Palau

Palau ya da resmî adı ile Palau Cumhuriyeti, bir Okyanusya ülkesidir. Papua Yeni Gine'nin kuzeyindedir. 1994 yılında ABD himayesinden çıkmıştır. Yerli halk dilinde adı 'Belau'dur. Büyük Okyanus'un güneyindedir.

Palau
Belu’uera Belau (Palauca)
Republic of Palau (İng.)
Palau Cumhuriyeti
Arma
Slogan
Rainbow’s End
(Türkçe: Gökkuşağının Sonu)
Millî marş
Belau loba klisiich er a kelulul
Başkent Melekeok
En büyük Koror
Resmî diller İngilizce, Palauca
Tanınan bölgesel diller Japonca, Sonsorolece, Tobianca
Hükûmet ABD ile Serbest Birlik Sözleşmesiyle bağlı Başkanlık Sistemi
 Başkan
Surangel Whipps Jr.
 İlan etti
1 Ekim 1994
Nüfus
 2018 tahminî
17.907 (224.)
 2013 sayımı
20.918
 Yoğunluk
46,7/km2 (121,0/sq mi)
GSYİH (SAGP) 2020 tahminî
 Toplam
250 milyon $ (185.)
 Kişi başına
14.159 $[1] (85.)
GSYİH (nominal) 2020 tahminî
 Toplam
251 milyon $ (190.)
 Kişi başına
14.233 $[1] (50.)
İGE (2019)  0.826[2]
çok yüksek · 50.
Para birimi Amerikan doları (USD)
Zaman dilimi UTC+9 (UTC)
Telefon kodu 680
İnternet alan adı .pw

Coğrafya

Kuzeyde Palau adlı adalar grubunu, güney batıda Sonsorol, Merir, Pulo Anna ve Tobi adlı küçük mercan adaları ile Helen Resifini kapsar. Yaklaşık 350 adadan oluşmaktadır. Ben

Palau'ya bağlı adalar Caroline Adalarının batı ucunu oluşturur. Yüksekliği 217 m'ye ulaşan Babelthuap Adası 143 km²'lik yüz ölçümüyle en büyük adadır. Babelthuap'ın hemen güneyinde yer alan ve yaklaşık 628 m'ye yükselen Koror adası cumhuriyetin başkenti ve nüfusu en büyük yerleşim yeridir. 2007 ye kadar ülkeye başkentlik yapmış ve o yıl ise hükûmet başkenti Ngerulmud'a taşımıştır.

Palau'nun iklimi tropikaldir. Koror adasında yıllık ortalama sıcaklık 28 °C'dir. Yıllık yağış miktarı Koror adasında 3,800 mm, Angaur adasında ise 3,290 mm'dir. Toprağın verimli olduğu Palau adalar grubunun kıyı kesimlerinde Mangrov bataklıkları, iç kesimlerinde ise savanlar, hindistan cevizi ağaçları ve yağmur ormanlarıyla kaplı tepeler vardır.

Tarih

1543'te İspanyol denizci Ruy López de Villalobos'un ulaştığı Palau, üç yüz yıldan fazla süreyle İspanyol egemenliğinde kaldı. Palau adalar grubu Mariana ve Caroline adaları ile birlikte 1899'da Almanya'ya satıldı. Japonlar 1914'te ele geçirdikleri Palau adalar grubunda madenciliği, plantasyon tarımını ve ticari balıkçılığı geliştirdiler. II. Dünya Savaşı'nda Japonya'nın önemli bir deniz üssü olan adalar grubu 1944'te ABD kuvvetlerinin eline geçti.

Palau 1947'de ABD denetiminde Birleşmiş Milletler Pasifik Adaları Vesayet Bölgesi'nin bir parçası oldu. Yapılan iki referandumun ardından (1979'da Palau'nun Mikronezya'ya katılması için yapılan referandum sonucunda dil ve kültür farklılıkları yüzünden hayır kararı çıktı.) 1981'de bir anayasa kabul edildi ve aynı yıl seçimler yapıldı. 1981'de iç işlerinde bağımsız bir cumhuriyet olan Palau 1982'de ABD ile Serbest Birlik Sözleşmesi imzaladı. Sözleşmeye göre ABD Palau'da askeri üsler bulundurma hakkına sahip olacak, karşılığında ülkenin güvenlik ve savunmasından sorumlu olacak ve mali yardımda bulunacaktı. 1982'den 1994'e kadar uzanan geçiş sürecinde adadaki küçük, ama güçlü bir azınlık adada sürekli ABD askeri gücü, özellikle nükleer güç bulundurulmasına karşı çıktı ve düzenlenen şiddet eylemlerinde 1985 ve 1988 yıllarında iki ada yöneticisi öldürüldü.1994'te yapılan halk oylamasında ABD ile yapılan Serbest Birlik Sözleşmesi'nin devamı şartıyla bağımsızlık kararı alındı.

Nüfus

Palau'ya bağlı adaların Okyanusya'nın batı eşiğinde bulunması, çeşitli etnik toplulukların önemli ölçüde birbirine karışmasına yol açmıştır. Palau'nun yerli halkının % 70'ini Mikronezyalılar, Polinezyalılar ve Melanezyalı halklarının birbirlerine karışmasından oluşan Palau halkından oluşur.

Adalar grubunda çeşitli Asyalı ve Avrupalı azınlıklar da yaşar. Halkın büyük çoğunluğu Hristiyandır. Konuşulan diller Endonezce ile akraba olan Palau dili, Sonsoral-Tobi dili, İngilizce ile Japonca'dır.

Ekonomi

Palau'da Turizm ve balıkçılık yaygın ekonomik etkinliklerdir. Tarım ve hayvancılık faaliyetleri geçimlik olarak yapılır. Adalar arasındaki ulaşım büyük ölçüde hava ve deniz yolu ile yapılır. Koror Adası köprüyle Babelthuap'a, geçitlerle de Arakabesan ve Malakal adalarına bağlanır. Mikronezya, Guam, Filipinler ve Avustralya'ya hava yolu bağlantısı vardır.

Yönetsel koşullar

Yürütme gücünün başında, 4 yıl için halk tarafından seçilen bir başkan bulunur. Başkan hem devlet hem hükûmet başkanı sayılır. Yasama organı olan Palau Ulusal Kongresi 16 üyeli Temsilciler Meclisi ve 9 üyeli senatodan oluşur.

  1. "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org.
  2. Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.