Linux Mint

Linux Mint, Ubuntu ve Debian temel alınarak geliştirilen, masaüstü kullanıcılarına yönelik bir Linux dağıtımıdır. Linux Mint, "güçlü ve kullanımı kolay hem de modern, şık bir işletim sistemi" olmayı hedeflemektedir.[2]

Linux Mint
Linux Mint Cinnamon masaüstü
Geliştirici(ler) Linux Mint Topluluğu
İşletim sistemi ailesi GNU/Linux
Paket yöneticisi dpkg
Üretim için
hazır olduğu tarih		 27 Ağustos 2006
Son kararlı
sürümü		 20.1 (08 Ocak 2021[1])
Kaynak türü Açık kaynak
Lisans Başta GPL ve diğer özgür yazılım lisansları, küçük bazı sahipli yazılım ilaveleri
Çekirdek türü Monolitik çekirdek
Güncelleme yöntemi APT
Platform desteği x86, x86-64
Website www.linuxmint.com
Dil Sayısı Çokdilli (Türkçe dahil)

Linux Mint, DistroWatch sitesinde, sayfası en çok tıklanan dağıtımlar listesinde 2011 yılından beri birinci sırada yer almaktadır.[3] Linux Mint web sitesinde, Linux Mint'ın, Windows, MacOSX ve Ubuntu işletim sistemlerinden sonra dünyada en çok kullanılan 4. masaüstü işletim sistemi olduğu ifade edilmektedir.[2]

Ana sürüm olarak, bizzat Linux Mint ekibi tarafından geliştirilen Cinnamon masaüstü ortamı ile MATE ve Xfce masaüstü ortamını içeren sürümleri yayınlamaktadır.[4]

Ubuntu daha çok ABD yasaları gereğince, Debian ise GNU felsefesi nedeniyle; Java, Adobe Flash MP3, DVD, DivX, Flash gibi ortamları kullanabilmek için gereken ancak lisans kısıtlamalarına sahip eklentileri kurulum dosyasında bulundurmazken Linux Mint, kullanıcılara söz konusu eklentileri içeren ve içermeyen iki ayrı sürüm sunmaktadır. Bahsedilen eklentileri içermeyen sürümü temin eden kullanıcılar da isterlerse Linux Mint kurulumu esnasında ilgili seçeneği işaretleyerek söz konusu paketleri İnternetten indirerek yükleyebilirler, ayrıca kurulumdaki bu aşamayı atlayan kullanıcılar da söz konusu eklentileri daha sonra paket depoları üzerinden birkaç tıkla indirip yükleyebilirler.[4]

Tasarı

Dağıtımın ilk sürümü 27 Ağustos 2006'da yayınlanmıştır. Teknik olarak Ubuntu’nun paket kaynaklarını bundan başka kendileri tarafından değişiklik içeren ek paketleri kullanmaktadır.

Geliştiricileri, Ubuntu tabanının terk edip Debian tabanına geçme amacıyla 7 Eylül 2010'da Debian tabanlı ve Ubuntu'dan bagımsız bir sürüm olan Linux Mint Debian Edition'ı (LMDE) duyurmuşlardır.

LMDE'nin Cinnamon ve Mate Masaüstü ortamlarını içeren 32 ve 64 bitlik güncel ISO kalıpları Mart 2013 tarihinde yayınlanmıştır. LMDE'nin Ocak 2014 itibarı ile Güncelleme Paketi 8. sürümü test depolarına alınmıştır.[5] Linux Mint Debian Edition 2014.03 kararlı sürümü 3 Mart 2014 tarihinde duyurulmuştur.[6]

LMDE 2. sürümü Betsy ile birlikte Debian testing tabanından, Debian stable tabanına geçmiştir. Böylece bu sürümle birlikte LMDE yarı yuvarlanan yapısını kaybederek, LTS sürüm özelliği kazanmıştır. LMDE 2 Betsy'nin Cinnamon ve Mate masaüstü sürümlerini içeren ISO dosyaları 10 Nisan 2014 tarihinde yayınlanmıştır.[7]

LMDE 3. sürümü 31 ağustos 2018 tarihinde duyuruldu.[8]

LMDE 4. sürümü 20 mart 2020 tarihinde yayınlanmıştır.[9] Bu sürümde; SecureBoot desteği, NVIDIA sürücülerinin otomatik kurulumu için desteği ve Linux Mint 19.3 sürümündeki yenilikler gibi özellikler eklenmiştir.

Özellikler
  • Linux Mint, büyük ölçüde açık kaynak ve özgür yazılımlardan oluşmaktadır. Bununla birlikte MP3, DVD, DivX, Adobe Flash ve Java oynatmak için gerekli bazı sahipli lisanslara sahip kodlayıcı-kodçözücüler hazır yüklü indirilebilir. Linux Mint web sitesinde "Download" bölümünde görülebileceği üzere kullanıcılara; söz konusu sahipli eklentileri içeren ve içermeyen iki ayrı sürüm sunar.[4] Linux Mint, öntanımlı olarak sahipli herhangi bir sürücü içermez.[10][11]
  • Ana sürüm olarak, bizzat Linux Mint ekibi tarafından geliştirilen Cinnamon masaüstü ortamı ile MATE masaüstü ortamını içeren sürümleri yayınlamaktadır.[4][12] Ayrıca Xfce masaüstü ortamını içeren sürüm de seçenek olarak sunulmaktadır. Cinnamon; geleneksel bilgisayar masaüstü kullanımı ön plana çıkaran, özelleştirilebilirliği yüksek,[13] sade ve esnek bir masaüstü ortamı olarak tanımlanabilir. Cinnamon, GNOME-3'ten çatallanarak geliştirilmeye başlanmıştır. MATE ise Gnome-2'den çatallanarak geliştirilen bir masaüstü ortamıdır.
  • Yazılım Yöneticisi, Güncelleme Yöneticisi, Ana Menü, Dil Yöneticisi, Sürücü Yöneticisi, Giriş Ekranı (MDM) Yöneticisi, Yedekleyici gibi kendine özgü çeşitli araç ve yazılımlar içerir.[14][15]
  • Ubuntu yazılım depolarını kullanır. Ubuntu paket depoları ile uyumludur.[11]
  • Fazla Güç Harcamaz Hızlı ve güçlüdür.

Topluluk

Linux Mint uluslararası alanda geniş bir katkıcı topluluğa sahiptir. Tamamen gönüllülerden oluşan geliştirici ağı ve yine gönüllülerin kurduğu yerel destek siteleri ile yerel dillerde destek verilmekte ve tercüme çalışmalarına katılım sağlanmaktadır.

Türkiye Topluluğu

Linux Mint Türkiye çatısı altında Mint kullanıcılara ve kullanıcı adaylarına Forum sayfası üzerinden Türkçe destek verilmektedir.

Linux Mint Türkiye çatısı altında 2010 - 2013 yılları arasında ROOT isimli bir e-dergi projesi yürütülerek yayınlandı. ROOT'un ilk sayısı 5 Haziran 2010 tarihinde yayınlandı. Root, son olarak 11. sayısını yayımlamış ve bu sayı ile yayım hayatına son vermiştir.

Türkiye Topluluğunca yapılan çeviri çalışmaları sonucunda %100 Türkçe Linux Mint araçları desteği sağlanmış durumdadır.[16]

Sürümler

Linux Mint, başlangıçta herhangi bir sürüm döngüsünü takip etmemiştir. Linux Mint'in 5. sürümünden 16. sürümüne kadar Ubuntu'nun 6 aylık sürüm döngüsü takip edilerek ve güncel sürüm taban alınarak yeni sürümler yayınlanmıştır. Linux Mint 17.x serisi ile birlikte güncel sürümler yerine, uzun destekli sürümler (LTS) taban alınarak, yine 6 aylık sürüm döngüsü içinde yeni sürümler yayınlanmaya başlanmıştır.[17] LMDE ise Debian Testing tabanlı yarı yuvarlanan bir sürümken, LMDE 2 ile Debian kararlı sürüm taban alınarak yuvarlanan sürüm özelliği bırakılmıştır.[18]

Sürüm Kod adı Temeli Sürüm tarihi Masaüstü Açıklamalar ve bazı değişiklikler
1.0 Ada Kubuntu 6.06 LTS 2006.08.27 KDE İlk sürüm
2.0 Barbara Ubuntu 6.10 2006.11.13 GNOME
2.1 Bea 2006.12.20 GNOME
2.2 Bianca 2007.02.20 GNOME, KDE Yeni menü ve yapılandırma aracı
3.0 Cassandra Ubuntu 7.04 2007.05.30 GNOME, KDE, Xfce
3.1 Celena 2007.09.24 GNOME
4.0 Daryna Ubuntu 7.10 2007.11.15[19] GNOME, KDE Ubuntu'nun yarı-otomatik güncelleme özelliği ile kullanılan güncelleme aracı çıkarıldı ve yerine "Mint Update" güncelleme aracı eklendi.
5 Elyssa Ubuntu 8.04 LTS 2008.06.9[20] GNOME, KDE, Xfce, Fluxbox Verbesserung von mintMenu (u. a. neue Programm-Deinstallationsfunktion), mintInstall (Unterstützung für das Software-Portal GetDeb.net) und mintUpdate; erste Version mit PulseAudio
6 Felicia Ubuntu 8.10 2008.12.15[21] GNOME, KDE, Xfce, Fluxbox Die Light Edition heißt nun Universal Edition und wird neu als Live-DVD (und nicht mehr Live-CD) veröffentlicht; neuer Software Manager mit Bildschirmfotos und Benutzer-Rezensionen; Gufw Firewall; mint4win ein auf Wubi von Ubuntu basierender Windows-Installer[22]
7 Gloria Ubuntu 9.04 2009.05.26[23] GNOME, KDE, Xfce
8 Helena Ubuntu 9.10 2009.11.28[24] GNOME, KDE, Xfce, Fluxbox, LXDE Son destek tarihi: Nisan 2011[25]
9 LTS Isadora Ubuntu 10.04 LTS 2010.05.18[26] GNOME, KDE, Xfce, Fluxbox, LXDE Temelini oluşturan Ubuntu LTS (Uzun Süreli Destek) sürümünün yardımıyla son destek tarihi: Nisan 2013[25]
10 Julia Ubuntu 10.10 2010.11.12[27] GNOME, KDE, LXDE Son destek tarihi: Nisan 2012[25]
11 Katya Ubuntu 11.04 2011.05.26[28] GNOME, LXDE Unity arayüzünü kullanan yeni Ubuntu 11.04 yayınlandı ancak Linux Mint'da Unity arayüzü yerine GNOME 2.32 kullanılmaya devam edildi.[29] İsteyen kullanıcıların kurabilmeleri için Unity ve GNOME3 arayüzleri depolara dahil edildi. Son destek tarihi: Ekim 2012[25]
12 Lisa Ubuntu 11.10 2011.11.26 GNOME 3, MATE, KDE, LXDE Gnome 2'den çatallanan MATE sürümü ve Gnome 3 sürümü yayınlanmaya başladı.[30] Firefox'da DuckDuckGo öntanımlı arama motoru olarak ayarlandı.
13 LTS Maya Ubuntu 12.04 LTS 2012.05.23 Cinnamon, MATE, KDE, Xfce Nisan 2017'ye kadar desteklenme süresi bulunan uzun süreli destek (LTS) sürümü[25] Linux Mint ekibi tarafından geliştirilen Cinnamon masaüstü ortamını içeren sürümü yayınlanmaya başladı. Yahoo öntanımlı arama motoru olarak ayarlandı.[31]
14 Nadia Ubuntu 12.10 2012.11.20[32] Cinnamon, MATE, KDE, Xfce
15 Olivia Ubuntu 13.04 2013.05.29[33] Cinnamon, MATE, KDE, Xfce
16 Petra Ubuntu 13.10 2013.11.30[34] Cinnamon, MATE, KDE, Xfce Kullanıcı yönetimi geliştirmeleri, yeni USB biçimlendirme aracı, ses efektlerini ayarlama arayüzü, Görüntü Yöneticisi (MDM) geliştirmeleri.[35]
17 LTS Qiana Ubuntu 14.04 LTS 2014.05.30[36] Cinnamon, MATE, KDE, Xfce Uzun süreli destek (LTS) sürümü, son destek tarihi: Nisan 2019
17.1 LTS Rebecca Ubuntu 14.04 LTS 2014.11.29[37] Cinnamon, MATE, KDE, Xfce Uzun süreli destek (LTS) sürümü, son destek tarihi: Nisan 2019. Nemo dosya yöneticisine klasör renklendirme özelliği eklendi. Güncelleme Yöneticisi (ve içinde yer alan çekirdek seçim ekranı), Dil Ayarları ve Giriş Ekranı Tercihleri geliştirilerek arayüzleri yenilendi.[38]
17.2 LTS Rafaela Ubuntu 14.04 LTS 2015.06.30[39] Cinnamon 2.6, MATE 1.10, KDE 4.12.4, Xfce 4.12 Uzun süreli destek (LTS) sürümü, son destek tarihi: Nisan 2019. Cinnamon masaüstü 2.6 sürüm ile daha iyi performans için çekirdek iyileştirmeleri yapıldı, çoklu monitör ve ekran koruyucu desteği ve ayar yöneticisi iyileştirildi, efekt yönetimi daha iyi kontrol edilebilir hale getirildi. Nemo dosya yöneticisi için eklenti yöneticisi eklendi, dosya kopyalama ile ilgili iyileştirmeler yapıldı.[38] Güncelleme Yöneticisine sistem çekmesi ile ilgili otomatik gizleme özelliği ve Yazılım Kaynakları aracında PPA depolarının yönetimleri ve paketlerin sürüm düşürülmesi ile ilgili yeni özellikler eklendi. Daha iyi Nvidia Optimus desteği için, MDM görüntü yöneticisi iyileştirilerek Nvidia Prime ile sistemi yeniden başlatmadan GPU değiştirilmesi özelliği eklendi.[40]
Renkler ve anlamları: Eski sürüm; desteklenmiyor Eski sürüm; hâlâ destekleniyor Güncel sürüm Gelecek sürüm

Kaynakça
  1. "Linux Mint 20.1 "Ulyssa" Cinnamon released! – The Linux Mint Blog". blog.linuxmint.com (İngilizce). Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
  2. "About Linux Mint". 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2015.
  3. "DistroWatch'da 2011 yılı sayfa tıklanma değerleri". 6 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2013.
  4. "Download Linux Mint 17.1 Rebecca". 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2015.
  5. Update Pack 8 Feedback Thread
  6. "Linux Mint Debian Edition (LMDE) 2014.03 Kararlı Sürümü Yayınlandı". 18 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2014.
  7. "Arşivlenmiş kopya". 9 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2015.
  8. https://blog.linuxmint.com/?p=3633
  9. https://blog.linuxmint.com/?p=3867
  10. "Linux Mint FAQ: What about proprietary software?". 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2015.
  11. "DistroWatch.com'da Linux Mint sayfası". 10 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2015.
  12. "Linux Mint Türkiye Forum sayfaları". 27 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2013.
  13. "Teknoseyir.com - Linux Mint 17.1 incelemesi, dk: 9.15-22.00 arası". 20 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2015.
  14. "Github.com'da Linux Mint sayfası". 22 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2015.
  15. Wikia.com / Linux Mint
  16. "LinuxMint Çeviri Sayfası". 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2015.
  17. "Linux Mint Blog- Monthly News – April 2014". Bilinmeyen parametre |= görmezden gelindi (yardım);
  18. "About Betsy". Bilinmeyen parametre |= görmezden gelindi (yardım);
  19. "Release Notes for Linux Mint 4.0 Daryna". 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2008.
  20. "Release Notes for Linux Mint 5 Elyssa". 31 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2015.
  21. "Release Notes for Linux Mint 6 Felicia". 8 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2008.
  22. "What's new in Linux Mint 6 Felicia?". 13 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2015.
  23. "Linux Mint 7 "Gloria" released!". 1 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2009.
  24. "Linux Mint 8 "Helena" released!". 1 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2009.
  25. "Linux Mint Releases". 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2013.
  26. "Linux Mint 9 "Isadora" released!". 20 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2010.
  27. "Linux Mint 10: "Julia"". 29 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2015. Bilinmeyen parametre |zugriff= görmezden gelindi (|access-date= kullanımı öneriliyor) (yardım)
  28. "Linux Mint 11: "Katya" released!". 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2011.
  29. Linux Mint 11: Neues Ubuntu-Derivat mit alter Gnome-Version
  30. "Linux Mint 12 Preview". 27 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2011.
  31. "About Linux Mint 13". 14 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2012.
  32. "Linux Mint 14 "Nadia" released!". 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2012. Bilinmeyen parametre |werk= görmezden gelindi (|work= kullanımı öneriliyor) (yardım)
  33. "Linux Mint 15 "Olivia" released!". 2 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2013.
  34. "Linux Mint 16: Neue Features übertrumpfen Windows" (Almanca). 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2013.
  35. "New features in Linux Mint 16 Cinnamon". 31 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2013.
  36. "Linux Mint 17 "Qiana" Cinnamon RC released". 31 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2014.
  37. "Linux Mint 17.1 "Rebecca" Cinnamon released". 17 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2015.
  38. "Cinnamon 2.6". 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2014.
  39. "Linux Mint 17.2 "Rafaela" Cinnamon released!". 14 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2015.
  40. "The Linux Mint Blog". 12 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2015.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.