Karakaya, Ürgüp

Karakaya Köyü, Nevşehir’e 39 km, Kayseri’ye 35 km uzaklıktadır. Güneybatısında Aksalur, batısında Sofular, 8 km güneyinde Kızılırmak'ın geçtiği Sarıhıdır köyleri ile komşu Kayseri il sınırına yakın yer almaktadır. 1140 m rakımlıdır. Erciyes Dağı köyden görülmektedir. Köy tipik iç anadolu karasal iklime sahiptir. Köyün güneyinden ipek yolu geçtiği bilinmektedir. Uluyol olarak bilinen bu yol Avanos, Saruhan tarafından gelip köyün arazisi içinden geçerek Kayseri'ye uzanmaktadır.

Köyde yaklaşık 157 hane bulunmaktadır. Köyde iş imkânları fazla olmadığından sanayi kentlerine iç göçler nedeniyle nüfus azalmaktadır. Köy nüfusu yurt dışında Almanya, Hollanda, Belçika, Avusturya gibi ülkelerde yaşamakta, yurt içinde çoğunluk Ürgüp, Nevşehir, Kayseri gibi civar kentlerde ikamet etmektedir. Yaz nüfusu buralardan gelen gurbetçilerle birlikte nüfus iki katına çıkmaktadır.

tarım ve hayvancılık geçim kaynağı olarak yapılmakta ama eskiye nazaran azalış görülmektedir. Köy, yapılan araştırmalara göre su kaynakları bakımından zengin bir yatağa sahiptir. Köyün ayvası meşhurdur. Bunun yanı sıra üzüm, elma, kayısı, kabak, arpa ve buğday gibi ürünler yetiştirilmektedir. Meşhur yiyecekleri; tandır yemekleri, tandır çöreği, yufka, bazlama, mantı, erişte, bulamaç, asidedir.

Köyde ilköğretim okulu vardır ancak ortaöğretim için öğrenciler Aksalur kasabasına veya Ürgüp’e gitmektedirler. Köyün içme suyu şebekesi ve kanalizasyon vardır. Yollar asfalt kaplamadır. Köyde birer adet köy kahvesi ve camii bulunmaktadır.

Köyün kuruluşu tam olarak bilinmemekle birlikte 17.-18. Yüzyıla dayanmaktadır. İlk yerleşenler hakkında söylenenler Kozaklı ilçesine bağlı Taşlıhöyük köyünden gelen kardeşlerden bir kısmı göç edip buraya yerleşmişlerdir. Köyün ilk yerleşim yeri vadi içerisinde bulunan kayadan oyma mağaralarda yaşanmakta idi. Köy içinde ne zaman yapıldığı bilinmeyen ve şu an viran halde bulunan bir kale bulunmaktadır. Köy mezarlığı içerisinde yaşadığı tarih tam bilinmeyen Şeyh Ahmet Dede adında bir zat yatmaktadır. Türbe içerisindeki Arapça yazılarda Hicri 1220 tarihli duvar yazıları bulunmaktadır. Türbe hakkında çeşlitli rivayetler vardır. Köyün güneyinde Aksalur arazisinde yer alan Alocaş mevkiinde 2002 yılında yapılan çalışmalar sonucunda dünyanın en eski şarap üretim mahzenleri bulunmuştur. Alocaş mahzenleri yanında eski bir mezarlıkta bulunmaktadır. Yine oraya yakın Beşiktepe mevkiinde kayadan oyma damlar mevcuttur. Sarımamad denilen yerde dere içerisinde tarihi kesin bilinmeyen yaklaşık 3x3m. ebatlı bir kaya kilise bulunmakta; kilise içinde mezar odalar, duvarlarında ise tahrip olmuş resimler ve işaretler bulunmaktadır. Kazankaya ve Kalecikkaya da değişik görünümüyle ilgi çeken yerler arasındadır.