Lor
Lor, yumuşak kıvamlı peynir altı suyunun pıhtılaştırılması ile elde edilen bir mandıra ürünüdür. Kısa ömürlüdür. Tuzlu veya tuzsuz olarak üretilebilir.[1] En makbülü kaşar yapımı sırasında ortaya çıkan peynir altı suyundan elde edilenidir. Çünkü kaşar yapımı sırasında haşlama sırasında peynir altı suyuna bir miktar süt yağı da geçer. Çeşitli yemeklerde, kahvaltıda ve tatlılarda kullanılır.[2]
Etimoloji
Türkçeye, Farsçadaki Lür kelimesinden geçmiştir. Arapçada da Farsçada olduğu gibi Lür denmektedir. Ermenicede ise Türkçedeki gibi Lor denmektedir. Anadolu'da farklı yörelerde farklı söylenişleri de bulunmaktadır: Şor (Kars), Nor (Antalya, Niğde), Ekşimik (Trakya), Minci (Doğu Karadeniz).
Yapımı
Peynirden kalan peynir altı suyu 90 dereceye kadar kazanda ısıtılır.[3] Bu işlem sırasında pıhtı oluşmaya başlar. Daha sonra bu pıhtı bezden torbaların içine konularak süzülür .Elde edilen lorun taze kullanımı dışında özellikle Erzurum-Bayburt yöresinde inek sütünden yapılan civil peynir ile birlikte tuzlanmış karışımı küp, teneke kutu, gibi kaplara konularak, kabın ağzı hava almayacak şekilde özellikle kül üzerine ters şekilde kapatılır. Birkaç hafta sonra kap açılıp karışım tüketilmeye başlanır. Karışımda bu süreçte oluşan küflenme lorun kendine özgü göğermiş (kerti) lora dönüşmüş halidir. Erzurum ve Bayburt yöresinde lor, özellikle bu haliyle tüketilir.[4]
Kullanım
Lor ürünleri bölgeye göre değişir ve süzme peynir, lor peyniri (hem bakteri hem de bazen peynir mayası ile yapılır), çiftçi peyniri, pot peyniri, queso blanco ve paneer üreriminde kullanılır.[5]
Çeşitleri
- Trakya Loru
- Marmara Loru
- Ayvalık Sepet Loru
- Ayvalık Kirlihanım Peyniri
- Antalya Lor Peyniri
- Artvin-Yusufeli Kurtlu Lor
- Kars Lor (şor) Peyniri
- Kopanisti (Ege)
- Bayburt, Erzurum Göğermiş (Kerti) Lor
Notlar
- https://www.britannica.com/topic/curd
- https://www.interempresas.net/Dairy-products-distribution/Companies-Products/Product-Curd-65241.html
- https://www.researchgate.net/publication/275247069_Sanitary_Evaluation_of_Curd_Dairy_Products
- https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/milk-curds
- https://food.ndtv.com/food-drinks/6-impressive-health-benefits-of-eating-curd-yogurt-daily-1760558?amp=1&akamai-rum=off