 Milli Eğitim Bakanlığı Yayımlar Daire Başkanlığı Yayın Kurulu Üyesi
9. 1995-2002 Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Fakültesi Dekanı
10. 2015-2020 Türk Tarih Kurumu Başkanı
11. 2015-2020 Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumumu Yönetim Kurulu Üyesi
12. 2016- Gazi Üniversitesi Rektörlüğü Yönetim Kurulu Üyesi

Kitapları

• Refik Turan, Mustafa Safran, Muhammed Şahin, Semih Yalçın; Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Siyasal Kitabevi, 1994
• Refik Turan, Nevin Ergezer; Genel Türk Tarihi I, II, III cilt - Ocak Yayınevi, 1994
• Refik Turan; Türkiye Selçuklularında Hükümet Mekanizması Vezir ve Divan , Milli Eğitim Bakanlığı, 1995
• Reşat Genç, Refik Turan, Ayhan Pala; Milli Tarih 6-7, Gendaş Yayınları, 1994
• Refik Turan; Selçuklu Tarihi El Kitabı, Grafiker Yayınları,
• Refik Turan, Güray Kırpık; Süleymanşah, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2018
• Refik Turan, Güray Kırpık; Çaka Bey, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2017
• Refik Turan, Güray Kırpık; 100. Yılında Kudüs, Matsa Basımevi, 2017

Kitap Bölümleri

• Tarih İçinde Harput, Bölüm Adı: Anadolu'nun Gazi Ünvanlı İlk Türk Beyleri, Fırat Üniversitesi Yayınları, 1992
• Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Bölüm Adı: Kültür Alanındaki Gelişmeler, Atatürk Araştırma Merkezi, 2002
• Türkler Ansiklopedisi, Bölüm Adı: Türkiye Selçukluları ve Anadolu Beyliklerinde Teşkilât, Yeni Türkiye Yayınları, 2002
• Sosyal Bilgilerin Temelleri, Bölüm Adı: Sosyal Bilgiler Disiplininde Tarihin Yeri ve Önemi, Maya Yayınları, 2010
• İslam Medeniyeti, Bölüm Adı: Selçuklu Medeniyeti ve Müesseseleri, Siyer Yayın, 2017

Kitap Editörlüğü

• Refik Turan, Selçuklu Tarihi El Kitabı, Grafiker Yayınları, 2012
• Refik Turan, Kadir Ulusoy, Sosyal Bilgilerin Temelleri, Pegem Akademi Yayıncılık, 2013