Damal
Damal, Ardahan ilinin bir ilçesidir. İlçe merkezi ve buna bağlı bütün köylerde Dadali Türkmenleri yaşamaktadır.[3][4]
Damal | |
---|---|
| |
| |
Ülke | Türkiye |
İl | Ardahan |
Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
İdare | |
• Kaymakam | Ali Recai Yerlikaya [1] |
• Belediye başkanı | Ergin Önal (CHP) [2] |
Rakım | 2.100 m (6.800 ft) |
Nüfus (2018) | |
• Toplam | 5,802 |
• Kır | - |
• Şehir | - |
Zaman dilimi | UTC+03.00 (UDAZD) |
İl alan kodu | 478 |
İl plaka kodu | 75 |
Resmî site www.damal.gov.tr |
Damal, dağlarında beliren Atatürk silüeti ile ünlüdür. Her yıl Haziran ayının 15 ile Temmuz ayının 15'ine kadar saat 18:00’den itibaren Karadağ sırtlarında Atatürk’ün bu silueti net olarak yaklaşık 20 dakika izlenmektedir.
Ardahan'da bu tarihlerde Atatürk'ün İzinde-Gölgesinde Damal Müzik Şenlikleri düzenlenmektedir.
2001 senesinde Japonya`da düzenlenen en iyi yerel kıyafetler yarışmasında, Damal Halk Eğitim müdürlüğü usta öğreticilerinin yaptığı, ilçenin adıyla özdeşleşen Damal Türkmen Bebeği birinci seçilmiştir.
Cumhuriyetin ilanından sonra Damal, nahiye olarak 21 köyle birlikte Kars'ın Posof ilçesine bağlanmıştır. Damal 1954-1958 tarihleri arasında Kars'tan ayrılarak Ardahan ilçesine bağlanmıştır. Hanak nahiyesinin 1958 tarihinde ilçe statüsüne getirilmesi sonucu köyleriyle birlikte Hanak ilçesine bağlanmış, 1972 yılında belediye kurularak kasaba statüsüne dönüşmüştür. 1992 yılında Ardahan'ın il olması ile Damal da ilçe konumuna getirilmiştir.
İlçede günümüze gelebilen eserler arasında; Seyitören köyü Kızlar Kalesi, Otağlı Köyü Gacibe Kalesi, Üçdere köyünde yıkılmış durumda olan Karanlık Kale ve Çala Manastırı vardır. Konuksever Mahallesinde bulunan kilise ve Obrucak köyü içerisinde bulunan anıt mezar bulunmaktadır.
Coğrafî konum
Damal ilçesi, Ardahan ile Posof ilçesi karayolu üzerinde kurulmuştur. İlçe batı ve güneyde Hanak ilçe sınırı, doğuda Çıldır ilçe sınırı ve Gürcistan sınırı, kuzeyde de Posof ilçe sınırı ile çevrilidir. Arazi engebeli olup her tarafı tepelerle çevrili, yılın 7 ayı karlarla kaplı kuzey batısında kar ve dumanıyla ünlü Ilgar Dağı (2918 m), doğusunda Sivridağ (2885 m) ve Keldağ’ın (3033 m) yer aldığı tipik bir Doğu Anadolu Bölgesi ilçesidir.
İlçenin yüz ölçümü tahmini olarak 280 km²'dir. İlçenin suyu Ilgar Dağından alınan Patpat adı verilen membadan temin edilmektedir. Yeni geliştirilen diğer bir su kaynağı da Araplar mevkiindeki Harun’un yataklarıdır.
Yörede karasal iklim hüküm sürmektedir. Yağış ülke ortalamasının altındadır. Kışın -40 dereceye düşen soğuk, yöreyi olumsuz etkilemektedir. Rakım ilçe merkezinde 2.200, yaylalarda 2.500 metreyi bulmaktadır.
Nüfus
Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
---|---|---|---|
2000[5] | 8.677 | 2.571 | 6.106 |
2007[6] | 7.606 | 4.450 | 3.156 |
2008[7] | 7.108 | 3.882 | 3.226 |
2009[8] | 6.977 | 3.804 | 3.173 |
2010[9] | 6.737 | 3.672 | 3.065 |
2011[10] | 6.544 | 3.601 | 2.943 |
2012[11] | 6.245 | 3.416 | 2.829 |
2013[12] | 5.897 | 3.210 | 2.687 |
2014[13] | 5.767 | 3.162 | 2.605 |
2015[14] | 5.554 | 3.094 | 2.460 |
2016[15] | 5.369 | 2.993 | 2.376 |
Ekonomi
İlçeni ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Bunun yanı sıra büyük kentlere mevsimlik işçilik için gidiş de gelir kaynakları arasındadır.
Karasal iklimin hüküm sürmesi, kışın sert ve uzun geçmesi nedeniyle sebze, bağ ve bahçe ziraatı yapılamamaktadır.
İlçe genelinde ekilir biçilir arazi toplamı 73.735 dekar olup bunun %34.8'inde arpa, % 19,4'ünde çavdar, % 8'inde buğday, % 1,85 inde yem bitkileri ve çok az miktarda yulaf ve patates üretimi yapılmaktadır.
İlçede bitki florası çok kaliteli bal üretimine müsait olmasına rağmen arıcılık sadece köylerde bir yan gelir olarak yapılmaktadır.
Kardeş şehirler
Kaynakça
- http://www.damal.gov.tr/
- Bel. Başkanı
- Kalafat, Yaşar (2007), “Karşılaştırmalı Dadali Türkmen Halk İnançları”, GAP Bölgesinde Alevi Bektaşi Yerleşmeleri ve Şanlıurfa Kültür Mozayığında Kısas Uluslararası Sempozyum Bildirileri, 25–27 Mayıs 2007 Şanlıurfa, Cem Vakfı, İstanbul, sayfa: 209-215.
- Dadalı Türk Halk İnançları & kendi sitesindeki tekrarı (17.01.2008)
- "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "2016 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 7 Mart 2017.