Kore takvimi

Geleneksel Kore takvimi diğer Doğu Asya ülkelerinin takvimlerine benzer biçimde Çin takvimine dayanan bir ay-güneş takvimidir. Tarihler, Kore'nin meridyenleri esas alınarak hesaplanır.

Gregoryen takvimi 1895 yılında resmen kullanılmaya başlamıştır ancak bayram tarihleri eski takvime göre hesaplanmaktadır.[1] Kore'nin bugünkü en büyük şenliği yeni yılın ilk günü kutlanan Seollaldır. Diğer önemli şenlikler Daeboreum (ilk dolunay), Dano (bahar şenliği) ve hasat şenliği Chuseok'tur.

Tarihçe

Geleneksel takvim, yılları 270 - 963 arasındaki Kore dönem adlarına göre belirtmekteydi. Bunun ardından Çin dönem adları kullanıldı ve 1895'te ay takvimi kullanımına son verildi.

Gregoryen takvimi yeni Kore İmparatorluğu tarafından 1 Ocak 1895'te yürürlüğe kondu ancak yıllar Joseon Hanedanı'nın kurulduğu 1393'ten başlatıldı. 1897 yılından itibaren Kore dönem adları kullanılmaya başlandı ve bu durum Kore'nin Japonya boyunduruğuna girdiği 1910 yılına dek sürdü. Japon dönem adlarının kullanılmaya başladığı bu dönem Japonya'nın işgali sonlandırdığı 1945 yılına dek sürmüştür.

Güney Kore'nin 1945 - 1961 yılları arasında kullandığı Gregoryen takviminin yılları Dangun'un Kore'yi kurduğu yıllarla (4278 - 4294) örtüşmektedir. 1945'ten önce yer yer kullanılan bu numaralandırma yöntemi artık geçerli değildir.

Kuzey Kore ise 1997 yılından bu yana Juche takvimini kullanmaktadır. Takvim, Kim Il Sung'a atfedilmiştir.

Özellikler

  • Saat ve yılların numaralandırılmasında kullanılan ve 12 hayvandan oluşan burçlar kuşağı
  • 12 hayvanla birlikte altmışlık döngüyü oluşturan 10 Kutsal Varlık
  • Yıl boyunca 15 günlük aralıklarla sıralanan 24 güneş terimi (jeolgi 節氣 절기)
  • Her iki ya da üç yılda bir oluşan artık ayları da barındıran aylar

Şenlikler

Ay takvimi Kore Yeni Yılı, Chuseok ve Buddha'nın Doğumgünü gibi şenlikleri gözlemlemek amacıyla kullanılmaktadır. Bu takvim, jesa anma törenlerinin tarihinin saptanmasına da yardımcı olmaktadır.

Dini Bayramlar

ŞenlikAnlamıEtkinliklerTarih (ay takvimine göre)Yiyecekler
SeollalAy takvimine göre yeni yılBüyüklerin mezarları ziyaret edilir, ailenin, akrabaların ve komşuların yeni yılı kutlanır.1. ayın ilk günüDilimlenmiş pirinç keki (tteokguk), ballı kek (yakwa)
Daeboreumİlk dolunayAy selamlanır (dalmaji), uçurtmalar salınır, kötü ruhları kovmak amacıyla ateş yakılır (aengmagi taeugi).1. ayın 15. günüKaynatılmış pirinç (ogokbap), fındık (bureom), şarap (gwibalgisul)
MeoseumnalHizmetçi şenliğiEv temizliği yapılır, balıkçıların dini töreni (yeongdeunggut) düzenlenir.2. ayın ilk günüAnanas soslu pirinç keki (songpyeon)
SamjinnalGöçmen kırlangıçların dönüşüAyak savaşı yapılır, fala bakılır.3. ayın 3. günüAçelya şarabı (dugyonju), krep (dungyeon hwajeon)
HansikEkim mevsiminin başlamasıBüyüklerin mezarları ziyaret edilir ve temizlenir. Ayrıca bkz. Ching Ming ŞenliğiKış gündönümünden 105 gün sonraMisk otu keki (ssuktteok), misk otu böreği (ssukdanja), misk otu çorbası (ssuktang)
ChopailBuddha'nın doğumgünüFener şenliği[2]4. ayın 8. günüPirinç keki (jjinddeok), çiçekli kek (hwajeon)
DanoBahar şenliğiSaçlar, süsen suyuyla yıkanır, yakınlara armağanlar verilir.5. ayın 5. günüTatlandırıcılı pirinç keki (surichitteok), ringa balığı çorbası (junchiguk)
YuduSulu kutlamaSaçlar, kötü şansı uzaklaştırmak amacıyla yıkanır.6. ayın 15. günüErişte (yudumyeon), pirinç böreği (sudan)
ChilseokKore halk söylencesinde Gyeonwoo ve Jiknyeo'nun tanıştığı günDokuma yapılır.7. ayın 7. günüBuğdaylı krep (milijeonbyeong), kırmızı fasulyeli pirinç keki (sirutteok)
BaekjungBuddha'ya tapınmaBuddha'ya dua edilir.7. ayın 15. günüKarışık pirinç keki (seoktanbyeong)
ChuseokHasat şenliğiBüyüklerin mezarları ziyaret edilir, ilk pirinç hasadı (olbyeosinmi) sunulur, dairesel dans (ganggang suwollae) yapılır.8. ayın 15. günüKestane, susam ve fasulyeyle yoğrulmuş ananas soslu pirinç keki (songpyeon), külkas çorbası (torantang)
JungyangjeolGöçmen serçelerin vedasıSonbahar, şiir ve resimlerle karşılanır. Ayrıca bkz. Chung Yeung Şenliği9. ayın 9. günüKasımpatılı krep (gukhwajeon), balık yumurtası (eoran), ballı turunç çayı (yujacheong)
DongjiKış GündönümüKötü ruhları kovmak için ayin düzenlenir.Güneş takviminde 22 AralıkKırmızı fasulye çorbası (patjuk)
Seotdal GeumeumYeni Yıl ArifesiKapılar gün boyunca açık tutularak büyüklerin ruhlarının içeri girmesi sağlanır.12. ayın son günüSebzeli pirinç (bibimbap), ince fasulyeli pirinç keki (injeolmi), geleneksel bisküviler (hangwa)

Ülke çapında ay takvimini esas alan birçok bölgesel şenlik de kutlanmaktadır.

Ayrıca bakınız

  • Geleneksel Kore kültürü
  • Altmışlık döngü
  • Çin takvimi

Kaynakça

  1. "Kore Bayramları". 13 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2009.
  2. Pyeon, M.Y. (2002). Chopail (Buddha'nın Doğumgünü) Şenliği Üzerine Halkbilimsel Bir Çalışma. Seul, Güney Kore: Minsokwon.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.