Moskova'nın Şifresi: Temel

Temel, Trabzon'da, hazineyi bulmuş ve Zuhal'e kavuşmuştur. Ancak işin aslı Temel'in zannettiği gibi değildir. Korkunç İvan ve mafyası, Temel'in bilmeden yol açtığı bir yanlış anlama sonucunda Türk mafyası ile bir iş için takas yaparken silahlı çatışmaya girmiş ve birbirlerini öldürmüşlerdir. Temel, işler sarpa sarınca hazine için kazdığı çukurdan çıkan Rusların altınlarını, Sümela'nın hazinesi zannederek almıştır. Altınları çalınan ve adamları ölen mafya babası Korkunç İvan bu duruma çok sinirlenmiştir. Korkunç İvan bu olay sonrasında en güvendiği adamı Abromoviç'i, Temel’i ortadan kaldırması için Trabzon'a yollar ve olaylar başlar.

Temel, yaşanan bir takım olaylardan sonra peşinde olan tehlikenin farkına varınca Abromoviç'i yakalamak ve hesap sormak için arkadaşı Turgay'la birlikte Moskova'ya gider. Ancak bir süre sonra Ruslara yakalanırlar. Temel'in eşi Zuhal ise, onun Rusya'ya kadınlar için gittiğini düşünerek peşinden gider. Temel'i öldürme niyetiyle Moskova'ya giden Zuhal, onu mafyanın elinden kurtarır. Ancak Zuhal Trabzon'a döndükten sonra yaşanan olayların ardından annesinin evine gider. Temel etrafındakilere Zuhal'e yalan söylemesinin sebebinin Zuhal'i belaya bulaştırmamak için olduğunu bir türlü inandıramaz ve sevdiği kadına kavuşmuşken tekrar kaybeder. Ancak Zuhal'in hamile olduğunu öğrenmesi ile ikili için yeni bir gelecek başlar.[7][8]

• Temel (Alper Kul)
• Zuhal Yücesoy (Aslıhan Güner)
• Turgay Büyükdere (Ruhi Sarı)
• İmam Necati Sözer (Salih Kalyon)
• Cemil (İsrafil Köse)
• Sinan (Çetin Altay)
• Şehriye Sözer (Ayşegül Günay)
• Ali Kemal Sözer (Necip Memili)
• Başkomiser (Emin Albayrak)
• Anastasiya (Anastasiya Pavelyeva)
• Filiz (Duygu Şen)
• Bekir (Seymen Aydın)
• Songül (Gülden Güney)
• Sergei (Barış Sezer)
• Diyanet Görevlisi (Sinan Bengier)
• Davut (Erdem Baş)
• Valeri Abromoviç (İsmail Hakkı Ürün)
• Şoför Selim (Ceyhun Gen)

Serinin ilk filmi niteliğindeki Sümela'nın Şifresi: Temel'i bir buçuk milyondan fazla kişinin izlemesi[9] ve Trabzon şehrine turizm anlamında katkı sağlaması[10] neticesinde filmin yönetmeni Adem Kılıç, devam niteliğinde bir film çekmeye karar verdi.[11] 2012 yılının Nisan ayında, yönetmen Adem Kılıç ve filmin senaristi Yılmaz Okumuş, ikinci filmde yer alan Moskova sahneleri için Rusya'ya giderek incelemelerde bulundular.[12] Filmde seçilen oyuncuların büyük çoğunluğu Trabzonluydu. Senaryosu da Karadenizli bir senarist tarafından yazılan filmin oyuncu kadrosu, genel olarak aynı yörenin insanlarından oluştu. Ana karakter Temel, saf ve cesur karakter yapısıyla ön plana çıktı.[10]

Moskova'nın Şifresi: Temel'in çekimleri, 2012 yılının Haziran ayı başında Rusya'nın başkenti Moskova'da yetmiş beş kişilik bir ekip ile[13] başladı. Yaklaşık iki hafta boyunca Moskova'nın tarihi ve turistik bölgelerinde çekimler devam etti.[14] 17 Haziran'dan itibaren çekimlere Trabzon'da devam edildi. Film, Trabzon'un yanı sıra ilçesi Akçaabat'ta da çekildi.[15] Film çekimleri, 2012 yılının Temmuz ayı ortalarında sona erdi.[16] Filmin çekimleri altmış gün, hazırlık aşaması ise sekiz aydan fazla sürdü. Filmin yirmi dakikalık bölümü Moskova'da, kalan kısmı ise Trabzon'da geçti.[10] Filmdeki sahneler Arri Alexa ile çekildi.[17] Moskova'daki çekimler sırasında, bölge halkı kovalamaca sahnesini gerçek zannederek polise ihbarda bulundu.[14] Adem Kılıç, Moskova'daki Kızıl Meydan'da film çekmenin maliyetinin ekibin büyüklüğüne ve çalışma saatlarine göre değiştiğini ve saatlik ücretinin $5.000 dolardan başlayıp $50.000 kadar çıktığını söyledi. Bolşoy Tiyatrosu'nun önünde yer alan meydanda yapılan çekimler sırasında mekân, aynı vakitte çekim yapmakta olan Amerikalı bir şov ekibi ile ortaklaşa kullanıldı.[18] Filmin Akçaabat'taki sahneleri Orta Mahalle'de çekildi.[15] Trabzon'da bir kafede çekilen sahnede, arka masada oturmakta olan Trabzonsporlu futbolcular Alanzinho ve Paulo Henrique tesadüfen kadrajda göründüler ve sahne bitene kadar doğal hallerini bozmadılar. Burada yapılan çekimlerin ardından, Kalekapı mahallesinde devam edilen çekimlerde, adres tarifi sahnesi dört saatlik bir sürede çekildi.[19] Filmin montaj işleri Ahmet Can Çakırca tarafından yapıldı.[20]

Filmde herhangi bir Karadeniz fıkrası kullanılmadı ancak Trabzon'da yaşanmış olan komik olaylar, yörede yaşayan kişilerin anlattıklarına göre uyarlanarak senaryoda kullanıldı.[20]

Filmin DVD ve VCD'leri Tiglon Film tarafından 19 Nisan 2013 tarihinde piyasaya sürüldü.[21][22] Filmin DVD versiyonu geniş ekran görüntü formatında tek diskten oluşurken, VCD'si ise iki disk olarak satışa çıktı.[23] Bir önceki filmin yalnızca VCD formatı satışa çıkmışken, Moskova'nın Şifresi: Temel filminde VCD'ye ek olarak DVD'de piyasaya çıktı. Her iki formatın da orijinal dili Türkçe'ydi. Yalnızca DVD'de İngilizce alt yazı seçeneği sunuldu.[24]

Moskova'nın Şifresi Temel Film Müzikleri
Albümün ön kapağı.
Kemal Sahir Gürel soundtrack'i
Yayımlanma	6 Aralık 2012
Tarz	Tiyatro / Soundtrack
Süre	53:50
Dil	Türkçe
Şirket	Z Müzik

Moskova'nın Şifresi Temel'in soundtrack albümü, 6 Aralık 2012 tarihinde piyasaya sürüldü. Albüm, Z Müzik etiketiyle yayınlandı. Filmin orijinal müzikleri ve düzenlemeleri Kemal Sahir Gürel tarafından yapıldı. Kemal Sahir Gürel'in müzik asistanlığını Metin Bingöl, Murat Başaran ve Ayşe Önder yaptı. Albümde toplam 22 şarkı yer aldı.[25] Kasım 2012 tarihindeTTNET Müzik portalında, albümde yer alan 22 şarkının tamamının ilk 30 saniyelik kısımları dinlenebilir olarak sunulurken, her bir şarkıyı ayrı ayrı ya da albümün tamamını MP3 formatında satın alınabilme imkânı sağlandı.[26] 17 Aralık 2012 tarihinde ise iTunes Store üzerinde toplam 22 şarkı $0.99 ücretle satışa sunuldu.[27]

Temel karakterini canlandıran Alper Kul, albümde yer alan "Oğlumuz ve Kızımız Olacaktı" isimli şarkıyı seslendirdi. Kızıl Ordu Korosu'nun "Palyuşka" şarkısı kolaj ve düzenleme yapılarak Karadeniz müziği havası verildi ve Moskova'da çekilen sahnelerde arka plan müziği olarak kullanıldı.[28]

Filmde çekilen düğün sahnesinde canlı olarak şarkı söyleyen Marsis grubunun, Kalan Müzik etiketiyle piyasaya çıkartılan ve grupla aynı ismi taşıyan ilk albümünde yer alan Marsis Dağı, Kapıya Sandaliye ve Kolbastı şarkıları film albümünde yer aldı. Haylaz, Dema Oyle Uşağuma ve Moskova'da İhanet isimli 3 adet şarkı Metin Bingöl imzalı olarak albümde yer aldı. Murat Başaran, Disko Temel isimli parça ile albüme 1 adet şarkı verdi.[27] YouTube'da yayınlanan resmi klibini bir milyondan fazla kişinin izlediği[29] Deniz Üstünde Fener isimli şarkı da Selçuk Balcı imzasıyla film albümünde yer aldı. Ayrıca Moskova'Ya Gideyruk isimli parça da Selçuk Balcı'ya aitti. Bunlar dışında albümde yer alan 13 adet şarkı ise Kemal Sahir Gürel'e aitti.[30]

Filmin ilk fragmanı 16 Temmuz 2012 tarihinde,[31] ikinci fragmanı ise 1 Ekim 2012 tarihinde yayınlandı.[32] 7 Kasım 2012 tarihinde Trabzon Forum Alışveriş Merkezi'nde filmin tanıtım toplantısı yapıldı.[33] Filmin galası 23 Kasım 2013 tarihinde Trabzon Forum Alışveriş Merkezi'nin sinema salonunda gerçekleştirildi. Galaya, Trabzon Vali Yardımcısı Kamil Sarıaslan, Trabzon Belediye Başkanı Orhan Fevzi Gümrükçüoğlu, Trabzonspor teknik direktörü Şenol Güneş, Trabzonsporlu futbolcular, senarist Yılmaz Okumuş, yönetmen Adem Kılıç, oyuncular ve davetliler katıldı. Galadan birkaç gün sonra, serinin ilk filminin en çok izlendiği İstanbul Torium Alışveriş Merkezi'ndeki Cinetech Torium sinema salonunda özel bir gösterim düzenlendi.[34] Aralık 2012 tarihinde, İzmir'de özel bir gösterim düzenlendi. Film gösteriminden önce oyuncular, izleyiciler ile söyleşi yapıp imza dağıttılar.[35] Yine Aralık ayında, film için Edirne'de özel bir gala yapıldı. Galaya, senarist Yılmaz Okumuş, yönetmen Adem Kılıç, oyuncular ve davetliler katıldı.[36]

Film değerlendirmeleri
Değerler[39]
Değerlendiren	Derece
Beyazperde
Habertürk
Radikal
Sabah
Tersninja
Puanlar Beyazperde web sitesinden alınmıştır. Her dergi ve gazetenin puanlama sistemi farklı olması sebebiyle, Beyazperde, puanları 1 - 5 yıldız üzerinden, kendi barometresine göre vermiştir.

Beyazperde eleştirmeni Ali Erden, film hakkındaki eleştiri yazısında "Bu filmin içinde dolaşmak anlattığı hikayeden daha akla yakın. Çünkü film gerçekten canlı fıkra gibi: Karadeniz'in, özellikle Laz mizahı iyi yansıtılmış, diyaloglar espri yüklü. Bu kadar güzel mizahın yansıdığı bu filmde keşke belden aşağı espriler olmasaydı. Küfürlü esprilerden çok diğer her şeye kahkahalarla güldük. Filmin ön jeneriği bile zeka pırıltısı taşıyor. Ayrıca karakterlerin iyi işlenmiş olduğunu belirtmeliyiz. Temel, Turgay, İmam Necati, Şehriye, Songül, Sinan, Ali Kemal, Cemil ve diyanet görevlisi bu filmin ruhu olmuşlar. Temel, zaten gerçek bir aşık ve Zuhal'i seyretmek hayatının en büyük mutluluğu. Hamsi, adaşı Temel Reis'in ıspanağı gibi ona güç veriyor. Tabii bir de Trabzonspor'un etkisi var." diyerek film hakkında olumlu bir görüş belirtti. Radikal gazetesi film eleştirmeni Uğur Vardan, "...film, ön planda kirlenmiş bir dünyada her türden saflığın peşinde koşanları anlatırken arka planda da Karadeniz insanının kendine özgü karakteristiğine ama en çok da Trabzonspor sevdasına vurgu yapıyor." görüşüyle filmin futbolla ilişkisine dikkat çekti.[40] Sabah gazetesi sinema eleştirmeni Atilla Dorsay film hakkında "Çalakalem bir senaryo, yeterince espri içermiyor. Görsel gag'lar ise hemen hiç yok. Üstelik gerçekten komik olabilecek sahneler harcanmış." diyerek olumsuz bir görüş belirtti.[7] Habertürk gazetesi sinema yazarı Kerem Akça ise film hakkında, "... Yılmaz Okumuş’un senaryosu biraz aceleye getirilmiş hissiyatı yaratıyor bu kez. Bu da "Moskova'nın Şifresi: Temel"in hasar görüp plastik yan öykülerde ve yapma yan karakterlerde yolunu kaybetmesini sağlıyor. Ama her şeye rağmen film, futbol kültürüyle ilgili esprileri ve ‘Temel ile Dursun’ birlikteliğinin varlığıyla çekici durup ‘kültürel Yeşilçam komedisi’ etiketini koruyor." ifadelerini kullandı.[41]

• Resmî site
• IMDb'de Moskova'nın Şifresi: Temel
• SinemaTürk'te Moskova'nın Şifresi: Temel
• Beyazperde.com'da Moskova'nın Şifresi: Temel
• Sinemalar.com'da Moskova'nın Şifresi: Temel