Prusya

Prusya (Almanca: Preußen), tarihin değişik dönemlerinde değişik anlamlarda kullanılmış bir deyim olmakla birlikte en çok 1713-1867 yılları arasında kendisine Prusya Krallığı adını veren Alman devleti anlamında kullanılır.

Prusya
Preußen
Prusya
1525-1947
Bayrak (1892–1918)
Arma (1701–1918)
Slogan
Gott mit uns  (Almanca)
"Tanrı bizimle"
En geniş sınırlarında Prusya (mavi), Alman İmparatorluğu'nu yöneten devlet olarak.
Başkent Königsberg, daha sonra Berlin
Yaygın diller Almanca (resmi)
Hükûmet Monarşi
Dük1  
 1525–1568
I. Albert (ilk)
 1688–1701
III. Frederick (son)
Başbakan1, 2  
 1918–1920
Paul Hirsch (ilk)
 1933–1945
Hermann Göring (son)
Tarihçe  
 Kuruluşu
1525
 Brandenburg ile birlik
27 Ağustos 1618
18 Ocak 1701
 Bağımsız Prusya Devleti
9 Kasım 1918
 Feshedilme (de facto)
30 Ocak 1934
 Dağılışı
1947
Yüzölçümü
 Toplam
297.007 km2 (114.675 sq mi)
Nüfus
 Sayılan
41915040
1 Devletin başında olan kişiler ilk ve son olarak numaralandırılmıştır. Daha fazla bilgi için Prusya hakkında İngilizce Vikipedi'de bilgi mevcuttur.
2 Ministerpräsident rütbesi 1792'de Prusya bir krallıkken getirildi ve Başbakan'lar devletin başındaki kişilerdir.

Tarihçe

Baltık Denizi kıyısında bir bölge olan Prusya başlangıçta, Brandenburg Dükalığı olarak Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'nun bir parçasıydı ve başkenti Königsberg (Kaliningrad) idi. İspanya Veraset Savaşı (1701-1713) sırasında İngiltere, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu, Hollanda. Portekiz ve Savoya Dükalığı ittifakında savaşa katılmıştır. İttifakın Fransa karşısında zafer kazanmasıyla imzalanan Utrecht Barışı'yla Brandenburg Dükalığına krallık statüsü tanınmıştır. Bu tarihten sonra Prusya Krallığı olarak bilinecektir, başkenti ise Berlin olacaktır.

1806 yılında krallık, Napolyon Bonapart önderliğindeki Fransız ordusuna yenilince topraklarının büyük bir kısmını kaybeder ve Fransa ile ittifak kurmak zorunda kalır. Napolyon'un 1812'deki Rusya seferinde başarısız olup büyük güç kaybetmesini fırsat bilen Prusya, Fransa'yla olan ittifakını bozar ve koalisyon güçleriyle birlikte 1813 Leipzig ve 1815 Waterloo savaşlarında Fransızları mağlup ederler. 1815'deki Viyana Kongresi'nde Prusya, sınırlarını batıdaki Saar nehrinden doğudaki Neman nehrine kadar genişletir. Ancak krallık toprakları hâlâ ikiye bölünmüş durumdadır. Çünkü Hannover, Braunschweig, Hamburg ve Bremen gibi bağımsız prenslikler ve şehir devletleri ülkeyi coğrafî olarak ikiye bölmektedir.

1867 yılında Prusya kralı I. Wilhelm, Otto von Bismarck'ı başbakanlığa atadı. Bismarck, Danimarka, Avusturya ve Fransa'ya açtığı savaşlarla Alman bölgelerini bir bayrak altında topladı ve Alman İmparatorluğu'nu kurdu. Prusya kralı I. Wilhelm de artık Almanya'nın Kayzer Wilhelm'i oldu. Bu tarihten sonra Prusya Alman İmparatorluğu'nun en büyük parçası olarak kaldı. 1934 yılında Naziler Prusya tanımını tamamen ortadan kaldırdılar.

II. Dünya Savaşı sonrasında Prusya toprakları Polonya ile Rusya arasında paylaşıldı. Günümüzde Litvanya ile Polonya arasında kalan Rusya'ya ait Kaliningrad şehri eskiden Königsberg adıyla Doğu Prusya'nın başkenti idi. Prusya, Avusturya ile birlikte "Alman düalizminin" (Alman ikiliğinin) temeli olarak bilinir.

Demografi

Nüfus

1871 yılında Prusya'nın nüfusu 24.69 milyon olarak ölçüldü-ki bu Alman İmparatorluğunun nüfusunun %60'ıydı-.[1] 1910 yılında nüfus 40.17 milyona yükseldi (Alman İmparatorluğunun) nüfusunun %62'si). 1914'te Prusya 354,490 km² alana sahipti. Mayıs 1939'da Prusya 297,007 km² alana ve 41,915,040 kişiye sahipti.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. Büsch, Otto; Ilja Mieck; Wolfgang Neugebauer (1992). Otto Büsch (Ed.). Handbuch der preussischen Geschichte (Almanca). 2. Berlin: de Gruyter. s. 42. ISBN 978-3-11-008322-4.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.