Postmodern darbe

Postmodern darbe, askerin yönetime direkt el koymayıp medya aracılığıyla hükûmetin istifaya zorlanmasıdır.[1][1][2] 1997 yılı Şubat ayında yapılan Millî Güvenlik Kurulu'nun aylık toplantısı sonucu alınan ve 28 Şubat Kararları diye bilinen kararlar ile gelişen olayların ilk olarak Radikal yazarı Türker Alkan'ın 13 Haziran 1997 tarihli ve "Postmodern bir askerî müdahale" başlıklı yazısında tanımlanmasıyla gündeme girmiş ve Cengiz Çandar'ın etkisiyle yabancı basında da kullanılmaya başlanmıştır.[3] Bu sözün ilk olarak Cengiz Çandar tarafından kullanıldığı iddia edilse de, Çandar ilk olarak 28 Haziran 1997 günkü yazısında bu olaydan "postmodern darbe" diye söz etmektedir.[3] Yabancı basında da "28 Şubat Kararları" süreci kendisinden "postmodern darbe" olarak söz ettirmiştir.[4][5][6] Siyasi literatüre giren bu tanımlama ile birlikte "28 Şubat süreci" birçok kitaba konu olmuştur.[7][8]

2000 yılında Sırbistan'daki eylemler[9] 2001 yılında başarısız olan Belarus'daki eylemler, 2003 yılında Gürcistan'da gelişen "Gül Devrimi"[10] ile Kasım 2004 ile Ocak 2005 arasında Ukrayna'da gelişen ve "Turuncu Devrim" olarak adlandırılan süreç de yabancı basında "postmodern darbe" olarak adlandırılmıştır.[9][11][12] 2006 yılında da Venezuela'da Hugo Chavez karşıtları tarafından yapılan eylemler "postmodern darbe" girişimi olarak değerlendirilmektedir.[12]

Ancak "postmodern darbe" teriminin Türkiye'de ve dünyada kullanımı arasında belirgin bir ayrım bulunmaktadır. Bu terim, Türkiye'de ordunun siyasi hükûmete yapılacakları ve yapılmayacakları dikte ettirdiği, yani demokratik olmayan bir kurumun demokrasinin işleyişine müdahalesini anlatmak için kullanılmaktadır.[3] Oysaki dünya üzerinde özellikle "Turuncu Devrim" için Guardian yazarı Jonathan Steele tarafından öne sürülen görüşe göre, otoriter olan bir hükûmetin işleyişine, ABD kaynaklı hükûmet dışı örgütler (İngilizce:Nongovernmental organizations - NGO) tarafından desteklenen toplumsal hareketlerle müdahale edilmesi anlamında kullanılmaktadır.[10][11] [13]

Diğer taraftan postmodern durum(veya 'ileri modernlik'), ekonominin küreselleşmesi ve özellikle sermaye birikimi ve hareketi ile ulusal ekonomilerin piyasa mekanizmaları vasıtasıyla bütünleşmesi gibi güncel sosyo-ekonomik özelliklere işaret eder.[14]