Hasta hakları
Hasta hakları, hastaların sağlık kurumları ve sağlık çalışanlarıyla ilişkilerinde bir insan ve hasta olarak sahip olduğu haklar bütünüdür. Bunu maddeler halinde sıralayacak olursak:
- Sağlık hizmetlerinden faydalanma
- Eşit hizmet alma (Dil, din,ırk,etnik köken, cinsiyet vb ayrımlığa uğramadan hizmet alma)
- Güvenlik
- Hizmet alacağı kurumu seçme
- Hizmet göreceği personeli seçme, değiştirme
- Tedaviye rıza
- Tedaviyi reddetme
- Mahremiyet
- Bilgi edinme
- Ziyaretçi
- Refakatçi
- Rahatlık
- Dini ibadet
- Başvuru, şikayet ve dava açma
| Hak |
|---|
 |
| Kuramsal ayrımlar |
| İnsan hakları |
| Sahibine göre haklar |
|
| Diğer hak grupları |
sayılabilir.
Tarihi gelişimi
Dünyada hasta hakları
- 1972 Amerika Hastaneler Birliği Hasta Hakları Bildirgesi: Hastanın hastalığı, sağaltım yöntemleri hakkında bilgilendirilmesi ve seçim yapma hakkının sağlaması vurgulanmıştır.
- 1981 Dünya Tıp Birliği Lizbon Hasta Hakları Bildirgesi:Dünya Tıp Birliği'nin 34. Genel Kurulu'nda dünyadaki ilk ulslararası hasta hakları belgesidir.[1] Hekim seçme, önerilen sağaltımı kabul veya red, onulmaz hastalık durumunda onurlu biçimde ölme gibi hakları belirtmiştir.
- 1993 Hasta haklarına ilişkin ilk yasa:Finlandiya Hasta Hakları Kanunu.[1]
- 1994 Dünya Tıp Birliği Amsterdam Hasta Hakları Bildirgesi
- 1995 Dünya Tıp Birliği Bali Hasta Hakları Bildirgesi(Lizzbon II Bildirgesi olarak da adlandırılır.
Türkiye'de gelişimi
- 1928 Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarz-ı İcrasına Dair Kanun
- 1960 Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi
- 1987 Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu (3359 sayılı yasa)
- 1993 İlaç Araştırmaları Hakkında Yönetmelik
- 1998 Hasta Hakları Yönetmeliği
- 1998 Türk Tabipler Birliği "Hekimlik ve Meslek Etiği Kuralları".TTB'nin 47. Büyük Kongresi'nde kabul edilmiştir.[1]
- 2003 Sağlık Tesislerinde Hasta Hakları Uygulamalarına İlişkin Yönerge (yürürlükte değil)
- 2003 Sözleşmeli Sağlık Personelinin Uymakla Yükümlü Olduğu Mesleki ve Etik Kurallar
- 2005 Hasta Hakları Uygulama Yönergesi (yürürlükte değil)
- 2014 Hasta Hakları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (8 Mayıs 2014 tarih ve 28994 sayılı Resmî Gazete)
- 2014/32 Hasta Hakları Uygulamaları Genelgesi
Türkiye'de hasta hakları
Türkiye'de hasta hakları ile ilgili olarak 01 Ağustos 1998 tarih ve 23420 sayılı Resmî Gazete'de Hasta Hakları Yönetmeliği yayınlanmıştır.[2] Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü bu yönetmelikte geçen başvuru, şikayet hakkının kullanımını kolaylaştırmak için bir web sitesi hazırlamıştır. Hasta Başvuru Takip Sistemi (HBTS)'ne bağlı olan sitenin adresi https://hastahaklari.saglik.gov.tr/ dir. Bu siteden kişisel başvuruların takibi yapılabilir.
Ötenazi bazı ülkelerde bir insan ve hasta hakkı olarak kabul edilirken Türkiye'de yasaktır (HHY m.2-13).
Kaynakça
- Aydın, Nizamettin. "Hasta Haklarının Hukuki Boyutu". 4 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2015.
- "Hasta Hakları Yönetmeliği". Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü - Mevzuat Bilgi Sistemi - e.mevzuat. 16 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2015.