Mad (dergi)

Mad 1952 yılından beri yayınlanmakta olan popüler bir Amerikan mizah dergisidir.

Mad
Mad Dergisi'nin Ekim-Kasım 1952 tarihli ilk sayısının ön kapağı
Editör Harvey Kurtzman
Kategoriler Dergi, süreli yayın
Yayımcı EC Comics
İlk sayı 1952 Ekim-Kasım sayısı
Ülke ABD
Dil İngilizce
Website http://www.dccomics.com/mad/
ISSN 0024-9319

Mad dergisi 1940'lı yıllardan beri faaliyette olan ve özellikle bilim kurgu, korku ve suç türlerinde dergileri ile ünlü çizgi roman yayımcısı EC Comics'in bünyesinde şirketin sahibi William Gaines ve editör Harvey Kurtzman tarafından çıkartılmaya başlandı. Yayınladığı diğer türler yüzünden sık sık sansürün baskısı altında olan EC Comics bütün gücünü bu gelecek vadeden yeni mizah dergisine kanalize etti. Böylelikle dünyanın en çok satan mizah dergisi ortaya çıkmış oldu. Mad Amerikan hayatı ve pop kültürü üzerine hiciv yapan aylık bir dergidir, ancak her ay yayınlanmamıştır. İlk çıktığı yıl 2 sayı basılmış bazı yıllar 10 sayı bazı yıllar da 4 sayı çıkmıştır. Genellikle yılda 8 sayı yayınlanmaktadır. Ekim 2011'de çıkan dergi ile 511. sayıya erişmiştir. Standart aylık sayılarının yanı sıra çok sayıda özel albüm ve kitap da yayınlanmıştır. "Dünyanın en çok satan mizah dergisi" unvanı ile anılan Mad'in tirajı zaman içinde 200.000 ila 2.100.000 arasında değişiklikler göstermiştir.

Türkiye'de 1970'li yıllarda yayın hayatına başlayan ve yüksek tirajlara ulaşan Gırgır dergisi reklamını yaparken bu dergi ile kıyaslanmış ve "Mad ve Krokodil (Rus."Крокодил" SSCB'de yayınlanıyordu) dergilerinden sonra dünyada en çok satan üçüncü mizah dergisi" şeklinde sloganlar kullanılmıştı. Derginin ilk 23 sayısı kitap formatındaydı (paperback) ve renkli basılıyordu, Temmuz 1955 yılında çıkan 24.cü sayıyla birlikte dergi formatına çevrilmiştir ve siyah beyaz basılmaya başlanmıştır. Aralık 2000 yılında 400. cü sayısı ile birlikte tekrar renkli baskıya geçilmişti.

Mad kelime olarak Türkçede "deli, çılgın, sinirli" anlamlarına gelmektedir. Derginin hatırı sayılır bir hayran kitlesi vardır ve eski sayıları oldukça yüksek fiyatlardan el değiştirmektedir. Bir örnek vermek gerekirse Mad'in yıpranmamış (Nearly mint condition) orijinal bir ilk sayı nüshası 7.000 ABD dolarına kadar müşteri bulabilmektedir.[1]

Diğer dillerde Mad
Mad'in "Aksoy yayıncılık" tarafından Türkiye'de Türkçe olarak çıkartılan Ağustos 2000 tarihli ilk sayısı.

Mad, ABD dışında ilk kez 1959 yılında Birleşik Krallık'ta, 1960 yılında da İsveç'te yayımlanmaya başladı. Bu sürümlerinde Mad'in ABD'de daha önce yayımlanmış materyallerinin yanı sıra yöresel espri ve çizgilere de yer veriliyordu. Ama haliyle ABD kültürüne ve diline dayalı espriler başka dillere çevrildiklerinde anlamlarını büyük ölçüde yitirecekler ve Mad dergisi o ülkenin dilinde de çıksa hiçbir zaman diğer ülkelerde tam anlamıyla benimsenmeyecekti. Nitekim öyle de oldu ve başta ilk yayımlananlar olan İngiltere ve İsveç Mad'leri olmak üzere, aralarında Türkçe Mad'in de olduğu onlarca lokal Mad zaman içerisinde yayımlarına son vermek zorunda kaldılar. Üstelik bu ülkelerden ikisinin resmi dilleri de İngilizceydi. Yayımına son verilen yöresel Mad dergilerinden bazıları zaman içinde tekrar yayımlanmaya başlasa da kaçınılmaz bir şekilde tekrar kapandılar. Kapanan diğer ülke Mad'lerinin sayısı 18 kadarken halen ABD dışında 5 ülkede bu dergi o ülkenin diliyle yayımını sürdürmektedir.

Halen yayımlananlar
  • Almanya, 1968–1995, 1998-günümüze;
  • Brezilya, 1974–1983, 1984–2000, 2000–2006, 2008–günümüze;
  • Avustralya, 1980-günümüze;
  • Güney Afrika, 1985-günümüze;
  • İspanya, 2006–-günümüze;

Yayımına son vermiş olanlar
  • Birleşik Krallık, 1959–1994
  • İsveç, 1960–1993, 1997–2002;
  • Macaristan, 1994–2009;
  • Danimarka, 1962–1971, 1979–1997, 1998–2002;
  • Hollanda, 1964–1996;
  • Fransa, 1965, 1992;
  • Kanada (Quebec), 1991–1992;
  • Arjantin, 1977–1982;
  • Norveç, 1971–1972, 1981–1993, 1995, 2002–2003;
  • Finlandiya, 1970–1972, 1982–2008
  • İtalya, 1971, 1984, 1992;
  • Meksika, 1977–1983, 1984–1986, 1993–1998; 2004–2010
  • Karayipler, 1977–1983;
  • Yunanistan, 1978–1985, 1995–1999;
  • İzlanda, 1985; 1987–1988
  • Tayvan, 1990;
  • İsrail, 1994–1995;
  • Türkiye, 2000–2001.

Türkçe Mad

Birçok ülkede farklı dillerde de yayınlanan Mad dergisi Türkiye'de 2000 yılının Ağustos ayında Aksoy Yayınları'ndan Orhan Alev editörlüğünde Türkçe olarak ve aylık periodlarla yayımlanmaya başladı. Dergi yeterli tirajı alamadığı için Haziran 2001 yılında çıkan 11. sayısıyla birlikte yayın hayatına son verdi. Bu arada Türkçe Mad'in bir özel sayısı, iki de kitabı yayımlandı. Dergideki materyallerin çoğunluğu orijinal Amerikan Mad dergilerinden tercüme ediliyordu ama arada yerel sanatçıların yazıp çizdiklerine de yer veriliyordu[2].

Kaynakça
  1. "Arşivlenmiş kopya". 11 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2008.
  2. "Turkish Mad" (İngilizce). MadTrash.com. 24 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.