Halide Pişkin
Halide Pişkin (16 Temmuz 1902 - 1 Kasım 1959), Türk oyuncudur. Cumhuriyet döneminin ilk Türk kadın tiyatro sanatçılarından biriydi.
Halide Pişkin | |
|---|---|
| Doğum |
16 Temmuz 1902 İşkodra, Osmanlı Devleti |
| Ölüm |
1 Kasım 1959 (57 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Ölüm sebebi | Böbrek yetmezliği |
| Defin yeri | Feriköy Mezarlığı |
| Milliyet | Türk |
| Meslek | Oyuncu, seslendirme sanatçısı |
| Etkin yıllar | 1923-1959 |
Hayatı
İşkodra Merkez Kumandanı dedesinin kızı Makbule Nefise Hanım ile babası kurmay yüzbaşı İsmail Hakkı Bey'in evliliğinden, 16 Temmuz 1902'de İşkodra`da dünyaya geldi. Bir kardeşi vardır. Babasını 3 yaşında kaybetmesinin ardından ailesiyle birlikte İstanbul'a geldi. 7 yaşında Bezmialem Sultanisi'nde okula başladı. Öğrenimine devam ederken 17 yaşında Türk Kurtuluş Savaşı'nın başlaması nedeniyle eğitimini bıraktı. Üsküdar Feyzi Hürriyet Mektebi'nde bir yıl öğretmenlik yaptı. Bu sırada evlendiği pamuk tüccarı ilk eşi 8 ay sonra öldü.[1] Daha sonra postane'de çalışırken Hüseyin Kemal Gürmen ile tanıştı. Gürmen'in yönlendirmesi ile ilk kez 1923 yılında Şadi Fikret`in kurduğu "Milli Sahne"`nin İzmir turnesinde, Sevda Hanım Zevcem oyunuyla sahneye çıktı. 2 yıl genç kız rolleri oynadıktan sonra topluluğun Söke'de verdiği Odalık piyesinde Sara Mannik'in oynadığı "ihtiyar hala" rolü ile kendi genç kız rolünü değiştirdi. Fikret'in de beğenisi üzerine oyunculuk hayatına yaşlı kadın rolleri ile devam etti. Bu topluluk dağılınca İsmail Galip Arcan ve Bedia Muvahhit'in aracılığı ile 1925'te Dârülbedâyi`ye girdi. Burada ilk olarak Kırçiçeği piyesinde "Emeti kadın" rolü ile sahneye çıktı.[2]
1940'ta Raşit Rıza tiyatrosu, 1944`te Ses Tiyatrosu`na girdi. Yine aynı yıl kendi adını taşıyan, Adile Naşit'in de olduğu grup içerisinde "Her Şeyden Biraz" oyunu ile İstanbul turnesine çıktı. 1951'de tekrar Şehir Tiyatrosu`na döndü[3] ve ölümüne değin burada kaldı. Bir dönem radyoda da çalışan Halide Pişkin, özellikle radyo skeçlerinde canlandırdığı "Pişkin Teyze" gibi sağduyulu, esprili, sözünü esirgemeyen yaşlı kadın tiplemeleriyle dinleyicilerinden büyük ilgi gördü. Yerli tipleri başarıyla canlandıran Halide Pişkin birçok filmde de karakter rolleri oynadı. 1940'larda oyuncu Vedat Karaokçu ile ikinci evliliğini yaptı.[1]
Kısmı felç geçiren Pişkin, bir süre Gureba Hastanesi'nde tedavi gördükten sonra durumu ağırlaşınca nakledildiği Nişantaşı İşçi Sigortaları Hastanesi'nde, 1 Kasım 1959 tarihinde böbrek yetmezliği nedeniyle sabah saat 6'da hayatını kaybetti.[4] Halide Pişkin, ertesi gün Şişli Camii'nde düzenlenen cenaze töreninin ardından Feriköy Mezarlığı'na defnedildi.[5]
Filmografi
- Kafes Arkasında (1930)
- Fermanlı Deli Hazretleri (1930)
- Kafatası (1932)
- Düğün Gecesi (1933)
- Karım Beni Aldatırsa (1933)
- Aynaroz Kadısı (1938)
- Yanlışlıklar Komedyası (1938)
- Allah'ın Cenneti (1933)
- Anna Karenina (1939)
- Bir Kavuk Devrildi (1939)
- Tosun Paşa (1939)
- Yılmaz Ali (1940)
- Kıvırcık Paşa (1941)
- Duvaksız Gelin (1942)
- Sürtük (1942)
- Nasreddin Hoca Düğünde (1943)
- Karanlık Yollar (1947)
- Kılıbıklar (1947)
- Sönen Rüya (1948)
- Tuzak (1948)
- Lüküs Hayat (1950)
- İncili Çavuş (1951)
- İstanbul Çiçekleri (1951)
- Kanlı Küpe (1952)
- Son Buse (1952)
- Yanık Ömer (1952)
- Bayram Gecesi (1954)
- Canlı Karagöz / Mihriban Sultan (1954)
- Feleğin Sillesi (1954)
- Garibin Aşkı (1954)
- Nasreddin Hoca (1954)
- Nasreddin Hoca ve Timurlenk (1954)
- İki Ateş Arasında (1954)
- Curcuna (1955)
- Evlat Katili (1955)
- Sihirli Boru (1955)
- Uçan Daireler İstanbul'da (1955)
- Yaşlı Gözler (1955)
- Yelpaze (1955)
- Evlat Hasreti (1956)
- Uçuruma Giden Kadın (1956)
- Yayla Güzeli Gül Ayşe (1956)
- Öldürdüğüm Sevgili (1956)
- Dertli Gelin Şirvan (1957)
- Kanlı Çevre / Sönen Ocak (1957)
- Lejyon Dönüşü (1957)
- Senin İçin (1957)
- Yanık Kezban (1957)
- Çoban Aşkı (1957)
- Allah Korkusu (1958)
- Kızımın Başına Gelenler (1958)
- Mavi Boncuk (1958)
- Memiş Haydutlar Arasında (1958)
- Ninni Talihsiz Yetime (1958)
- Tilki Leman (1958)
- Yavrum İçin (1958)
- Annemi Arıyorum (1959)
- Balıkçının Kızı Gülnaz (1959)
- Kader Değişmez (1959)
- Kalpaklılar (1959)
- Kanundan Kaçılmaz (1959)
- Bir Kilo Namus (1959)
- Poyraz Osman (1959)
- Ölmeyen Aşk (1959)
- Ömrüm Böyle Geçti (1959)
- Üç Kurşun (1959)
- Zavallı Necla (1960)
Kaynakça ve not
- "Çocukluk hatıralarını anlatıyorlar". Milliyet Haftalık İlave. 28 Kasım 1954. s. 3.
- Mekki Sait (13 Aralık 1932). "Habibe Molla". 7 Gün (dergi). 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2020.
- "Halide Pişkin, tekrar Şehir Tiyatrosu'na girdi". Cumhuriyet. 2 Ağustos 1951. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2020.
- "Halide Pişkin vefat etti". Milliyet Haftalık İlave. 2 Kasım 1959. s. 3.
- "Halide Pişkin dün toprağa verildi". Milliyet Haftalık İlave. 3 Kasım 1959. s. 3.
- ^ Çeşitli kaynaklarda doğum yılı 1906, 1907 ve 1910 olarak da verilirken, Milliyet gazetesi 1954 tarihli röportajında verdiği hicri 1320 yılı (miladi 1902), 1932 tarihli 7 Gün dergisi röportajı göz önüne alındığında daha doğru görünmektedir.