Mutlu Günler

Artık genç bir kadın olmayan Winnie "koca göğsüne"[15] kadar bir toprak yığının içine gömülüdür. Bu yığın "tüm toprak ana sembollerinin sonunu getirecek bir toprak ana sembolü"[16] olarak değerlendirilmiştir. Winnie sonsuz ve kaçışsız bir ışık baskınına maruz kalmaktadır, öyle ki korunmak için açtığı şemsiye bile tutuşur ve onu ışığa karşı korumasız bırakır. Seyirci oyun boyunca, Winnie'nin daha önce böyle gömülü olmadığını öğrenir ancak nasıl böyle kıstırılmış olduğu anlatılmaz. Beckett'ın dramaturjisi - aslında tüm yazını - nedensellik ile ilgilenmez. Örneğin Molloy kendini annesinin odasında, annesinin yatağına "gömülü" bulur, daha önce orada olmadığını fark eder, ancak oraya nasıl gelmiş olduğunu düşünmez bile.

Bu tuhaf bir görüntüdür. "Tuhaflık," demiştir Beckett, "oyun için - oyunda Winnie'nin içinde bulunduğu kötü durum için - gerekli bir koşuldu."[17] Beckett ayrıca Berlin'deki provalar sırasında da "Oyunda tuhaflık ile kullanışlılığın, esrar ile gerçekliğin bir bileşimi mevcut. Bu durum oyundaki komedinin de trajedinin de düğün noktası."[18] demiştir.

Winnie zamanını "kalkış zili ile yatış zili"[19] arasında, oldukça kati bir günlük rutini izleyerek geçirir. Bu yönüyle Act Without Words II'deki iki karaktere benzer. Oyunun ilk taslaklarında Winnie bir çalar saati kurar ancak daha sonra Beckett zilin kontrolünü, Act Without Words oyunlarındaki değnek ve ıslığı kontrol eden güce benzeyen, tanımlanmamış bir dış güce vermiştir. Buna karşılık Winnie de zorlayıcı derecede konuşkandır.

Winnie gününe başlar. Transandantal zilin çalmasıyla birlikte, kısmen unutmuş olduğu bir dua okur ve günlük rutinine başlar. Çantasındaki eşyayı - bir tarak, birinci perdenin büyük bir bölümü boyunca üzerinde ne yazdığını çözmeye çalıştığı bir diş fırçası, diş macunu, bir şişe ilaç, ruj, bir tırnak törpüsü, hızlıca öptüğü bir tabanca ve bir müzik kutusu - çıkarırken bir yandan da toprak yığınının ardındaki mağarada yaşayan kocası Willie ile çene çalar. Bu rutin artık bir nevi merasime dönüşmüştür. Beckett, 1979'da Winnie'yi oynayacak olan Billie Whitelaw'a verdiği sahne direktiflerinde bu konuya önem vermiştir:

Sahip olduğu tek şey bu çanta - ona bağlılıkla bak... En baştan itibaren çanta hakkında neler hissettiğini bilmelisin... Çanta doğru yüksekliğe geldiğinde içine dikkatle bak, içindekileri gör ve çıkarmaya başla. Dikkatle bak, çıkar, kenara koy. Dikkatle bak, çıkar, kenara koy. Eşyayı aldığında, onları kenara koyarkenkinden daha dikkatli incele. Her şeyin yeri var.[20]

Winnie'nin her şeyi eksiyor ya da bitiyordur. Birinci perdenin başında toniğinden son yudumu alıp şişeyi fırlatır, diş fırçasının sadece birkaç teli kalmıştır ve ruju - Beckett'ın deyimiyle - "resmen zu endedir". Solgun şemsiyesi "pis ve saçaklıdır", inci kolyesinde bile "inciden çok kolyenin ipi gözükür."[21]

Winnie, her şeyin bir zamanı olduğu ve bazı işlerin - sürekli gün ışığının bulunduğu ortamda biraz soyut bir kavram olsa da - "gündüz" yapılması gerektiği yönündeki eklistik kurala uygun davranır. Bu sebeple yatış zilinin çalmasının ardında şarkısını söylemeyi aklına bile getirmez.

Winnie ezeli iyimserdir - Robert Brustein onu “ümitli futilitaryan” olarak tanımlar[22] – ancak bu iyimserliğin kaynakları gittikçe azalmaktadır. Bu yüzden Winnie, seyircinin karşına ilk çıktığı anda bile oldukça yıpranmış olan iyimser bakış açısını korumak için gittikçe daha fazla uğraş vermek zorunda kalır. Beckett onun, içinde bulunduğu zor durumdan kurtulup havalanmaya çalışan fakat her seferinde aşağıya çekilen "bir kuş gibi" olduğunu söylemiştir.[23] İnsanın normal hayatta - benzeri metaforlar kullanılırsa - bir çukura nasıl düştüğünü ya da çamura nasıl olup da saplandığını anlayamaması gibi, Winnie de içinde bulunduğu durumun sebebini sorgulamaya ya da açıklamaya kalkışmaz. Bunun yerine şunları hayal eder: "Maviliğe doğru uçup gideceğim... Belki de toprak vazgeçer ve gitmeme izin verir, çekim çok güçlü, evet ama belki etrafımda bir yarık açılır ve beni serbest bırakır.[24]

Beckett bu perdenin bir yerinde, Winnie'nin anlattığı Shower/Cooker hikâyesi üzerinden seyirciyle de eğlenir. Allan Schneider'e yazdığı mektupta şöyle demiştir:

Shower (sağanak). Shower ve Cooker, Almancadaki “schauen” ve “kucken” (her ikisi de bakmak anlamındadır) kelimelerinden geliyor. Olup bitenlerin ne anlama geldiğini bilmek isteyen izleyicileri temsil ediyorlar.[25]

Willie ise genelde Winnie'yi duymazdan gelir, ona verdiği cevaplar çoğunlukla kısa, hatta tek hecelidir. Oyunun başında Winnie'nin, dikkatini çekebilmek için Willie'ye birkaç defa vurması bile gerekir. Aslında Winnie için, onun vereceği cevaplar değil, kendisini dinlemek için orada bulunması önemlidir. Beckett'ın çoğu dramatik eserlerinde olduğu gibi (örn. Not I'daki Denetçi ya da Play'deki sorgulayıcı ışık) Willie de kritik dinleme işlevini yerine getiren bir karakterdir. Winnie, aklına söyleyecek bir şey gelmediğinde, bu anı atlatmak için çantasıyla ilgilenmeye başlar.

Aslında ikili arasında sohbet olarak adlandırılabilecek herhangi bir konuşma geçmez. Willie önce kafadaki saçı tanımlayan bir terimin doğruluğuna ilişkin bir soruyu cevaplar. Ardından Winnie'nin sesini alçalttığı bir anda onu hâlâ duyabildiğini söyler, ki bu Winnie'yi kızdırır ve bağırarak konuşmasına sebep olur. Willie bu perdede son olarak, kısa da olsa iki cümle sarfederek Winnie'ye "domuz[26]" kelimesinin anlamını açıklar. Perde boyunca Willie sahnede en uzun süre, sararmış kâğıtlarını okurken ya da kartpostallarını incelerken kalır ve bu sırada sadece kafasının arkası görülür. Willie'nin bunun dışında yaptıkları, örneğin mağarasına giriş ve çıkışı, özel yerlerine nasıl vazelin sürdüğü ve uyuyuşu, Winnie tarafından anlatılır.

Willie'nin popüler medyadan alıntılar yapmasının aksine Winnie, klasiklerden alıntılar[27] yapar, ideal bir geçmişin anılarından bahseder, konudan konuya atlayarak her şey hakkında yorumda bulunur, kendine, Willie'ye ve hatta içinde bulundukları zor duruma güler. Ağlamanın sınıra geldiği anlarda bile kendini oyun boyunca sık sık tekrarladığı "Bu da güzel bir gün olacak"[28] cümlesiyle avutur. Gün sonunda silah hariç tüm eşyasını toplayıp çantasına geri yerleştirir. Dışarıda bırakılmış olsa da silah, her seferinde fizik kurallarını hiçe sayarak çantanın en üstünde yer alır. Winnie çantanın dibini araştırmaya hiçbir zaman kalkışmaz ("Derinlerde özellikle, ne hazineler vardır kim bilir"[29]), çünkü çantanın dibinde var olabilecek şeyleri de bir çeşit umut kaynağı olarak görmek ister.

Çantadaki eşyanın ikinci bir işlevi daha vardır, "aides-mémoire" görevi görürler. Bunlar tıpkı Krapp'ın bantları ya da Lucky'nin kemikleri gibi, Mary Doll'un tabiriyle "varoluşsal anlamın mihenk taşlarıdır[30]." Winnie'nin bu eşyayı algılayışı, onu geçmişteki belirli günlere ve bu günlerde yaşanan önemli olaylara götürür. Winnie bu olaylarla ilgili bazı detayları hatırlasa da, onlara tutunamaz ya da mevcut durumuyla herhangi bir bağlantı kuramaz.

Oyunun Beckett on Film kapsamındaki prodüksiyonunda Winnie rolündeki Rosaleen Linehan

Godot'nun ikinci perdesinini birincisinden, All That Fall'da Maddy'nin eve dönüşünün yola çıkışından daha umutsuz olması gibi, Mutlu Günler'in ikinci perdesi de birincisinden daha umutsuzdur ve Winnie de bunun farkındadır: "Hep olduğum gibi olmak - daha önce olduğumdan farklı olarak."[31] İkinci perdede artık hiçbir çare düşünemez, oyunun başında yaptığı gibi dua edemez. "Mutlu gün" ifadesini hâlâ dillendirse de bu onu artık gülümsetmez.[32] Godot'da Beckett ikinci perdenin ertesi gün geçtiğini söyler, ancak Mutlu Günler'de böyle bir bilgi verilmemiştir. Sadece iki perde arasında biraz zaman geçtiği bilinmektedir.

İlk perdede Winnie çantasındaki eşyaları, hatıralarını anımsamak için kullanır. İkinci perdede ise bu amaç için, artık içine ulaşamadığı çantanın kendisini ve tam da tahmin ettiği üzere bozulmamış olarak yeniden ortaya çıkan güneş şemsiyesini kullanır. Willie bu çantayı ona "pazara gitmesi için"[33] vermiştir. Şemsiye ise Winnie'ye, Krapp'ı kendinden geçiren anıya oldukça benzeyen, sandalda geçirilen bir günü anımsatır.

Winnie zamanın ve hayal kırıklığının kumları arasına çaresizce gömülmektedir. İkinci perdede artık toprak tümseği tarafından neredeyse tamamen yutulmuştur, sadece kafası görülebilmektedir. Artık hareket edememektedir ve acı içindedir. İçinde bulunduğu durumun umutsuzluğuna rağmen, bunun da mutlu günlerinden biri olacağına hâlâ emindir. Sürekli konuşmaya devam eder, ancak artık çantasına ulaşamadığı ve arkasına dönemediği için, umutlu tavrını devam ettirmesi için daha fazla çaba harcamak zorundadır. Bir süredir Willie'yi görmemiş ve sesini duymamıştır. Willie'nin orada olup olmadığını görebilmek için tümseğin arkasına bakamaz, ama onun hâlâ orada olduğuna inanmak zorundadır:

Tek başıma konuşmayı öğreneceğimi düşünürdüm. ("Duraksar.") Kendi kendime demek istiyorum, ıssızlığın ortasında. ("Gülümser.") Ama hayır. ("Gülümsemesi yayılır.") Hayır hayır. ("Gülümsemesi kaybolur.") O yüzden varsın. ("Duraksar.") Şüphesiz ölüsün, diğerleri gibi, şüphesiz öldün, ya da gittin beni bırakıp, diğerleri gibi, ama önemli değil, varsın.[34]

"Mutlu Günler'de karakterlerin varoluşsal durumu, gittikçe daha derine batan Winnie'nin etrafında sürekli darlaşan tümsek ile görselleştirilir. Winnie sona ne kadar yaklaşırsa, o kadar yavaş batmaya başlar. Bu yüzden, tümseğin içinde boğulup ölerek acısından kurtulması hiçbir zaman gerçekleşmez. Beckett'ın anlatmak istediği ölümün kendisi değil, ölüm anının sonsuz defa tekrarlanmasıdır. Karakterleri hayatlarını bitirmeyi dilerler ama beklenen son hiç gelmez. Çünkü saatler gittikçe daha yavaş işlemeye başlar ve sonun gelmesine hep zaman vardır."[35] Bu yüzden, Winnie'nin içinde olduğu tümsek, Zeno’nun "imkânsız tümseğiyle" karşılaştırılmıştır.

Oyunun sonunda, "Britanya Savaşı tarzı bir bıyığı olan" Willie, Winnie'ye doğru ilerler. Winnie'nin buna verdiği karşılık coşkusuz ve ironiktir. Kay Boyle Willie'nin neden Winnie'ye doğru gittiğini sorduğunda, Beckett şu cevabı vermiştir:

"Willie'nin neye doğru ilerlediği - Winnie'ye mi silaha mı - sorusu, All That Fall'da Mr. Rooney'nin küçük kızı vagondan dışarıya atıp atmadığı sorusuna benziyor. Her iki durumda da cevap aynı: bilmiyoruz, en azından ben bilmiyorum. Bana göre - teknik açıdan ya da başka yönden - gerekli olan tek şey, buradaki amacın belirsiz olmasıdır. Bu durum, Winnie'nin 'Benim peşimde misin, Willie, yoksa başka bir şeyin mi? Bir öpücüğün peşinde misin, Willie, yoksa başka bir şeyin mi?' sözleriyle ve silahın bariz şekilde görülmesi gerektiğine ilişkin olarak ikinci perdenin başında verilen sahne talimatlarıyla, umarım ki açık bir şekilde belirtilmektedir. Bu kuşkuyu oluşturmak dramatik açıdan kaçırılmayacak bir fırsattı ve cevabı açıklamak acemice olurdu."[36]

Willie ikinci perdedeki tek repliği olarak "Kazanmak" dediğinde Winnie'nin cevabı acı ve tatsız olur:

Kazanmak! (Duraksar.) Ah, bu mutlu bir gün, bu da mutlu günlerden bir başkası olacak! (Duraksar.) Her şeyden sonra. (Duraksar.) Şimdiye kadar.[37]

Bu "şimdiye kadar" sözü ince bir kinizm havası oluşturur. Winnie Şen Dul operasındaki Seni öyle seviyorum ki vals düetini söylemeye başlar ve oyun sonlanır.

Winnie sadece yalnız kalmaktan değil, söylediklerini duyacak birisinin olmamasından, bir cevap alamama ihtimalinin bulunmasından da dehşete düşer. Winnie'nin tek varlık sebebi konuşmaktır: kendini siyah çantasındaki nesnelerle oyalarken kelimeler ondan sonsuz şekilde akıp gider. "Kendini varoluşun acımasızlığından korumak için klişe sözleri" kullanır.[38] Winnie'yi sadece abuk sabuk konuşmak, basit nesnelerle uğraşmak ve birisinin - Willie'nin - kendisini dinlediğini düşünmek rahatlatır. Konuştuğu sürece, ki bunu durmaksızın yapar, düşünmesine gerek kalmaz. Bu Beckett karakterlerinin, varoluşun yükünden kurtulmak için denedikleri ortak yöntemdir. Winnie'nin yürüttüğü mantık kusurludur. Kendisini dinleyecek birinin varlığına ihtiyaç duyduğu için böyle birinin var olduğunu sanır. Knowlson'a göre bu durum, Descartes’ın ünlü “Düşünüyorum, öyleyse varım” aforizmasının çarpıtılmış bir versiyonudur: Winnie için bu söz "Konuşuyorum, öyleyse varsın." şeklindedir.[39] Winnie bu açıdan, Korlar'da kumsalda oturup konuşacak bir eş bulmaya çalışan Henry'ye benzer. Beckett'ın metinlerinde konuşma dünyayı sarıp gizler ve bireyi dünyadan yalıtır. Bu koruyucu engel Beckett karakterlerini rahatlatır. Gontarski'nin dediği gibi "Beckett'ın dünyasında konuşma, bir anlam iletmeye yaramaz, varoluş yaralarına merhem olarak kullanılır".[40]

“1979 tarihli Mutlu Günler yapımında Beckett, özellikle [Billie] Whitelaw'un fiziksel çekiciliği üzerinde durdu... Peggy Ashcroft ve Irene Worth gibi ağırbaşlı Winnieler'e kıyasla, Beckett Whitelaw'un Winnie'sini kısa bir elbise, rahatsız edici gözler ve abartılmış rujla bir sirene çevirdi... Bu kadın, artık genç olmasa da, güçlü bir erotik vurguya sahipti.”[41] Zaten oyunda da Winnie'nin hatıraları genelde cinsel içeriklidir: Charlie Hunter'ın kucağına oturuşu, ilk öpüşmesi, alet deposunda yaşadıkları vb. Willie'nin verdiği erotik kartpostalı sahte bir kızgınlıkla geri vermeden önce bir süre incelemesi, küçük kız Mildred'in (bu aynı zamanda Beckett'ın Winnie'ye verdiği ilk isimdir) cinsel merakı üzerine anlattıkları gerçekten rahatsız edicidir. Freud'a göre "fare" fallik bir semboldür ve Beckett'ın başkahramanları genelde kendi geçmişlerinden bahsederken üçüncü tekil şahıs zamirleri kullanırlar. Ayrıca anlatılan oyuncak bebek de tıpkı Winnie gibi inci kolye takar. Ancak, mecazi olarak anlatılan bu hikâyeden yola çıkarak, dehşete düşen kızın büyüyünce frijit bir eş olduğunu söylemek yanlış olur. Çünkü Winnie cinsel ilişki hakkında bilgilidir ve metnin ilk versiyonlarında çiftin cinsel hayatının yıllar geçtikçe nasıl azaldığı anlatılır. Winnie ile Willie'si (Willie İngiltere'de penis için yaygın olarak kullanılan bir edebikelamdır) arasındaki cinsel bağ, Winnie'ye göre eksiktir.

Seni ele alabileceğim zamanlar oldu... Ondan önce, seni ele aldığım zamanlar da oldu... Senin ele alınmaya hep müthiş bir ihtiyacın vardı, Willie.[37][42]

Belki de bu eksiklik yüzünden Winnie başka erkeklerden bahsederek Willie'yi kızdırmaya, böylece onu cinsel yönden harekete geçirmeye çalışır. Oyun birçok cinsel imayla doludur. "İnsanı kaçınılmaz ızdıraba batıran hayatın devamından seks sorumludur. Öyleyse bu cinsel imalar, kısırlığın ve 'yaratmamanın' karşıtıdır."[43]

Winnie'nin konuşkanlığının tersine, kılıbık Willie kusurlu sayılabilecek kadar az konuşur. Bu haliyle karakter, Beckett karakterleri arasında aktörler için en az şey vadeden rollerden biridir. Willie bütün ikince perde boyunca sadece bir defa konuşur ve neredeyse duyulmayacak bir sesle tek hecelik bir kelime söyler. Zaten konuşmalarının çoğu gazetesinden okuduğu parçalardan ibarettir. Winnie'ye nadiren verdiği cevaplar öyle kısa ve özdür ki Winnie bu cevaplardaki anlam eksikliklerini çoğunlukla kendince doldurur.

Willie genelde Winnie'nin görüş alanı dışında kalmayı tercih eder ve içinde bulunduğu çukurdan dışarıya ara sıra çıkar. İlgilendiği tek şey, yerin altındaki mağarasında Winnie'yi rahatsız eden çandan etkilenmeden uyumak, yani kendini -mecazen - eski gazetelerin veya erotik kartpostalların altına gömmektir. Görünüşüne önem veren Winnie'nin tersine Willie sıradandır. Masum olmasa da çocuksu bir havası vardır. Oyunda Winnie çoğu zaman yetişkin bir adamla değil de, burnunu karıştırıp çıkanları ağzına atan bir oğlan çocuğuyla konuşuyor gibidir. Winnie aynı zamanda onun koruyucusudur, Willie'nin "Brownie"[44] tabancasını, kendi üzerinde kullanmaması için saklamaktadır.

Winnie için Willie sadece konuşulacak birisi, hatta bir çeşit "şamar oğlanı" görevindedir. Winnie bunu "beni dinlemiyor olsan bile teorik olarak beni duyabiliyor olduğunu bilmek bana yeter"[45] sözleriyle ortaya koyar. Bu durum 1940'lardan 1960'lara kadarki dönemde ünlenmiş olan müzikol yıldızı Hylda Baker'ı akla getirir. Slogan benzeri sözleriyle bilinen Baker, sahnede hiç konuşmayan 'Cynthia' ile tek taraflı, zorunlu ve uygunsuz konuşmalar yapardı. Kılıbık Willie de, o kadar sessiz olmasa da, bir çeşit Cynthia gibidir. Dırdır eden karı ile kılıbık koca doğal olarak birer arketiptir. Daha önce Burns ve Chaucer'ın da eserlerinde yer bulan bu ikili, müzikol gösterilerinin değişmez bir parçasıydı ve bugün bile Last of the Summer Wine gibi televizyon programlarında yer almaktadır. Willie'nin oyunun sonunda silahına uzanması, popüler bir güncel tema olan bezdirilimiş kocanın karısını ortadan kaldırmasına denktir.

Beckett Winnie'yi kanatlarına petrol bulaşmış bir kuşla bir tutarken, Willie'yi ise bir kaplumbağaya benzetir.[46] Bu ilginçtir, çünkü oyundaki pek çok metafor Willie'yi domuzlarla ilişkilendirir. Örneğin birinci perdede "Winnie vahşi hayvanlara dayanamadığını söylediği anda"[47] Willie'nin "kıllı kolu"[47] toprak öbeğinin üzerinde ortaya çıkar. Oyun boyunca Willie hiç ayağa kalkmaz, sürekli emekler. Winnie'nin diş fırçasının kıllarının "saf... domuz... kılı"[48] olduğunu söylemesine Willie cinsel bir boyut katar ve "kısırlaştırılmış erkek domuzlardan" bahseder.[28] Oyun bağlamında bu ifade Willie'yi tanımlamaktadır, çünkü oyun boyunca Willie'nin, baskıcı karısı tarafından mecazen iğdiş edildiğini gösteren pek çok ipucu vardır.[49]

"Hovardaca"[50] takmış olduğu hasır şapka ve oyunun ikinci yarısında giydiği resmi kıyafet, Willie karakterinin müzikhol geleneğinden alınmış olduğunun açık göstergesidir. 1920'lerde güneşlenmek moda olmadan önce hazır şapkalar oldukça popülerdi ve kadınlar beyaz ciltlerini güneşten korumak için güneş şemsiyeleri kullanırlardı.

Oyunun sonunda Willie her şeyi bitirmek, "kazanmak" için uğraşırken Winnie şarkı söyler: "Doğrusu bu, doğrusu bu, / Bana öyle aşıksın ki!"[37] Aslında Willie göründüğünde Winnie'nin kuşkuları vardır. Ancak Willie "kazanmak" sözcüğünü söylediğinde Winnie, Beckett'ın Proust isimli makalesinde "ölümcül ve çaresiz iyimserlik"[51] olarak tanımladığı duruma kapılmak için aradığı nedeni bulmuş olur.