Harmanlı Katliamı

Harmanlı Katliamı, Ocak 1878 tarihinde 93 Harbi sırasında Harmanlı'da Rus ve Osmanlı güçlerinin arasında meydana gelen muharebe sırasında Müslüman sivillerin öldürülmesi olayıdır.[1]

Harmanlı Katliamı
93 Harbi
Rus süvarileri Edirne yakınlarında Türk mülteci kervanına saldırırken
Tarih 16-17 Ocak 1878 Bölge Harmanlı, Osmanlı İmparatorluğu Sonuç Müslüman nüfusun katledilmesi
Taraflar
Rus İmparatorluğu Bulgar çeteleri	Osmanlı mültecileri
Komutanlar ve liderler
Mihail Skobelev
Güçler
10.000	30.000

Süleyman Paşa'nın Filibe'deki yenilgisinin ardından dağınık birlikleri Rodop Dağları'ndan ve Meriç vadisinden aşağıya, büyük ve kaotik Türk mülteci gruplarıyla birlikte çekildi. Yaklaşık 150.000 veya 200.000 mülteci grubu, 20.000'den fazla vagonlu büyük bir karavandan oluşan insan Filibe'den çekiliyordu.[2] Şeynovo Muharebesi'ndeki başarısından sonra Güney Rusya Müfrezesi Edirne'ye giderek bu kervanla Harmanlı civarında karşılaştı.

16–17 Ocak 1878'de, Harmanlı'nın doğusundaki bir keşif Rus filosu, dağınık Osmanlı ordusu müfrezelerinin eşlik ettiği, yaklaşık 30.000'i silahlı büyük bir Türk mülteci kervanı ile karşılaştı. Kervanın önü, sıradan Osmanlı ordusu müfrezelerinden oluşuyordu.[3]

17 Ocak'ta bir Rus süvari bölüğü Harmanlı'ya girdi ve şehrin tren istasyonundan Osmanlı generallerinin Rus başkomutan Nikolay Nikolayeviç ile barış görüşmeleri için seyahat ettiği bir trene izin verdi. Trenin Harmanlı'dan ayrılmasından kısa bir süre sonra, kervandan gelen Türkler, Meriç Nehri üzerindeki demiryolu köprüsünü ateşe verdiler ve karayolu köprüsünü kapatmak için sütundan arabaları kullandılar. Rus kuvvetleri karayolu köprüsünü temizleyerek Cisr-i Mustafapaşa'ya doğru ilerledi. Olaydan sonra, Rus saha komutanı merkezi Osmanlı yetkililerinin ateşkes yapma çabaları göz önüne alındığında Türklerin eylemlerine hayret ettiğini komutan General Mihail Skobelev'e bir telgrafla ifade etti. 19 Ocak'ta bir Rus alayı, Edirne'ye giden yolu açmak için Harmanlı'nın çevresini silahlı mültecilerden ve geri kalan Osmanlı güçlerinden temizleme emri aldı. Rus kaynaklarına göre olaylar kervana yaklaşıldığında, Rus güçleri arabaların arkasına saklanan Türk mülteciler tarafından vuruldu ve Türklerin kaçışı sırasında bazıları Hristiyan köyü Devraliy ile karşılaştı ve köyü yaktı. Türk kaynaklarına göre ise göre kervan, Rus birlikleri tarafından saldırıya uğramasıyla dağıldı. Kervanın sağlam kısmı dağlara doğru kaçarken yaşlılar, hastalar ve geride kalan çok genç olanlar dondurucu havada hayatlarını kaybederken arabalarda kalan yaşlılar ise Rus güçleri tarafından katledildi.[2] Sarambey'de bir grup Müslüman, bütün eşyalarına el koyan ve genç kadınları götüren Rus birlikleri tarafından yakalandılar.[2] Karavanın büyük bir kısmı da komşu köylerdeki Bulgar çeteleri tarafından yağmalandı ve dağlara kaçacak kadar güçlü olmayan geri kalan mültecileri katledildi.[2]

Kervanın dağılmasının ardından Rus komutan General Mihail Skobelev, Batılı askeri muhabirler eşliğinde olay yerine geldi. Fransız gazeteci Dick de Lonlay, savaşın sonuçlarını anlattı. General Skobelev, kalan malzemeleri ve çocuklar dahil hayatta kalan mültecileri toplamak ve Harmanlı'ya geri getirmek için küçük bir Rus müfrezesi emri verdi. Çocuklar, beslenmeleriyle ilgilenen Harmanlı belediye başkanına teslim edildi. Ruslar tarafından alınan iyileştirici önlemler, Skobelev'in Rus 30. Piyade Tümeni komutanına gönderdiği telgrafta kaydedildi.[4] Harmanlı'ya gelen sağ kalan mültecilerin çocuklarını ve mallarını geri almalarına ve Edirne'ye gitmelerine izin verildi.