Omar M. Yaghi

Omar M. Yaghi (Arapça: عمر مونّس ياغي; d. 9 Şubat 1965) , Berkeley California Üniversitesi'nde James ve Neeltje Tretter Kimya Bölümü Profesörü ve ABD Ulusal Bilimler Akademisi'nin seçilmiş bir üyesidir.[1]

Omar Mwannes Yaghi
Doğum 9 Şubat 1965 (1965-02-09)
Amman, Ürdün
Eğitim University at Albany, SUNY
University of Illinois, Urbana-Champaign
Harvard University
Ödüller AAAS Newcomb Cleveland Prize (2007)
RSC Centenary Prize (2010)
King Faisal International Prize (2015)
Mustafa Prize (2015)
Albert Einstein World Award of Science (2017)
BBVA Foundation Frontiers of Knowledge Award in Basic Sciences (2018)
Wolf Prize in Chemistry (2018)
Prince Sultan bin Abdulaziz International Prize for Water (2018)
ENI award for Energy (2018)
Gregori Aminoff Prize (2019)
August-Wilhelm-von-Hofmann-Denkmünze (2020)
Resmî site yaghi.berkeley.edu
Kariyeri
Dalı Kimya
Çalıştığı kurumlar Kaliforniya Üniversitesi (Berkeley)
Doktora
danışmanı		 Prof. Walter G. Klemperer

Gençliği ve eğitim

Yaghi, Filistinli mülteci bir ailenin[2] çocuğu olarak 1965 yılında Amman, Ürdün'de doğdu.[3][4] Çok çocuklu, elektriksiz ve temiz suya sadece sınırlı erişimi olan bir evde büyüdü.[5] 15 yaşında babasının teşvikiyle Amerika Birleşik Devletleri'ne taşındı.[6] Çok az İngilizce biliyor olmasına rağmen, Hudson Valley Community College'da derslere başladı. Daha sonra üniversite eğitimini bitirmek için SUNY Albany üniversitesine geçti. Yüksek lisans eğitimine Illinois Üniversitesi, Urbana-Champaign'da başladı, doktora derecesini 1990 yılında Walter G. Klemperer rehberliğinde aldı. Profesör Richard H. Holm ile Harvard Üniversitesi'nde (1990-1992) Ulusal Bilim Vakfı Doktora Sonrası Araştırmacısı olarak görev yaptı.

Kariyeri

Arizona Eyalet Üniversitesi'nde öğretim görevlisi ve yardımcı doçent (1992–1998), Michigan Üniversitesi Robert W. Parry Kimya Profesörü (1999-2006), California Üniversitesi, Los Angeles Christopher S. Foote Kimya Profesörü ve Irving ve Jean Stone'un Fizik Bilimleri Kürsüsü'nün sahibi (2007-2012) olarak görev yaptı.[7]

2012 yılında, şu anda James ve Neeltje Tretter Kimya Profesörü olduğu Kaliforniya Üniversitesi Berkeley'e taşındı. Berkeley Küresel Bilim Enstitüsü Kurucu Direktörü'dür. Aynı zamanda California Üniversitesi, Berkeley ve Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı Kavli Enerji NanoSciences Enstitüsü'nün yanı sıra BASF California Araştırma Birliği'nin eş direktörüdür.

Profesyonel çalışmaları

Yaghi, açık çerçeveler yapmak için moleküler yapı taşlarını güçlü bağlarla birleştirmeyle ilgili yeni bir kimya alanı olan retiküler kimyaya öncülük etti.[8][9][10] En tanınmış eseri, metal-organik çerçeveler (metal-organic frameworks, MOF),[11][12] zeolitik imidazolat çerçeveler (zeolitic imidazolate frameworks, ZIF),[13] ve kovalent organik çerçeveler (covalent organic frameworks, COF) olarak bilinen yeni bileşik sınıflarının tasarımı ve üretimidir.[14] MOF'lar son derece yüksek yüzey alanları (MOF-177 için 5.640 m2/g)[15] ve çok düşük kristal yoğunlukları (COF-108 için 0,17 g.cm−3) ile öne çıkmaktadır.[16] Yaghi ayrıca moleküler dokumaya öncülük etti ve dünyanın atomik ve moleküler seviyelerde dokunan ilk materyalini (COF-505) sentezledi.[17][18]

Bu malzemeleri hidrojen ve metan depolama,[19][20] karbondioksit yakalama ve depolama[21][22] ve çöl havasından su toplama gibi temiz enerji teknolojilerinde uygulama çabalarına öncülük etmektedir.[23]

Dünyada en çok atıf alan ikinci kimyagerdir (2000-2010).[24]

Ödülleri

Yeni malzemelerin tasarım ve sentezindeki başarıları ile Amerikan Kimya Derneği ve Exxon Co.'nun (1998) Katı Hal Kimya Ödülü ve İtalyan Kimya Derneği Sacconi Madalyası (2004) kazandı. Hidrojen depolama konusundaki çalışmaları ABD Enerji Hidrojen Programı Ödülü (2007) tarafından kabul edildi. Metal-organik çerçevelerin teorisi, tasarımı, sentezi ve uygulamaları için Malzeme Araştırmaları Derneği Madalyası aldı[25] ve Science'da yayınlanan en iyi makale için Amerikan Bilimi Geliştirme Derneği Newcomb Cleveland Ödülü aldı (2007).[26] Yaghi, Amerikan Kimya Derneği Malzeme Kimyası Ödülü (2009),[27] Izatt-Christensen Uluslararası Ödülü (2009),[28] Kraliyet Kimya Derneği Yüzüncü Yıl Ödülü (2010),[29] ve Çin Nano Ödülü (2013) kazandı.[30] 2015 yılında hem Kral Faysal Uluslararası Kimya Ödülü[31] hem de Nanobilim ve Nanoteknoloji alanında Mustafa Ödülü'ne layık görüldü.[32] 2016 yılında Retiküler Kimya'yı kurması onuruna Temel ve Mühendislik Bilimleri TÜBA Akademi Ödülü'ne layık görüldü.[33][34] 2017 yılında Yaghi'ye Royal Society of Chemistry tarafından Spires Memorial Ödülü,[35] Kral II. Abdullah tarafından Birinci Derece Mükemmellik Madalyası,[36] Japonya Koordinasyon Kimyası Uluslararası Derneği Ödülü,[37] Anorganik Kimyada Bailar Madalyası,[38] Kuveyt Temel Bilimler Ödülü,[39] ve Dünya Kültür Konseyi tarafından verilen Albert Einstein Dünya Bilim Ödülü ile ödüllendirildi.[40] Yaghi, 2018 yılında Retiküler Kimyaya öncülük ettiği için Temel Bilimlerde BBVA Vakfı Bilginin Sınırları Ödülü'nü kazandı;[41] ayrıca 2018'de metalik organik çerçeveler aracılığıyla retiküler kimyaya ve kovalent organik çerçevelere öncülük ettiği atfıyla Wolf Kimya Ödülü aldı.[42][43] Metal-organik çerçeveler kullanarak çöl havasından su toplama çalışması[44][45][46], İsviçre'deki Dünya Ekonomik Forumu tarafından yeni gelişen önemli 10 teknolojiden biri olarak gösterildi[47] ve 2018 Prens Sultan bin Abdulaziz Uluslararası Su Ödülü ile ödüllendirildi.[48] Yaghi ayrıca metan depolama, karbondioksit yakalama ve dönüştürme ve çöl havasından su toplama gibi temiz enerji çözümlerine çerçeve kimyası uygulama konusundaki çalışmalarından dolayı 2018 Eni Ödülü'nü aldı.[49][50] Retiküler kimyanın geliştirilmesi için İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından 2019 Gregori Aminoff Ödülü ile onurlandırıldı.[51] 2019'da ayrıca Birleşik Arap Emirlikleri'nin MBR Bilimsel Mükemmellik Madalyası[52] ve Nano Araştırma Ödülü'nü aldı.[53] Yaghi, retiküler kimyaya katkısı ve öncü MOF'lar, COF'ler ve moleküler dokuma için Alman Kimya Derneği'nin 2020 August-Wilhelm-von-Hofmann-Denkmünze altın madalyasıyla ödüllendirildi.[54] Yaghi ayrıca, metal-organik çerçeveler kullanarak çöl havasından su toplamanın etkili gelişimi için 2020 Kraliyet Kimya Derneği Sürdürülebilir Su Ödülü'nü aldı.[55]

Kaynakça
  1. " National Academy of Sciences Elects Members and Foreign Associates " 19 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., National Academy of Sciences, Retrieved on 30 April 2019.
  2. "Arşivlenmiş kopya" عمر ياغي في مؤسسة الكويت للتقدّم العلمي. alqabas.com (Arapça). 6 Aralık 2017. 7 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
  3. " Omar Yaghi Winner of Wolf Prize in Chemistry - 2018 " 14 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Wolf Foundation, Retrieved on 4 March 2018.
  4. " Acceptance speech of Albert Einstein World Award of Science by Professor Omar M. Yaghi " 14 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., World Cultural Council, Retrieved on 4 March 2018.
  5. " Omar Yaghi: Harvesting water from desert air " 6 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., [ Molecular Frontiers Symposium "Planet Earth: A Scientific Journey", at Stockholm University, May 9-10, 2019 ], Retrieved on 30 December 2019.
  6. " The Alchemist " 28 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Forbes, Retrieved on 1 February 2018.
  7. " Wolf Prize in Chemistry ", Angewandte Chemie, Retrieved on 9 January 2020.
  8. " Omar Yaghi wins Albert Einstein World Award of Science ", Chemical & Engineering News, 10 July 2017. Retrieved on 12 March 2018.
  9. " Makoto Fujita and Omar Yaghi win Wolf Prize in Chemistry " 1 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Chemical & Engineering News, 19 February 2018. Retrieved on 12 March 2018.
  10. " Spiers Memorial Lecture - Progress and prospects of reticular chemistry " 19 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Royal Society of Chemistry, 18 August 2017. Retrieved on 12 March 2018.
  11. K. Sanderson (2007). "Materials Chemistry: Space Invaders". Nature. 448 (7155): 746-8.
  12. S.F. Robert (2008). "Framework Materials Grab CO2 and Researchers' Attention". Science. 319 (5865): 893.
  13. " Combinatorial Crystals ", Chemical & Engineering News, 18 February 2008. Retrieved on 12 March 2018.
  14. " Porous Crystalline Organic Frameworks ", Chemical & Engineering News, 28 May 2007. Retrieved on 12 March 2018.
  15. A.G. Wong-Foy (2006). "Exceptional H2 Saturation Uptake in Microporous Metal-Organic Frameworks". Journal of the American Chemical Society. 128 (11): 3494-5.
  16. H.M. El-Kaderi (2007). "Designed Synthesis of 3D Covalent Organic Frameworks" (PDF). Science. 316 (5822): 268-72. 26 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
  17. " Weaving of organic threads into a crystalline covalent organic framework " 16 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Science (journal), Retrieved on 16 June 2019.
  18. " First materials woven at atomic and molecular levels: Weaving a new story for COFs and MOFs " 17 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ScienceDaily, Retrieved on 16 June 2019.
  19. " Crystal Sponges " 13 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Chemical & Engineering News , 21 January 2002. Retrieved on 12 March 2018.
  20. " Porous Crystals Soak Up Hydrogen " 13 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Chemical & Engineering News, 19 May 2003. Retrieved on 12 March 2018.
  21. " A Better Way to Capture Carbon ", MIT Technology Review, 15 February 2008. Retrieved on 12 March 2018.
  22. " Super-sized molecular sponges boost carbon capture " 4 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Chemistry World, 7 May 2008. Retrieved on 12 March 2018.
  23. " This new solar-powered device can pull water straight from the desert air " 26 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Science Magazine, April 13, 2017. Retrieved on March 10, 2018.
  24. Top 100 Chemists, 2000-2010 29 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. ScienceWatch.com. Thomson Reuters.
  25. "MRS Medal: 2007 MRS Medal Award Recipient". Materials Research Society. 10 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2010.
  26. "AAAS Awards: Newcomb Cleveland Prize Recipients". American Association for the Advancement of Science. 23 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2010.
  27. " ACS Award In The Chemistry Of Materials " 21 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Chemical & Engineering News, 16 February 2009. Retrieved on 28 January 2018.
  28. " Omar Yaghi Is Izatt-Christensen Awardee " 21 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Chemical & Engineering News , 14 September 2009. Retrieved on 28 January 2018.
  29. " Centenary Prize 2010 Winner " 21 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Royal Society of Chemistry, Retrieved on 28 January 2018.
  30. " Introduction to ChinaNANO 2013 " 28 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2014 Chinese Physical Society and IOP Publishing Ltd , Retrieved on 28 January 2018.
  31. "King Salman to Honour Winners of 37th Annual King Faisal International Prize". PR Newswire. 25 Şubat 2015. 21 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2017.
  32. "Mustafa (PBUH) Prize awarded". Iran Daily. 26 Aralık 2015. 21 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2017.
  33. "Omar M. Yaghi's biography". 27 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
  34. "TÜBA 2016 Akademi Ödülleri'ni kazananlar açıklandı". ABC Haber. 16 Kasım 2016. 27 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2017.
  35. "Spiers Memorial Award 2017 Winner". Royal Society of Chemistry. 27 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2017.
  36. "King honors Jordanian chemist". Petra. 16 Mayıs 2017. 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2017.
  37. " Professor Omar M. Yaghi wins 2017 Japan Society of Coordination Chemistry International Award " 21 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., UC Berkeley College of Chemistry Press Release, 12 September 2017. Retrieved on 27 January 2018.
  38. " 2017 John C. Bailar, Jr. Medal & Lectureship " 21 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., University of Illinois, Retrieved on 1 February 2018.
  39. " Kuwait Prize and Scientific Production Prize Winners " 13 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., KFAS News, 8 November 2017. Retrieved on 27 January 2018.
  40. "2017 World Cultural Council Awards". EurekAlert!. 30 Mayıs 2017. 30 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2017.
  41. BBVA FOUNDATION. " Pioneering chemist Omar Yaghi wins the Frontiers of Knowledge Award in Basic Sciences" 21 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., EurekAlert!, 23 January 2018. Retrieved on 26 January 2018.
  42. " The 2018 Wolf Prize laureates have been announced " 21 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Wolf Foundation, 12 February 2018. Retrieved 10 March 2018.
  43. "Jerusalem Post - Wolf Prizes 2018". 21 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
  44. " Water Adsorption in Porous Metal–Organic Frameworks and Related Materials " 31 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Journal of the American Chemical Society, 3 March 2014. Retrieved on 20 June 2018.
  45. " Water harvesting from air with metal-organic frameworks powered by natural sunlight " 8 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Science Magazine, 28 April 2017. Retrieved on 20 June 2018.
  46. " Practical water production from desert air " 5 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Science Advances, 8 June 2018. Retrieved on 20 June 2018.
  47. " Top 10 Emerging Technologies 2017 " 22 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., World Economic Forum, 26 June 2017. Retrieved on 20 June 2018.
  48. " PSIPW Announces Winners For 8th Award At UNISPACE+50 " 12 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Prince Sultan bin Abdulaziz International Prize for Water, 20 June 2018. Retrieved on 20 June 2018.
  49. " Eni Award: the winners for the 2018 edition " 2 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ENI award, Retrieved on 24 July 2018.
  50. " Winners of the 2018 Eni Awards announced " 24 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., WEBWIRE, Retrieved on 24 July 2018.
  51. " This year’s Aminoff Prize goes to the founders of reticular chemistry " 10 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Royal Swedish Academy of Sciences, Retrieved on 25 March 2019.
  52. " Mohammed bin Rashid gives awards to ‘MBR Medal for Scientific Excellence’ winners " 25 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., UAE Voice, Retrieved on 25 March 2019.
  53. " Sixth Nano Research Award " 27 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Nano Research, Retrieved on 25 March 2019.
  54. " Omar Yaghi awarded the German Chemical Society gold medal ", [UC Berkeley Press Release], Retrieved on 4 March 2020.
  55. " Professor Omar Yaghi Winner: 2020 Sustainable Water Award " 27 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., [Royal Society of Chemistry], Retrieved on 24 June 2020.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.